Χώρα ανήροτος, έμψυχος τράπεζα, πηγή ζώντος ύδατος

Γράφει ο π. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ
«Στάχυν η βλαστήσασα τον θείον, ως χώρα ανήροτος σαφώς, χαίρε έμψυχε τράπεζα, άρτον ζωής χωρήσασα, χαίρε του ζώντος ύδατος, πηγή ακένωτος Δέσποινα.»
Οι στίχοι αυτοί, αφιερωμένοι στην Υπεραγία Θεοτόκο και προερχόμενοι  από τον Ακάθιστο Ύμνο, αποτελούν μιαν επιπλέον βαθιά δοξολογία προς τη Μητέρα του Θεού και μιαν ακόμη αποκάλυψη της σωτηριολογικής αποστολής Της.
«Στάχυν η βλαστήσασα τον θείον». Η Παναγία παρουσιάζεται ως εκείνη που εβλάστησε τον θείο καρπό, τον Χριστό. Η εικόνα αυτή δεν είναι τυχαία. Ο στάχυς βλαστάνει από τη γη και φέρει τον σπόρο που τρέφει τους ανθρώπους. Όπως ο σίτος γίνεται τροφή για το σώμα, έτσι και η Παναγία προσέφερε στον κόσμο τον «άρτον τον εκ του ουρανού καταβάντα» (Ιωάν. 6,51).
Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αναφερόμενος στο μυστήριο της Σαρκώσεως του δευτέρου προσώπου της Αγίας Τριάδος, θεολογεί: «Ως δη σπόρος εν κοιλία γυναικός καταβαλλόμενος, ουκ εξανίσταται καθάπερ κατέπεσε, αλλά σάρκα και αίμα λαμβάνει, ούτως ο Λόγος του Θεού σαρξ εγένετο» (Λόγος εις την Υπεραγίαν Θεοτόκον, PG 151, 461A). Τούτο δηλοί ότι ο Λόγος έγινε σάρκα όχι μέσω ανθρώπινης διαδικασίας, αλλά μέσω της θείας ενεργείας. Το μυστήριο αυτό πραγματοποιήθηκε στη Θεοτόκο, που κατέστη εύφορο χώμα, από το οποίο προήλθε ο καρπός της σωτηρίας.
«Ως χώρα ανήροτος σαφώς». Η Θεοτόκος χαρακτηρίζεται «χώρα ανήροτος», δηλαδή γη που δεν έχει καλλιεργηθεί από ανθρώπινο χέρι, ήταν και παραμένει αγεώργητη. Εδώ γίνεται σαφής αναφορά στην αειπαρθενία της. Ο Χριστός δεν γεννήθηκε από ανθρώπινη ένωση, αλλά "εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου", όπως παραδεχόμαστε στο Σύμβολο της Πίστεως. Τούτο συνδέεται με την προφητεία του Ησαΐα: «Ἰδοὺ ἡ Παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ» (Ησ. 7,14).
Ο Ιωάννης ο Δαμασκηνός, σχολιάζοντας το υπερφυές περί ού ο λόγος θαύμα, αναφέρει: «Ἀπείρατος ἀνδρός, ἀπείρατος γάμου, τέτοκεν τὸν πάντων Βασιλέα» (PG 94, 981C). Η Θεοτόκος, άρα, είναι η γη όπου φυτεύτηκε ο Λόγος του Θεού, αλλά χωρίς ανθρώπινη επέμβαση. Είναι ο νέος «Παράδεισος» απ’ όπου προήλθε η σωτηρία, σε αντίθεση με την παλαιά Εύα, που εισήγαγε στην ζωή της ανθρωπότητας την πτώση.
«Χαίρε, έμψυχε τράπεζα, άρτον ζωής χωρήσασα». Η Παναγία ονομάζεται «έμψυχη Τράπεζα», γιατί εντός Της έφερε και και κατόπιν προσέφερε στον κόσμο τον «άρτον της ζωής», τον Χριστό. Αυτή η εικόνα συνδέεται άμεσα με τη Θεία Ευχαριστία.
Ο Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής γράφει: «Ο Χριστός, ο Μέγας Αρχιερεύς, γεννηθείς εξ αυτής, προσέφερε εαυτόν θυσίαν ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς» (PG 90, 1209A). Η Παναγία, λοιπόν, δεν είναι απλώς η Μητέρα του Χριστού, αλλά εκείνη που πρόσφερε την ανθρώπινη φύση στον Σωτήρα, ώστε να θυσιαστεί για τη σωτηρία μας. Γι’ αυτό την τιμάμε και την γεραίρομε ΚΑΙ ως Μητέρα του Θεού, αλλά ΚΑΙ ως την πρώτη ενεργή μέτοχο στο μυστήριο της Θείας Οικονομίας.
«Χαίρε, του ζώντος ύδατος, πηγή ακένωτος Δέσποινα». Εδώ η Θεοτόκος παρομοιάζεται με πηγή που δεν στερεύει ποτέ. Ποιο είναι αυτό το Ύδωρ που προσφέρει; Ο ίδιος ο Χριστός ονομάζεται «ζων ύδωρ» στην Αγία Γραφή: «Ὁ δὲ πίνων ἐκ τοῦ ὕδατος, οὗ ἐγὼ δώσω αὐτῷ, οὐ μὴ διψήσει εἰς τὸν αἰῶνα, ἀλλὰ τὸ ὕδωρ ὃ ἐγὼ δώσω αὐτῷ γενήσεται ἐν αὐτῷ πηγὴ ὕδατος ἀλλομένου εἰς ζωὴν αἰώνιον» (Ιωάν. 4,14).
Η Θεοτόκος, ως μητέρα του ζώντος ύδατος και «πηγή ακένωτος», μας προσφέρει τον Χριστό, την αστείρευτη πηγή της Χάριτος. Ο Όσιος Εφραίμ ο Σύρος λέει: «Ἐκ τῆς Παρθένου ἀνέβλυσε πηγὴ ζωῆς, ἡ ἀθάνατος καὶ θεία χάρις» (PG 96, 725D). Αυτό σημαίνει πως η Παναγία είναι η Μεσίτρια, η οποία οδηγεί κάθε ψυχή, με ασφάλεια, στο ποθητό Ύδωρ της Σωτηρίας. Όποιος προστρέχει σε Αυτήν, δεν θα μείνει ποτέ πνευματικά διψασμένος!
*     *     *
Ο ύμνος που ακροθιγώς αναλύσαμε, εκτός από δοξολογική ενατένιση της Θεομήτορος, αποτελεί θεολογικό οδηγό ενός εκάστου από εμάς για ασφαλή πνευματική πορεία και ολοκληρία. Δια της Αειπαρθένου ενανθρώπισε ο Υιός και Λόγος του Θεού, έκτοτε μάλιστα Εκείνη έχει κατασταθεί ως το ζωντανό παράδειγμα της απόλυτης αφιέρωσης στον Θεό.
Η δική μας αποστολή είναι να γίνουμε κι εμείς «έμψυχες τράπεζες» κατά χάριν, (απο)δεχόμενοι τον Χριστό στην καρδιά μας και μεταμορφώνοντας έτσι την ζωή μας, κατ' επέκτασιν δε τις κοινωνίες μας. Είναι απόλυτη χρεία για όλους μας να αρδευόμαστε, ως ψυχοπνευματικές υπάρξεις, από το «ζων ύδωρ» της Πίστεως, να τρεφόμαστε με τον «άρτον της ζωής» και να βαδίζουμε στον δρόμο της σωτηρίας, με ταπεινό φρόνημα.
Η Θεοτόκος, ως Μητέρα όλου του ανθρωπίνου γένους, δεσπόζει ενώπιόν μας ως υπέροχο υπόδειγμα αγιότητας, ταπεινοφροσύνης και απόλυτης εμπιστοσύνης στον Θεό. Ας μην πάψουμε να Την παρακαλούμε, λοιπόν, να μας καθοδηγεί και να μας ενισχύει στην πορεία μας προς την Βασιλεία των Ουρανών!

https://www.nyxthimeron.com/