ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΑΓΙΟ ΟΡΟΣ
ΤΟΥ ΝΕΟΚΛΗ ΚΑΖΑΖΗ*
Την 23η Ιουνίου 1901 επισκέφθηκε το Άγιον Όρος ο Πρόεδρος της εταιρείας «του Ελληνισμού» και Πρύτανης του εθνικού Ελληνικού Πανεπιστημίου, Νεοκλής Καζάζης. Παρέμεινε ως τις 7 Ιουλίου, επισκέφθηκε όλες σχεδόν τις Μονές και τις Σκήτες αποκομίζοντας πλήθος ευγενών ιδεών περί του Αγίου Όρους. Τις κρίσεις του για την εν γένει κατάσταση του ιερού Τόπου και τους μελλοντικούς κινδύνους από την σλαβική επιδρομή, κατέγραψε ως εξής:
Ιδιαιτέρως επέστησα την προσοχήν μου εις το άγιον Όρος, επειδή ήκουον άλλοτε μεν ότι η ελληνική επιρροή εξέλιπεν εντελώς, άλλοτε δε ότι ουδείς φόβος υπάρχει εκ της σλαυϊκής επιδρομής.
Επί πολλάς ημέρας παρέμεινα εις το άγιον Όρος, προσπαθών να μελετήσω όσον το δυνατόν λεπτομερέστερον την εκεί κατάστασιν και ν΄αντιληφθώ οποίους κινδύνους διατρέχουσιν αι ελληνικαί Μοναί, και εσχημάτισα την πεποίθησιν ότι δεν είναι τα πράγματα τόσον δυσάρεστα, όσον προσπαθούσί τινες να παραστήσωσιν αυτά, αλλ΄ούτε και πρέπει ν΄αναπαυώμεθα επί ρόδων.
Μίαν μόνην Μονήν έχουσιν οι Βούλγαροι, μίαν οι Σέρβοι, μίαν οι Ρώσσοι, αι δε λοιπαί ανήκουσιν εις ημάς. Υπό την έποψιν του πληθυσμού δεν υπερτερούσιν οι Σλαύοι τους Έλληνας παρ' όλας τας προσπαθείας των.
Ότι ιδιαιτέρως μου εκίνησε την προσοχήν είναι ο βίος, ον διάγουσιν οι Ρώσσοι Μοναχοί. Δεν εύρον ουδεμίαν διαφοράν μεταξύ του κοσμικού και του καλογηρικού βίου των Ρώσσων.
Αι Μοναί των έχουσι στολισθή μεγαλοπρεπέστατα και ο εισερχόμενος εις αυτάς αμφιβάλλει εάν ευρίσκηται εις Ανάκτορα ή εις Μοναστήρια.
Άφθονος ο χρυσός εις κοσμήματα έχει χυθή πανταχού, και καταπλήσσεταί τις, βλέπων την σωρείαν των πολυτίμων δώρων, άτινα οι Ρώσσοι αποστέλλουσιν εις τους καλογήρους των.
Και η δίαιτά των δεν είναι καθόλου καλογηρική. Εν αντιθέσει προς τους ιδικούς μας Μοναχούς, οίτινες, υπό την έποψιν της τροφής, δύναταί τις ειπείν, ότι βασανίζουσι το σώμα, ενώ οι Ρώσσοι τρώγουσι πάντοτε κάλλιστα και δεν εννοούσι να υποστώσιν ουδέ την ελαχίστην στέρησιν.
Ο εν Θεσσαλονίκη Ρώσσος πρόξενος επισκέπτεται συχνότατα τους Ρώσσους Μοναχούς και η άφιξίς του γίνεται πάντοτε αφορμή επιδείξεων. Επιδαψιλεύουσιν εις αυτόν απείρους περιποιήσεις, συνεννοούνται επί των αναφαινομένων εκάστοτε ζητημάτων και ενίοτε αμφιβάλλει κανείς, εάν εκεί είναι καλογηρική συγκέντρωσις ή ρωσσικόν διπλωματικόν Πρακτορείον.
Εν αντιθέσει προς τους Ρώσσους καλογήρους οι ιδικοί μας διέρχονται βίον αληθώς μοναχικόν.
Πολύ αμφιβάλλω εάν δύναται να ζήση εκεί τις εξ ημών, τρώγων εν τοις Κοινοβίοις μέλανα ζωμόν και μη οσφραινόμενος καν ουδέποτε το κρέας.
Υπάρχουν αληθώς και ελληνικά Μοναστήρια πλούσια, όπως είναι το του Βατοπεδίου. Εν τούτοις με όλα τα εισοδήματά των δεν επιτρέπονται εις τους καλογήρους πολυτέλειαι. Έπειτα βλέπετε, ότι λείπουσιν απ' αυτούς τα δώρα, είτε από την Κυβέρνησιν προερχόμενα είτε από ιδιώτας.
Οι Μοναχοί μας διακρίνονται δια το ταμιευτικόν πνεύμα των και μετά καταπλήξεως ήκουσα, ότι ο Ηγούμενος μιας των Μονών (της του Γρηγορίου), εκ Τριπόλεως καταγόμενος και υπέργηρως ήδη, κατώρθωσε κατά το διάστημα της Ηγουμενίας του ν' απαλλάξη την Μονήν του μεγάλου χρέους, το οποίον από πολλού είχε.
Παρ' όλην την αντίθεσιν του βίου, ον διάγουσιν, είναι πάντοτε ακμαίοι. Η ζωηρότης δε των Πελοποννησίων δεν εξαφανίζεται εκεί και αφού την καλύψη το καλογηρικόν ένδυμα.
Την σημαίαν της Ορθοδοξίας κρατούσι πάντοτε υψηλά οι Έλληνες Μοναχοί και αγωνίζονται να ματαιώσωσι την επιδρομήν των Ρώσων.
Είναι πολλά τα σχέδια, άτινα έχουσιν οι Ρώσσοι και παντοιοτρόπως προσπαθούσι να τα πραγματοποιήσωσι.
Ζητούσιν, επί παραδείγματι, μίαν Σκήτην και αντί να σταλώσιν εις αυτήν οι ωρισμένοι καλόγηροι, αποστέλλεται από καιρού εις καιρόν ολόκληρον στράτευμα Μοναχών. Οι Μοναχοί μας φωνάζουσι, διαμαρτύρονται και επικαλούνται τους κανονισμούς, δια να καταδείξωσι το παράνομον της επιδρομής. Πολλάκις απειλούσι να εκδιώξωσι τους εισβαλόντας ξένους και αι προσπάθειαί των συνήθως δεν αποβαίνουσιν άνευ αποτελέσματος.
Ιδού λοιπόν ποίος είναι ο μεγαλείτερος κίνδυνος, ον διατρέχουσιν εις το άγιον Όρος, και που πρέπει να επιστήσωμεν την προσοχήν μας.
Οι Έλληνες Μοναχοί, ενισχυόμενοι καταλλήλως, πρέπει να μη επιτρέπωσιν εις τους Ρώσσους ουδέ την ελαχίστην των κανονισμών υπέρβαιν. Δι' οιωνδήποτε μέσων είνε ανάγκη να περιστείλωσι τας ορέξεις των και κυρίως να μη επιτρέψωσιν εις αυτούς να μεταβάλωσι τας απλάς Σκήτας εις Μοναστήρια, έχοντα δικαίωμα ψήφου εις την Συνέλευσιν.
Πηγή: Γερασίμου Σμυρνάκη ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ
*Ο Νεοκλής Καζάζης (Πέτρα Μηθύμνης, Λέσβος, 1849-1936) ήταν καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπέρμαχος των εθνικών δικαίων. Τακτικός καθηγητής της πολιτικής οικονομίας (1891-1894) και της εγκυκλοπαιδείας και της φιλοσοφίας του Δικαίου (1894-1910). Βουλευτής Αττικής και Βοιωτίας στη Α΄ Αναθεωρητική Βουλή (1910).
Το επιστημονικό και συγγραφικό του έργο υπήρξε σημαντικό και πληθωρικό. Παράλληλα πολύ σημαντική υπήρξε η εθνική του δραστηριότητα όχι μόνο ως κρατικού αντιπροσώπου σε ξένες μεγάλες επετείους, αλλά ιδίως ως εμπνευστή, ιδρυτή, προέδρου και ενισχυτή της εταιρείας «Ελληνισμός» από το 1894, εργαζόμενος υπέρ των εθνικών δικαίων στα αλύτρωτα εδάφη, με πληθώρα δημοσιευμάτων.
Ιδρυτής των περιοδικών Ελληνισμός (1898), με μακρά σειρά πληθωρικών τόμων, Hellenisme, στο Παρίσι (1904-1912) και Hellenismus, στη Λειψία (1907).
Σπουδαία εθνικά ήταν η συμμετοχή του σε συλλαλητήρια και δείπνα προσωπικοτήτων στο εξωτερικό με σκοπό την προβολή των ελληνικών δικαίων στα μακεδονικά, τα θρακικά, τα κρητικά εδάφη. Για την προώθηση των δικαίων αυτών, ίδρυσε στο Παρίσι, το 1904, «Σύνδεσμο υπέρ των Ελληνικών Δικαίων», τον οποίο ενίσχυσαν μεγάλες προσωπικότητες (Κλεμανσώ, Ντενί Κοσέν κ.ά.).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου