Γυνή περιβεβλημένη τόν ἥλιον

Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Τό βιβλίο τῆς Ἱερᾶς Ἀποκαλύψεως τοῦ Ἰωάννου ἀναφέρει ἕνα μεγάλο σημεῖο πού ἐμφανίσθηκε στόν οὐρανό, ἤτοι μιά γυναίκα πού ἦταν περιβεβλημένη τόν ἥλιο, κάτω ἀπό τά πόδια της ἦταν ἡ σελήνη καί στό κεφάλι της ὑπῆρχε στεφάνι μέ δώδεκα ἀστέρια, ἦταν ἔγκυος καί φώναζε ἀπό τίς ὠδῖνες καί τόν πόνο τοῦ τοκετοῦ.

«Καί σημεῖον μέγα ὤφθη ἐν τῷ οὐρανῷ, γυνή περιβεβλημένη τόν ἥλιον, καί ἡ σελήνη ὑποκάτω τῶν ποδῶν αὐτῆς, καί ἐπί τῆς κεφαλῆς αὐτῆς στέφανος ἀστέρων δώδεκα, καί ἐν γαστρί ἔχουσα ἔκραζεν ὠδίνουσα καί βασανιζομένη τεκεῖν» (Ἀπ. ιβ΄, 1-2).

Κατά τούς ἑρμηνευτές τῆς Ἱερᾶς Ἀποκαλύψεως, τόν Ἀνδρέα Καισαρείας καί τόν Ἀρέθα Καισαρείας ἡ γυναίκα τῆς Ἀποκαλύψεως πού εἶναι περιβεβλημένη τόν ἥλιο καί εἶναι μέγα σημεῖο στόν οὐρανό, εἶναι κατ’ ἄλλους ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος καί κατ’ ἄλλους ἡ Ἐκκλησία. Ὑπάρχει, ὅμως, συνδυασμός μεταξύ Θεοτόκου καί Ἐκκλησίας, γιατί τό πρόσωπο πού ἑνώνει καί τίς δύο εἶναι ὁ Χριστός. Ὁ Ἀνδρέας περισσότερο ἑρμηνεύει ὅτι μέ τήν γυναίκα ἐννοεῖται ἡ Ἐκκλησία, ἐνῶ ὁ Ἀρέθας Καισαρείας ἀναλύει καί τά σχετικά μέ τήν Θεοτόκο. 

Ὁ Ἀνδρέας Καισαρείας γράφει: «Γυναῖκα δέ περιβεβλημένην τόν ἥλιον, τινές μέν δι’ ὅλου τήν (παναγίαν) Θεοτόκον νενοήκασι, πρίν ἤ γνωσθῆναι αὐτῆς τόν θεῖον τόκον, παθοῦσαν τά ἐχόμενα». Ἀλλά ὁ Μεθόδιος «εἰς τήν ἁγίαν Ἐκκλησίαν ἐξέλαβεν». Ὁ Ἀρέθας Καισαρείας ἑρμηνεύει καί ἐκεῖνος ὅτι «τήν γυναῖκα ταύτην τήν τοῦ Κυρίου ἔφησάν τινες εἶναι Μητέρα», ἐπειδή εἶναι καθαρή καί ἀπαλλαγμένη ἀπό τά γήινα, καί «ἐν οὐρανῷ ταύτην γράφει, καί οὐκ ἐν τῇ γῇ, ὡς ἰσάγγελον». Ὁ Οἰκουμένιος, Ἐπίσκοπος Τρίκκης γράφει ὅτι ὡς γυνή περιβεβλημένη τόν ἥλιον εἶναι ἡ Θεοτόκος: «Εἰκότως δέ αὐτήν (τήν Θεοτόκον) ἡ ὀπτασία ἐν τῷ οὐρανῷ καί οὐκ ἐν τῇ γῇ γράφει ὡς καθαράν ψυχήν καί σώματι, ὡς ἰσάγγελον, ὡς οὐρανοπολίτην».

Ἔτσι, συνδέονται πολύ στενά ἡ Θεοτόκος Μαρία μέ τήν Ἐκκλησία. Ὑπάρχουν θαυμαστές ἀναλογίες, οἱ ὁποῖες σημειώνονται ἀπό τούς δύο αὐτούς ἑρμηνευτές, τόν Ἀνδρέα καί τόν Ἀρέθα, Ἐπισκόπους Καισαρείας τῆς Καππαδοκίας.

Ὁ ἥλιος πού περιβάλλει τήν γυναίκα εἶναι ὁ Χριστός, πού εἶναι ἥλιος τῆς δικαιοσύνης. Μποροῦμε νά ἐκλάβουμε ὡς περιβολή τῆς γυναικός τόν ἥλιο «τό ἐσκεπᾶσθαι τήν ἁγίαν Παρθένον τῷ ἡλίῳ τῷ νοητῷ, ἤτοι τῷ Χριστῷ». Τό ὅτι ἡ γυναίκα ἦταν ἔγκυος καί φώναζε ἀπό τίς ὠδῖνες ἐννοεῖται ἡ Θεομήτωρ ἡ ὁποία περιεβλήθηκε «τόν ἐν γαστρί ἐχόμενον ἥλιον» καί μέ αὐτόν τόν τρόπο δεικνύεται «ὅτι κυοφορούμενος ὁ Κύριος, καί τῆς οἰκείας Μητρός καί πάσης τῆς κτίσεως ὑπερεῖχε, σκέπῃ αὐτόν ἔφη περιβεβληκέναι τήν μητέρα» (Ἀρέθας).

Ἐπίσης, ἡ Ἐκκλησία ἔχει τόν ἥλιο τῆς δικαιοσύνης. «Ἐκκλησία (τοίνυν) τόν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης (Χριστόν) περιβέβληται», ἡ Ἐκκλησία «σπαργανοῖ καί ὠδίνει ἄχρις ἄν ὁ Χριστός μορφωθῇ ἐν ἡμῖν γεννηθείς» (Ἀνδρέας).

Ὁ στέφανος τῶν δώδεκα ἀστέρων «οἱ ἅγιοί εἰσιν ἀπόστολοι» (Ἀρέθας), οἱ ὁποῖοι τιμοῦν καί τήν Παναγία καί δοξάζουν τήν Ἐκκλησία. Σελήνη εἶναι ἡ «κατά νόμον λατρεία» πού ὑποβιβάσθηκε ἐπειδή νικήθηκε ἀπό τό πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου (Ἀρέθας).

Μετά ἀπό τό μεγάλο αὐτό σημεῖο στόν οὐρανό ἐμφανίσθηκε ἄλλο σημεῖο, ἤτοι ἕνας μεγάλος δράκοντας κόκκινος σάν φωτιά, πού εἶχε ἑπτά κεφάλια καί δέκα κέρατα, καί στά κεφάλια του ὑπῆρχαν ἑπτά στέμματα καί στάθηκε ἀπέναντι ἀπό τήν γυναίκα γιά νά καταβροχθίση τό παιδίο πού μόλις γέννησε. Ὅμως ἁρπάχθηκε τό παιδίο πρός τόν Θεό καί τόν θρόνο Του καί ἡ γυναίκα ἔφυγε στήν ἔρημο πού τῆς ἑτοίμασε ὁ Θεός.

«Καί ὤφθη ἄλλο σημεῖον ἐν τῷ οὐρανῷ, καί ἰδού δράκων πυρρός μέγας, ἔχων κεφαλάς ἑπτά καί κέρατα δέκα, καί ἐπί τάς κεφαλάς αὐτοῦ ἑπτά διαδήματα, καί ἡ οὐρά αὐτοῦ σύρει τό τρίτον τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ, καί ἔβαλεν αὐτούς εἰς τήν γῆν. καί ὁ δράκων ἕστηκεν ἐνώπιον τῆς γυναικός τῆς μελλούσης τεκεῖν, ἵνα, ὅταν τέκῃ, τό τέκνον αὐτῆς καταφάγῃ. καί ἔτεκεν υἱόν ἄρρενα, ὅς μέλλει ποιμαίνειν πάντα τά ἔθνη ἐν ῥάβδῳ σιδηρᾷ• καί ἡρπάσθη τό τέκνον αὐτῆς πρός τόν Θεόν καί πρός τόν θρόνον αὐτοῦ. καί ἡ γυνή ἔφυγεν εἰς ἔρημον, ὅπου ἔχει ἐκεῖ τόπον ἡτοιμασμένον ἀπό τοῦ Θεοῦ, ἵνα τρέφωσιν αὐτήν ἡμέρας χιλίας διακοσίας ἑξήκοντα» (Ἀπ. ιβ΄, 3-6).

Καί στό χωρίο αὐτό οἱ δύο ἑρμηνευτές κάνουν λόγο γιά τήν Θεοτόκο καί τήν Ἐκκλησία.

Δράκων εἶναι ὁ Σατανᾶς πού εἶναι ἀντίθετος μέ τίς δέκα ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί χρησιμοποιεῖ τούς αἱρετικούς ἐναντίον τῆς Θεοτόκου καί τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ ἰοβόλος δράκων παρότρυνε τόν Ἡρώδη νά φονεύση τά βρέφη στήν Βηθλεέμ καί νά ἀναιρέση τόν Χριστό. Τό δέ παιδίο μέ τήν βοήθεια τοῦ Ἰωσήφ, ὁ ὁποῖος παρέλαβε αὐτό καί τήν μητέρα του ἔφυγε στήν Αἴγυπτο καί ἔτσι «διέφυγε τήν ἐπιβολήν» (Ἀρέθας).

Ἀκόμη, δράκων εἶναι ὁ ἀποστάτης διάβολος πού ὁπλίζεται ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ὁποία διηνεκῶς «διά τῶν βαπτιζομένων τόν Χριστόν γεννᾶ» καί ὁ δράκων ἐπιθυμεῖ νά κάνη «οἰκεῖον βρῶμα» «τούς ἀναγεννωμένους». Ὅμως, οἱ ἅγιοι «ἁρπάζονται κἀνταῦθα ἐν πειρασμοῖς», «ὥστε μή καταπονηθῆναι τοῖς δυσχερέσι τοῖς ὑπέρ δύναμιν». Οἱ «ἐκλεκτοί καί κορυφαιότατοι», ἀφοῦ καταφρονοῦν τούς πολιτικούς θορύβους καί τίς κοσμικές ἡδονές, φεύγουν «εἰς τήν ἔρημον πάσης κακίας, πόμφορτον δέ πάσης ἀρετῆς πολιτείαν», ἀκόμη δέ φεύγουν καί στήν αἰσθητή ἔρημο, ἡ ὁποία σώζει αὐτούς πού βρίσκονται στά ὄρη, τά σπήλαια καί τίς ὀπές τῆς γῆς (Ἀνδρέας, Μεθόδιος).

Στήν συνέχεια ἔγινε πόλεμος στόν οὐρανό. Πολεμοῦσαν ὁ Μιχαήλ καί οἱ ἄγγελοί του ἐναντίον τοῦ δράκοντα, ὁ ὁποῖος νικήθηκε καί ρίχτηκε στήν γῆ γιά νά παραπλανᾶ τήν οἰκουμένη. Τότε ὁ δράκων ἄρχισε νά κατηγορῆ τούς ἀδελφούς καί ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, ἀλλά αὐτοί νίκησαν τόν δράκοντα μέ τό αἷμα τοῦ ἀρνίου καί τήν μαρτυρία πού ἔδιναν ἀδιαφορώντας γιά τήν ζωή τους μέχρι θανάτου (Ἀποκ. ιβ΄, 7-12).

Ὁ δράκων πού ρίχθηκε στήν γῆ καταδίωξε τήν γυναίκα καί τό ἀρσενικό παιδί. Ὅμως, ἡ γυναίκα μέ τίς δύο φτεροῦγες τοῦ μεγάλου ἀετοῦ πέταξε στήν ἔρημο.

«Καί ὅτε εἶδεν ὁ δράκων ὅτι ἐβλήθη εἰς τήν γῆν, ἐδίωξε τήν γυναῖκα ἥτις ἔτεκε τόν ἄρρενα. καί ἐδόθησαν τῇ γυναικί δύο πτέρυγες τοῦ ἀετοῦ τοῦ μεγάλου, ἵνα πέτηται εἰς τήν ἔρημον εἰς τόν τόπον αὐτῆς, ὅπως τρέφηται ἐκεῖ καιρόν καί καιρούς καί ἥμισυ καιροῦ ἀπό προσώπου τοῦ ὄφεως. καί ἔβαλεν ὁ ὄφις ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ ὀπίσω τῆς γυναικός ὕδωρ ὡς ποταμόν, ἵνα αὐτήν ποταμοφόρητον ποιήσῃ. καί ἐβοήθησεν ἡ γῆ τῇ γυναικί, καί ἤνοιξεν ἡ γῆ τό στόμα αὐτῆς καί κατέπιε τόν ποταμόν ὅν ἔβαλεν ὁ δράκων ἐκ τοῦ στόματος αὐτοῦ. καί ὠργίσθη ὁ δράκων ἐπί τῇ γυναικί, καί ἀπῆλθε ποιῆσαι πόλεμον μετά τῶν λοιπῶν τοῦ σπέρματος αὐτῆς, τῶν τηρούντων τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ καί ἐχόντων τήν μαρτυρίαν Ἰησοῦ» (Ἀποκ. ιβ΄, 13-17).

Ἡ Θεομήτωρ ξέφυγε ἀπό τόν πόλεμο τοῦ δράκοντος μέ τίς δύο πτέρυγες, δηλαδή μέ τίς προτροπές πού ἔρχονται ἀπό τούς Ἀγγέλους, ἡ μία ἔγινε στούς Μάγους γιά νά μήν ἐπιστρέψουν στόν Ἡρώδη καί ἡ ἄλλη νά φύγη στήν Αἴγυπτο (Ἀρέθας).

Ἀφοῦ ὁ δράκων-διάβολος ἀπέτυχε νά πολεμήση τήν Παρθένο καί νά φονεύση τόν Υἱό της, ἐγκαινίασε ἄλλον τρόπο, δηλαδή τά ὅσα ἔγιναν στόν Σταυρό «δι’ ὧν καί τῇ Μητρί τήν διά τό πάθος ἀπιστίαν ἐνεσκεύαζε, καί τῷ Υἱῷ τήν διά θάνατον ἀπώλειαν». Ποταμός πού ἔβγαινε ἀπό τό στόμα ἐννοεῖται ὁ πειρασμός πού πέρασε ἡ Θεοτόκος κατά τήν διάρκεια τοῦ πάθους τοῦ Υἱοῦ της (Ἀρέθας), πού εἶναι ἡ ρομφαία πού διῆλθε τήν ἁγία ψυχή της.

Ἀκόμη, ἡ Ἐκκλησία πού διώκεται ἀπό τόν διάβολο, ἀποφεύγει τόν πόλεμο μέ τά δύο φτερά τοῦ ἀετοῦ, πού εἶναι οἱ δύο Διαθῆκες, καί πορεύεται στήν ἔρημο γιά νά ζήση τήν «πάσης διύγρον ἡδονῆς πολιτείαν». Καί ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία ἔφυγε στήν ἔρημο, ὁ δράκων ἐμφάνισε ποταμηδόν ἀθέους ἄνδρας ἤ πονηρούς δαίμονες ἤ πλῆθος ποικίλων πειρασμῶν πού ἐστράφησαν ἐναντίον τῶν τέκνων τῆς Ἐκκλησίας πού τηροῦν τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί ἔχουν τήν μαρτυρία τοῦ Ἰησοῦ (Ἀνδρέας).

Γίνεται φανερόν ὅτι στήν ἀποκαλυπτική αὐτή εἰκόνα συνδέεται στενά ἡ Θεοτόκος μέ τήν Ἐκκλησία. Καί οἱ δύο ἔχουν μεγάλη δόξα πού προέρχεται ἀπό τόν Ἥλιο τῆς δικαισύνης, τόν Χριστό. Καί οἱ δύο γεννοῦν τόν Χριστό, ἡ Θεοτόκος ἔδωσε τήν σάρκα της στόν Χριστό, καί ἡ Ἐκκλησία γεννᾶ συνεχῶς, μέ τά Μυστήρια, τέκνα, ἀδελφούς καί φίλους τοῦ Χριστοῦ. Ὅλοι αὐτοί δέχονται πολεμική ἀπό τόν διάβολο, ἀλλά τόν ἀντιμετωπίζουν ἐν Χριστῷ ζώντας στήν ἔρημο τῆς ἀπαθείας. Ἔρημος εἶναι ἡ ἡσυχαστική ζωή, ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, ἡ καθαρότητα τοῦ σώματος καί τῆς ψυχῆς καί πρό παντός τό ἔνδυμα πού τούς περιβάλλει, καί εἶναι ἡ δόξα τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἄθεοι, οἱ αἱρετικοί, πού εἶναι ὄργανα τοῦ διαβόλου, δέν μποροῦν νά τούς βλάψουν.

Ἡ Θεοτόκος ἔχει μεγάλη δόξα στούς οὐρανούς, ἀπολαμβάνει τήν δόξα τοῦ Υἱοῦ της, καί ἡ Ἐκκλησία ὡς Σῶμα Χριστοῦ εἶναι τεθεωμένη, λάμπει ἀπό θεϊκή δόξα.

Οἱ Θεομητορικές ἑορτές συνδέονται μέ τίς Δεσποτικές ἑορτές, εἶναι λαμπρά πανηγύρια τῆς Ἐκκλησίας, πού φωτίζουν τούς πιστούς Χριστιανούς.

Πηγή: Εκκλησιαστική Παρέμβαση - Τεῦχος 240 - Ἰούλιος 2016 Ἱερὰ Μητρόπολις Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου.