1. Την 21η του μηνός Νοεμβρίου, αδελφοί χριστιανοί, η Αγία μας Εκκλησία εορτάζει την Είσοδο στον Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου. Μετά την Γέννηση της Παναγίας μας που εορτάσαμε στις 8 Σεπτεμβρίου, έχουμε τώρα στην δεύτερη θεομητορική εορτή, τα Εισόδιά Της στον Ναό. Είναι μεγάλη η εορτή αυτή.
Δεν λέγεται μεν γι᾽ αυτήν στην Καινή Διαθήκη, αλλά η Αγία Γραφή συμπληρώνεται από την Ιερή μας Παράδοση. Ή, για να το πω καλύτερα, η πρώτη και μεγάλη πηγή της πίστης μας είναι η Ιερή Παράδοση. Η Αγία Γραφή, η Καινή Διαθήκη, είναι το γραπτό μέρος της Ιερής Παράδοσης. Η εορτή, λοιπόν των Εισοδίων της Παναγίας μας στον Ναό αναφέρεται από την Ιερή μας Παράδοση και έχουμε λόγους και ομιλίες και ύμνους των αγίων Πατέρων μας, που αναφέρονται στην γιορτή αυτή.
2. Στο σημερινό μου κήρυγμα, αδελφοί, θα σας πω ολίγα από μία ομιλία του σοφωτάτου Αρχιεπισκόπου Βουλγαρίας Θεοφυλάκτου, ομιλία αναφερομένη στην εορτή των Εισοδίων στον Ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου. Είναι πολύ καλός ερμηνευτής της Αγίας Γραφής ο Θεοφύλακτος, γιατί έχει μελετήσει τον μέγαν, τον καλύτερο ερμηνευτή της Αγίας Γραφής, τον άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, και τον μεταδίδει με απλότητα στα Ερμηνευτικά του συγγράμματα.
Στην αρχή της ομιλίας του ο Θεοφύλακτος λέγει ότι δεν είναι καθόλου εύκολο να ομιλήσει για την Θεοτόκο. Και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός παρουσιάζει κάπου την Ίδια την Παναγία να λέγει στον καθένα μας: «Μη ερεύνα τα βάθη της θεοτοκολογίας μου»! Αφού η αγιωσύνη της Παναγίας είναι ανώτερη από όλη την κτίση, δεν θα βρεθεί κανένα κτίσμα, ούτε και άγγελοι, για να υμνήσουν επάξια την Παναγία: «Ης γαρ η αγιωσύνη την κτίσιν πάσαν εκβέβηκεν, ουκ αν λόγος κτίσματος ταύτην αξίως υμνήσαι δύναιτο»! Αλλά στην συνέχεια ο σοφός πατήρ λέγει ότι δεν μπορούμε να αντιπαρέλθουμε «αλόγως», χωρίς ομιλία, δηλαδή, «την του Λόγου Μητέρα» και την «κατά λόγον ζωής» πρόξενο σε μας! Γι᾽ αυτό λοιπόν και στην συνέχεια ξεχύνεται σε ύμνο προς την Θεοτόκο ο ερμηνευτής Θεοφύλακτος.
Είπα ότι ολίγα μόνο από την ομιλία του θα σας αναφέρω, αδελφοί χριστιανοί, και παρακαλώ πολύ να τα προσέξετε.
(α) Κατά πρώτον ο ομιλητής αρχίζει από την πτώση. Γιατί για να δούμε πόσο ψηλά μας ανέβασε ο Θεός, πρέπει να δούμε πόσο χαμηλά μας κατέβασε η αμαρτία, η πτώση μας. Και την πτώση μας ο Θεοφύλακτος την παριστάνει σαν ένα λίθο, που αποκόπηκε από ένα βράχο και στο κατρακύλισμά του όλο και έσπαγε σε μικρότερα κομμάτια! Ωραία εικόνα αυτή για την πτώση του ανθρώπινου γένους. Αποκοπήκαμε πραγματικά από τον Θεό και γι᾽ αυτό κομματιαστήκαμε και πέσαμε σε γκρεμούς και ρέματα.
Και για την πτώση μας πάλι αναφέρει μια άλλη εικόνα ο Θεοφύλακτος. Την εικόνα όμως αυτή την δανείζεται από τον προφήτη Ησαϊα. Σ᾽ αυτήν ο προφήτης παριστάνει την κοινωνία των ανθρώπων σαν ένα ανθρώπινο σώμα, το οποίο από το κεφάλι μέχρι τα πόδια είναι καταπληγιασμένο (βλ. Ησ. 1,6) και δεν ξέρει κανείς πως να το θεραπεύσει. Ο Θεός όμως ξέρει!
(β) Ο ποιητής Θεός, αγαπητοί μου, ο Θεός που είναι αγάπη, και μετά την πτώση δεν εγκατέλειψε το ποιηθέν πλάσμα Του και προνόησε για την ανόρθωσή του. Το πως προνόησε το γράφει η Παλαιά Διαθήκη. Με ποικίλλους τρόπους ο Θεός φρόντισε για μας. Όπως λέγει ο Θεοφύλακτος, «ούκουν απρονοήτους ημάς ο Κτίστης κατέλιπεν• αλλά και ομιλίαις και επιφανείαις συνετίζων και συμβιβάζων και ενυπνίοις σοφίζων και παντοίως ευεργετών και νόμον διδούς εις βοήθειαν»! Αλλά, χριστιανοί μου, με την αμαρτία χάλασε η φύση μας. Μπήκε ο θάνατος σ᾽ αυτήν. Και λοιπόν, όπως λέει ο Θεοφύλακτος, «φύσεως ην ανάγκη τους τικτομένους και φθείρεσθαι».
Γι᾽ αυτό και είχαμε ανάγκη από ένα άλλο τρόπο θεραπείας, τρόπο που να επαναφέρει την φύση μας στην πρώτη της ροπή. Ένα τρόπο που να αγιάσει και την γέννησή μας και να σταματήσει το ισχυρό ρεύμα του θανάτου. Όπως το λέγει ο ερμηνευτής Θεοφύλακτος, «έδει αγιασθήναι και την γέννησιν και στήναι τον του θανάτου χειμάρρουν δια της κοιλάδος της των αμαρτωλών γεννήσεως ρέοντα, τω μεγάλω της αγιωσύνης ανακοπέντα ερύματι». Ο τρόπος αυτός ήταν η σάρκωση του Υιού του Θεού, η γέννησή Του από γυναίκα. Αλλά έπρεπε να γεννηθεί πρώτα αυτή η γυναίκα, για να υπηρετήσει στον τόκο αυτό. Και γεννήθηκε από τους γονείς Ιωακείμ και Άννα, από την βασιλική φυλή του Ιούδα καταγωμένους.
Η γέννησή Της ήταν θαυμαστή, γιατί η Άννα ήταν στείρα. Συμβαίνει στον Θεό, λέγει ο Θεοφύλακτος στην ομιλία του αυτή, «στους δυνατώτερους να δίνει τα βαρύτερα, ώστε και αυτοί να αμείβωνται λαμπρότερα και να γίνονται παράκληση και δίδαγμα για τους μετά από αυτούς»! Έτσι, λοιπόν, ο Ιωακείμ και η Άννα για να αποκτήσουν τέκνο κατέφυγαν σε προσευχή προς τον Θεό, «τον ποιητήν της κτίσεως, τον απ᾽ αρχής δόντα τον πληθυσμόν και την αύξησιν», και από την προσευχή τους αυτή ζωοποιήθηκε η νενεκρωμένη μήτρα της Άννας και εγεννήθη θυγάτριον, η Παναγία!
(γ) Κατά πρώτον θέλω να σας πω, χριστιανοί μου, ότι, όπως το είπαμε παραπάνω, η Παναγία γεννήθηκε κατά φυσικό τρόπο, από πατέρα και μητέρα. Και παρέμεινε εννέα μήνες στην κοιλία της μητέρας της Άννας, όπως συμβαίνει κανονικά με όλους τους ανθρώπους.
Όπως λέγει ο Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως άγιος Ταράσιος, αντικρούοντας τους αιρετικούς, «η γαρ Παρθένος και θεόπαις Μαρία τέλειον τον χρόνον των εννέα μηνών εν τη της Άννης κοιλία εξετέλεσεν, ως η φύσις η ανθρωπίνη δηλοί». Γιατί πρέπει να φανεί ότι η Παναγία είναι κανονική γυναίκα, ότι είχε κανονικό ανθρώπινο σώμα, και όχι, όπως το λέγουν οι Καθολικοί, ότι είχε ένα αιθέριο τρόπον τινά σώμα. Γιατί, αν η Παναγία δεν είχε πραγματικό ανθρώπινο σώμα, τότε ο Υιός του Θεού, που σαρκώθηκε σ᾽ Αυτήν, δεν έλαβε πραγματική ανθρώπινη φύση και άρα δεν την έσωσε, γιατί «το απρόσληπτον, αθεράπευτον», λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο θεολόγος. Η Παναγία, λοιπόν, είναι κανονική άνθρωπος.
Αλλά πρέπει να πούμε ότι η γέννησή Της δεν ήταν από σαρκική όρεξη, αλλά κατ᾽ επιταγήν Θεού, γι᾽ αυτό και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός το σπέρμα Ιωακείμ, από το οποίο έγινε η Παναγία, το ονομάζει «πανάμωμον σπέρμα»! Και το μυστήριο του γάμου σ᾽ αυτό αποβλέπει, χριστιανοί μου. Σκοπεύει τα πτωτικά να τα κάνει παραδείσια. Πτωτική είναι η όρεξη του γάμου, γιατί έχει σαρκικότητα. Αν δεν αμάρταναν οι πρωτόπλαστοι, θα πολλαπλασιάζονταν μεν, αλλά κατά παρθενικό τρόπο, που θα υπεδείκνυε η σοφία του Θεού, αλλά χωρίς σαρκικότητα. Και στην περίπτωσή μας βλέπουμε ότι η γέννηση της Παναγίας έγινε χωρίς καθόλου σαρκικότητα και γι᾽ αυτό το σπέρμα του Ιωακείμ καλείται «πανάμωμον» σπέρμα!
3. Οι ευσεβείς γονείς Ιωακείμ και Άννα αφιέρωσαν την θεόπαιδα Μαριάμ στον Θεό, ως ανταπόδομα προς Αυτόν για την θαυμαστή γέννησή Της. Την πρόσφεραν σε ηλικία τριών ετών στον Ναό.
«Δώρον δωρούνται Θεού το θεόσδοτον αυτοίς αγαθόν», λέγει ο Θεοφύλακτος. Αυτό εορτάζουμε σήμερα, αδελφοί χριστιανοί. Τα εισόδια της Θεοτόκου! Έτσι έπρεπε να γίνει! Ο Ναός Θεοτόκος, ο καθαρώτατος Ναός, να πάει στον Ναό! «Ο καθαρώτατος Ναός του Σωτήρος… σήμερον εισάγεται εν τω οίκω Κυρίου»! Και εκπληρώνεται εδώ το ψαλμικόν, ότι «επιλανθάνεται η Παις του οίκου του πατρικού, τω βασιλεί δε προσάγεται του κάλλους αυτής επιθυμήσαντι» (βλ. Ψαλμ. 44,11.12)!
Και βέβαια η προσαγωγή και αφιέρωση της Παναγίας στον Ναό δεν ήταν απλή, αλλά έγινε με λαμπρή πομπή και δόξα, όπως λέγει ο Θεοφύλακτος. Μαζί με τους γονείς ήταν το «συγγενικόν» και το «γειτονικόν» και «όσον κατά φιλίας δεσμόν». «Συνέχαιρον πατέρες περί τον πατέρα» Ιωακείμ, «μητέρες περί την μητέρα» Άννα «και κόραι και νεάνιδες λαμπαδηφόροι». Και ακόμη, όπως λέγει ο Θεοφύλακτος, «πάσα εξηχείτο Ιεροσόλυμα την καινήν ταύτην πομπήν θεώμενοι»! Μεγαλοπρεπέστατον θέαμα, λοιπόν. Αλλά εδώ, πολύ σύντομα θέλω να θίξω δύο θέματα και τελειώνω τον ταπεινόν μου λόγον:
(α) Πως ο αρχιερεύς δέχθηκε μίαν νεάνιδα στον Ναό και την τοποθέτησε μάλιστα στα Άγια των Αγίων; Αυτό δεν επιτρεπόταν από τον Νόμον, γιατί στον τόπο αυτό δεν επιτρεπόταν να εισέλθουν ούτε οι ιερείς παρά μόνο ο Αρχιερεύς και αυτός μια φορά μόνο τον χρόνο.
Σ᾽ αυτό απαντάμε μαζί με τον Θεοφύλακτο ότι ο αρχιερεύς είδε κατά φώτιση Θεού τις λάμπουσες αρετές και την μελλοντική δόξα της τριετούς Παιδός, ερώτησε δε και ποιό είναι το θέλημα του Θεού από τα θεία μέταλλα, την «δήλωση» και την «αλήθεια», και, όπως λέγει, λοιπόν, ο Θεοφύλακτος, «χωρίς φόβο και χωρίς συστολή ετόλμησε να υπερβεί τον νόμον, να διαβεί τον γνόφον του γράμματος και να φέρει το αφιέρωμα στα Άγια των Αγίων και να το αποθέσει εκεί»! «Ω καινόν μεν πράγμα, καινόν δε άκουσμα! Θήλυ Παιδίον τοις του Θεού αδύτοις και αθεάτοις ενδιαιτώμενον»!
(β) Το δεύτερον θέμα, σχετικό με την εορτή, είναι το πως ζούσε η Παναγία εκεί. Τι έτρωγε; Η Παναγία εις τα Άγια των Αγίων ζούσε ένα παραδείσιο βίο, όπως ο Αδάμ και η Εύα πριν από την πτώση τους. Ο άγγελός Της, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ, της έφερε μία ουράνιο τροφή, για την οποία δεν ξέρουμε ποιά ήταν, σαν το «Μάννα» εκείνο που έτρωγαν οι Ισραηλίτες στην έρημο. Εκεί η Παναγία άκουε από τις κάθε Σάββατο ακουόμενες διδασκαλίες των Νομοδιδασκάλων για την πτώση του ανθρωπίνου γένους και προσευχόταν για την ανόρθωσή του, για την σωτηρία του. Το λέγουμε αυτό στο Θεοτοκίον « Σε την μεσιτεύσασαν την σωτηρίαν του γένους ημών…». Ναι! Όταν η Παναγία βρισκόταν στον Ναό, από τριών έως δεκαπέντε ετών, προσευχόταν για την σωτηρία των ανθρώπων.
Και τώρα το ίδιο κάνει η Παναγία μας. Προσεύχεται για μας η «εν πρεσβείαις ακοίμητος Θεοτόκος». Σώσε μας, Κύριε Ιησού Χριστέ, δια πρεσβειών της παναχράντου Σου Μητρός, ΑΜΗΝ.
Με πολλές ευχες,
† Ο Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
Δευτέρα 21 Νοεμβρίου 2016
ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
https://proskynitis.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου