Στόχοι τῆς προσευχῆς

Ἡ πρώτη πράξη εἶναι νὰ συνειδητοποιήσουμε τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ καὶ τί συνεπάγεται αὐτό: φόβο καὶ τρόμο, ἀλλὰ καὶ ἀγάπη καὶ λατρεία.

Τὸ πρόβλημα τῆς προσευχῆς εἶναι ἡ προσοχή, νὰ στεκόμαστε μπροστὰ στὸ Θεὸ καὶ νὰ μὴν περισπώμεθα ἀπὸ τὶς κοσμικὲς μέριμνες. Οἱ λέξεις τῆς προσευχῆς πρέπει νὰ ἀπαγγέλλονται μὲ τέτοιο τρόπο, ὥστε νὰ μιλοῦν στὴ ψυχή. Συμβαίνει μιὰ συγκεκριμένη λέξη νὰ ἀποσπᾶ τὴν προσοχή. Τότε κάποιος πρέπει νὰ σταματᾶ καὶ νὰ ἀκούει καὶ νὰ μὴν προχωρᾶ σὲ ἄλλες λέξεις.

Ὅμως αὐτὸ εἶναι ἀκόμη τὸ πρῶτο στάδιο. Τὰ προσευχητάρια προορίζονται μόνο γιὰ τοὺς ἀρχαρίους. Εἶναι ἁπλῶς ἡ ἀρχὴ τῆς προσευχῆς. Ἀρχίζουμε νὰ μαθαίνουμε μία ξένη γλῶσσα, μαθαίνοντας φράσεις καὶ ὅρους ἀπὸ τὸ βιβλίο. Λίγο χρόνο ἀργότερα ἀρχίζουμε ἁπλῶς νὰ μιλοῦμε. Αὐτὸ συμβαίνει καὶ στὴν προσευχή. Πρῶτα μαθαίνουμε μερικοὺς ὑποδειγματικοὺς τύπους. Κάποτε πρέπει νὰ ἀρχίσουμε νὰ μιλοῦμε στὸ Θεό. Ἀσφαλῶς τὰ προσευχητάρια εἶναι βοηθητικὰ καὶ ἀπαραίτητα, ἰδιαίτερα στὴν ἀρχή.

Ὅμως ὁ πραγματικὸς στόχος εἶναι νὰ εἰσέλθουμε σὲ συνομιλία μὲ τὸ Θεό. Αὐτὸ δὲν περιορίζεται σὲ μερικὲς ὧρες τῆς ἡμέρας. Ὁ χριστιανὸς πρέπει νὰ νιώθει μόνιμα τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ. Ὁ στόχος τῆς προσευχῆς εἶναι ἀκριβῶς τὸ νὰ εἴμαστε πάντοτε μὲ τὸ Θεό. Ἀκολούθως τὸ Πνεῦμα ἀρχίζει νὰ μιλᾶ στὴν καρδιά, χαροποιώντας καὶ θερμαίνοντάς την. Ὅλα αὐτὰ ἀπέχουν πολὺ ἀπὸ μία στείρα τυπικότητα καὶ τελετουργία. Ἡ προσευχὴ πρέπει νὰ εἶναι ἡ πνευματικὴ διαμόρφωση τοῦ καινοῦ ἀνθρώπου στὸν παλαιὸ Ἀδάμ.

Ἕνας ἄλλος Ρῶσος ἅγιος τοῦ περασμένου αἰῶνα, ὁ Ἅγιος Σεραφεὶμ τοῦ Σαρὼφ (1759-1833), δὲν ἦταν λιγότερο ἐμφαντικὸς στὶς συμβουλές του (πρὸς ἁπλοϊκοὺς ἐπίσης ἀνθρώπους). Ὁ πραγματικὸς καὶ μοναδικὸς σκοπὸς τῆς χριστιανικῆς ζωῆς ἦταν κατὰ τὴ γνώμη του ἀκριβῶς ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Ἐπίσκοπος Θεοφάνης ἦταν λόγιος, θεολόγος καὶ πρόεδρος μιᾶς θεολογικῆς σχολῆς γιὰ μερικὰ χρόνια. Ὁ Ἅγιος Σεραφεὶμ δὲν εἶχε σχολικὴ μόρφωση, οὔτε εἶχε πολλὲς κοσμικὲς γνώσεις, καὶ ἡ μόνη του ἐκπαίδευση ὑπῆρξε αὐτὴ τῶν Γραφῶν καὶ τῆς λειτουργικῆς παράδοσης τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἀσφαλῶς ἡ ζωὴ τῆς προσευχῆς. Ἐν τούτοις καὶ οἱ δυὸ λένε τὰ ἴδια ἀκριβῶς.

Ὁ Ἅγιος Σεραφεὶμ λέει: «Ὁ πραγματικὸς σκοπὸς τῆς χριστιανικῆς μας ζωῆς εἶναι νὰ ἀποκτήσουμε τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Ἡ προσευχή, ἡ νηστεία, ἡ ἐλεημοσύνη καὶ ὅλες οἱ ἄλλες χριστιανικὲς ἀρετές, ὅσο καλὲς κι ἂν εἶναι, δὲν ἀποτελοῦν ἀπὸ μόνες τους τὸ σκοπὸ τῆς χριστιανικῆς μας ζωῆς, παρόλο ποὺ εἶναι τὰ ἀπαραίτητα μέσα πρὸς ἐκπλήρωση τοῦ σκοποῦ αὐτοῦ…

Πρέπει νὰ ξεκινοῦμε μὲ σωστὴ πίστη στὸν Κύριό μας Ἰησοῦ Χριστό, τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ, ποὺ ἦρθε στὸν κόσμο, γιὰ νὰ σώσει ἁμαρτωλοὺς καὶ νὰ κερδίσουμε γιὰ τοὺς ἑαυτούς μας τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ποὺ φέρνει στὶς καρδιές μας τὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ μᾶς δείχνει τὸ δρόμο, γιὰ νὰ ἀποκτήσουμε τὰ ἀγαθὰ τῆς μέλλουσας ζωῆς…

Τὸ ἴδιο τὸ Ἅγιο Πνεῦμα εἰσέρχεται στὶς ψυχές μας, καὶ αὐτὴ ἡ εἴσοδος τοῦ Παντοδυνάμου στὶς ψυχές μας, καὶ αὐτὴ ἡ παρουσία τῆς Ἁγίας Τριάδος στὸ πνεῦμα μας, μᾶς παραχωρεῖται μόνο διὰ τῆς ἐπιμόνου ἀποκτήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὸ ὁποῖο ἑτοιμάζει στὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα μας τὸ θρόνο γιὰ τὴν πανδημιουργικὴ παρουσία τοῦ Θεοῦ μέσα μας.

Ἡ προσευχὴ εἶναι πάντοτε δυνατὴ γιὰ ὅλους, πλουσίους καὶ φτωχούς, εὐγενεῖς καὶ ἁπλοϊκούς, ἰσχυροὺς καὶ ἀδυνάτους, ὑγιεῖς καὶ ἄρρωστους, δικαίους καὶ ἁμαρτωλούς. Ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς εἶναι μεγάλη. Πάνω ἀπ’ ὅλα ἡ προσευχὴ φέρνει τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ, καὶ ἢ ἄσκησή της εἶναι πολὺ εὔκολη. Ἀληθινὰ στὴν προσευχὴ εἶναι ἀσφαλὲς γιὰ μᾶς νὰ συνομιλοῦμε μὲ τὸ Θεὸ καὶ Σωτῆρα μας, ἀλλὰ ἀκόμη κι ἐδῶ πρέπει νὰ προσευχόμαστε, μέχρις ὅτου τὸ Ἅγιο Πνεῦμα κατέλθει σ’ ἐμᾶς στὸ μέτρο τῆς θείας Του χάριτος, γνωστὸ σ’ Αὐτόν.

Ὅταν Αὐτὸς ἔρχεται σὲ ἐπίσκεψή μας, πρέπει νὰ σταματήσουμε τὴν προσευχή. Πῶς μποροῦμε νὰ προσευχόμαστε, «ἐλθὲ καὶ σκήνωσον ἐν ἡμῖν καὶ καθάρισον ἡμᾶς ἀπὸ πάσης κηλίδος καὶ σῶσον, Ἀγαθέ, τὰς ψυχὰς ἡμῶν», ὅταν Αὐτὸς ἔχει ἤδη ἔλθει νὰ μᾶς σώσει, ἐμᾶς, ποὺ Τὸν ἐμπιστευόμαστε καὶ ἐπικαλούμαστε τὸ πανάγιο ὄνομά Του ἐν ἀλήθειᾳ, οὕτως ὥστε ταπεινὰ καὶ μὲ ἀγάπη νὰ Τὸν δεχθοῦμε, αὐτὸν τὸν Παράκλητο στὸ ταμιεῖο τῶν ψυχῶν μας, πεινώντας καὶ διψώντας τὸν ἐρχομό Του;

… Ὅταν τὸ Ἅγιο Πνεῦμα κατέρχεται στὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν ἐπισκιάζει μὲ τὴν πληρότητα τῆς χάρης Του, τότε ἡ ψυχὴ κατακλύζεται μὲ ἀνείπωτη χαρά, καθότι τὸ Ἅγιο Πνεῦμα χαροποιεῖ ὁτιδήποτε ἀγγίζει.»

Ὅταν προσέξουμε πάλι τὰ λόγια τοῦ Ἁγίου Σεραφείμ, εἶναι σὰν νὰ ἀκοῦμε τὴν ἴδια φωνή, ποὺ ἠχεῖ σ’ ὅλη τὴν ἀσκητικὴ καὶ μυστικὴ φιλολογία ἀπὸ τοὺς πρώτους αἰῶνες: Κλήμης Ἀλεξανδρείας καὶ Ὠριγένης. Μέγας Ἀθανάσιος καὶ οἱ Πατέρες τῆς ἐρήμου. Μέγας Βασίλειος καὶ οἱ λοιποί, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ μεγαλύτερος βυζαντινὸς μυστικός του ἑνδέκατου αἰώνα Ἅγιος Συμεὼν ὁ Νέος Θεολόγος. Ὑπάρχει ἡ παράδοση, εἶναι ὅμως μία παράδοση ἀγάπης, μία συνέχεια παρομοίων ἐμπειριῶν.

Πρέπει νὰ ἔχουμε κατὰ νοῦ ὅτι ὅλες αὐτὲς οἱ συμβουλὲς γιὰ τὴν προσευχὴ δὲν ἀπευθύνονταν πρὸς τοὺς ἐρημίτες στὴ μόνωση, ἀλλὰ πρὸς συνηθισμένους λαϊκούς. Ἡ ἀναζήτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι δυνατὴ καὶ στὸν κόσμο ἐπίσης. Ἡ πνευματικὴ ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸν «κόσμο» τοῦτο δὲν προϋποθέτει ἀναγκαστικὰ ἐξωτερικὸ χωρισμὸ ἢ ἀπομάκρυνση. Τουναντίον ἡ ἀπόκτηση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι τὸ μέσο ἁγιασμοῦ ὅλης τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου.

 http://inpantanassis.blogspot.co.at/