Η οικολογική διάσταση των Θεοφανίων

Η εορτή των Θεοφανίων αποτελεί για την Εκκλησία μία αποκάλυψη της τριαδικής παρουσίας του Θεού μέσα στη δημιουργία. Ο Χριστός βαπτίζεται στα νερά του Ιορδάνη, το Άγιο Πνεύμα κατέρχεται ως περιστέρι και η φωνή του Πατέρα αντηχεί από τον ουρανό. Μέσα από αυτήν την εικόνα, η κτίση ολόκληρη αγιάζεται, το νερό καθίσταται φορέας της θείας χάρης και ο άνθρωπος καλείται να δει τον κόσμο ως θείο δώρο και ιερό χώρο, που χρήζει σεβασμού και προστασίας.
Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, γνωστός για την ευαισθησία του στα οικολογικά ζητήματα, υπενθυμίζει συχνά ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πνευματικότητα. Σε μηνύματά του για την 1η Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Προσευχής για την Προστασία της Δημιουργίας, τονίζει ότι «η δημιουργία είναι δώρο του Θεού, το οποίο ο άνθρωπος καλείται να διαχειρίζεται ως οικονόμος, και όχι ως δυνάστης». Ο Πατριάρχης δεν διστάζει να χαρακτηρίσει την οικολογική καταστροφή ως αμαρτία, υπογραμμίζοντας τη βαθιά πνευματική διάσταση του προβλήματος.
Στο ίδιο πνεύμα, ο Μητροπολίτης Περγάμου Ιωάννης, από τους σημαντικότερους θεολόγους της εποχής μας, έχει αναπτύξει μία θεολογία της δημιουργίας, σύμφωνα με την οποία ο άνθρωπος είναι «ιερέας της κτίσης». Η ευχαριστιακή προσέγγιση του κόσμου, κατά τον Μητροπολίτη Ιωάννη, σημαίνει ότι η φύση δεν είναι απλώς ένας πόρος προς εκμετάλλευση, αλλά ένας ναός, μέσα στον οποίο ο άνθρωπος καλείται να προσφέρει ευχαριστία και σεβασμό προς τον Δημιουργό.
Η σχέση των Θεοφανίων με την οικολογία αναδεικνύεται με ιδιαίτερη ένταση στη σημερινή εποχή της περιβαλλοντικής κρίσης. Τα ύδατα που αγιάστηκαν στον Ιορδάνη, σήμερα μολύνονται από τη ρύπανση. Ο αέρας, που αποτελεί δώρο του Θεού για τη ζωή, γεμίζει με τοξικά αέρια. Η γη, που μας τρέφει, καταστρέφεται από την ανθρώπινη απληστία. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, στοιχούμενος στην αγιοπατερική εμπειρία, καλεί σε μετάνοια, τονίζοντας ότι «η αληθινή μετάνοια δεν αφορά μόνο στη σχέση μας με τον Θεό, αλλά και τη στάση μας απέναντι στη δημιουργία Του». Καλεί να επαναπροσδιορίσουμε τη σχέση μας με τον κόσμο, όχι ως κυρίαρχοι, αλλά ως υπεύθυνοι διαχειριστές. Η μετάνοια, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, δεν είναι μόνο ηθική αλλαγή, αλλά και αλλαγή τρόπου ύπαρξης. Όπως ο Χριστός βαπτίστηκε για να αγιάσει τα ύδατα, έτσι κι εμείς καλούμαστε να αγιάσουμε τη γη, προστατεύοντάς την και φροντίζοντάς την με αγάπη και σεβασμό.
Η εορτή των Θεοφανίων υπενθυμίζει, λοιπόν, ότι ο κόσμος είναι ιερός και ότι η ευθύνη μας απέναντι στη δημιουργία είναι πνευματική. Ας δεχθούμε το μήνυμα αυτής της μεγάλης εορτής, όχι μόνο ως κάλεσμα για την προσωπική μας αγιότητα, αλλά και ως πρόσκληση να ενταχθούμε στην παγκόσμια προσπάθεια για την προστασία του περιβάλλοντος.
Ας γίνουμε, λοιπόν, φρουροί της δημιουργίας, προσφέροντας ευχαριστία στον Θεό μέσα από κάθε μας πράξη φροντίδας για τον κόσμο. Ας δούμε τα ποτάμια, τις θάλασσες, τα δάση και τον ουρανό ως δώρα του Θεού, τα οποία καλούμαστε να διαχειριστούμε με αγάπη και ευθύνη. Αυτή είναι η αληθινή οικολογική διάσταση των Θεοφανίων: η αναγνώριση της θείας παρουσίας μέσα στη δημιουργία και η δέσμευσή μας να την προστατεύουμε και να τη σεβόμαστε ως ιερό χώρο ζωής.

Στ. Κ.
http://www.nyxthimeron.com/