ΠΕΜΠΤΗ ΤΗΣ Ε΄ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ (ΕΣΠΕΡΙΝΟΣ)

«Αὐτεξουσίως ἐξεδύθην, τῇ πρώτῃ μου παραβάσει, τῶν ἀρετῶν τήν εὐπρέπειαν· ἠμφιασάμην δέ ταύτην αὖθις, τῇ πρός με συγκαταβάσει, Λόγε Θεοῦ· οὐ παρεῖδες γάρ με τόν ἐν δεινοῖς παθήμασι καταστιχθέντα, καί λῃστρικῶς ὁδοπατηθέντα, ἀλλά τῇ παναλκεῖ σου δυναστείᾳ περιποιησάμενός με, ἀντιλήψεως ἠξίωσας, Πολυέλεε» (Στιχηρόν ἰδιόμελον, ἦχος πλ. δ΄).
(Μέ τή θέλησή μου ξεντύθηκα τήν ὀμορφιά τῶν ἀρετῶν, λόγω τῆς πρώτης  μου παράβασης, ἐνῶ τή φόρεσα καί πάλι, λόγω τῆς συγκατάβασης πρός ἐμένα, Λόγε Θεοῦ. Γιατί δέν μέ περιφρόνησες, ἐμένα πού γέμισα ἀπό τά στίγματα τῶν φοβερῶν παθῶν μου καί ρίχτηκα κάτω ἀπό τούς ληστές· ἀντίθετα μέ τήν παντοδύναμη ἐξουσία σου μέ φρόντισες καί μέ κατέστησες ἄξιο τῆς βοήθειάς Σου, Πολυέλεε».
Τό στιχηρό ἰδιόμελο, ἐπαναλαμβανόμενο δύο φορές λόγω τῆς σπουδαιότητάς του, συνιστᾶ μία σύντομη σύνοψη ὁλόκληρης τῆς πνευματικῆς ἱστορίας τῆς ἀνθρωπότητας. Μᾶς μεταφέρει στήν ἐποχή τῶν πρωτοπλάστων, οἱ ὁποῖοι χρησιμοποιώντας κακῶς τήν ἐλευθερία πού τούς ἐμπιστεύτηκε ὁ Δημιουργός («αὐτεξουσίως»), ἔδειξαν ἀνυπακοή πρός τόν λόγο Του, εἰσάγοντας ἑπομένως στή ζωή τους τήν ἁμαρτία (καί δι’ αὐτῆς τόν θάνατο, πνευματικό καί σωματικό). Ἀποτέλεσμα; Ἀπέβαλαν τό χαρισματικό ἔνδυμά τους, τή χάρη τῶν ἀρετῶν, καί ντύθηκαν τόν γεμάτο στίγματα χιτώνα τῶν παθῶν τους – σάν νά βρέθηκαν ποδοπατημένοι καί ριγμένοι στό χῶμα ἀπό ληστρική ἐναντίον τους ἐπιδρομή. Ἀλλ’ ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ Πατέρα δέν τούς ἄφησε στήν κατάντια αὐτή· ἔστειλε τόν Υἱό καί Λόγο Του, τόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, ὁ Ὁποῖος γενόμενος ἄνθρωπος προσέλαβε μέ τήν παντοδυναμία Του τόν τραυματισμένο καί ἡμιθανή ἄνθρωπο μέσα στόν ἑαυτό Του, τόν ἔκανε δικό Του κομμάτι - ἔγινε ἔνδυμα τοῦ ἀνθρώπου Αὐτός ὁ Ἴδιος: «ὅσοι γάρ εἰς Χριστόν ἐβαπτίσθητε Χριστόν ἐνεδύσασθε» - τόν περιποιήθηκε καί τόν φρόντισε ὡς ἰατρός, τόν ἔσωσε. Ὁ ὑμνογράφος εἶναι σαφής: ὅλη ἡ ἱστορία τῆς ἀνθρωπότητας ἐμφαίνεται μέσα ἀπό τήν παραβολή τοῦ καλοῦ σαμαρείτου. Ὁ περιπεσών εἰς τούς ληστάς, ὁ ὁποῖος τραυματίστηκε θανάσιμα, εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού ἁμάρτησε καί ἁμαρτάνει, ἐνῶ καλός Σαμαρείτης πού τόν σώζει εἶναι ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός.

https://pgdorbas.blogspot.com/

Ο ΜΕΓΑΣ Κ Α Ν Ω Ν

«Αυτόν τον πράγματι μέγιστο από όλους τους κανόνες, τον δημιούργησε και τον συνέγραψε άριστα και με τεχνητό τρόπο ο εν αγίοις πατήρ ημών Ανδρέας ο αρχιεπίσκοπος Κρήτης, ο ονομαζόμενος και Ιεροσολυμίτης. Ο άγιος Ανδρέας καταγόταν από τη Δαμασκό. Επί σαράντα χρόνια εκπαιδεύτηκε στα γράμματα και εξάσκησε την εγκύκλια εκπαίδευση, οπότε ήλθε στα Ιεροσόλυμα και έγινε μοναχός. Ζώντας όσια και θεοφιλώς, στην ήσυχη και ατάραχη βιοτή του άφησε στην Εκκλησία του Χριστού λόγους και  εκκλησιαστικούς ύμνους κανόνων, περισσότερο όμως αναδείχτηκε με τη συγγραφή πανηγυρικών λόγων. Μαζί με τα πολλά άλλα που έγραψε, συνέθεσε και τον Μεγάλο Κανόνα, που προξενεί πολύ μεγάλη κατάνυξη. Διότι επιλέγοντας και μαζεύοντας από όλη την ιστορία της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης, συνέθεσε τον ύμνο αυτό, από Αδάμ δηλαδή μέχρι και αυτήν την Ανάληψη του Χριστού και το κήρυγμα των Αποστόλων. Προτρέπει λοιπόν με αυτόν τον ύμνο κάθε ψυχή, να ζηλέψει μεν όσα καλά προσφέρει η ιστορία της Αγίας Γραφής και να τα μιμηθεί όσο είναι δυνατόν, όσα δε είναι πονηρά να τα αποφεύγει, ενώ πάντοτε να προστρέχει στον Θεό με μετάνοια, με δάκρυα και εξομολόγηση, με κάθε τι δηλαδή που ευχαριστεί τον Θεό. Όμως είναι τόσο μεγάλος ο κανόνας αυτός σε μήκος και γραμμένος με τέτοιο μέλος, ώστε είναι ικανός να μαλακώσει και τη σκληρότερη ψυχή και να τη διεγείρει να ξεκινήσει να κάνει το καλό, με την προϋπόθεση όμως να ψάλλεται  με συντετριμμένη καρδιά και προσοχή που αρμόζει. Συνέθεσε δε τον ύμνο αυτό, όταν και ο πατριάρχης Ιεροσολύμων, ο μέγας Σωφρόνιος, συνέγραψε τον βίο της Μαρίας της Αιγυπτίας. Διότι και αυτός ο βίος προσφέρει άπειρη κατάνυξη και δίνει πολλή παρηγοριά σ᾽αυτούς που έχουν φταίξει και αμαρτήσει, εάν βεβαίως θελήσουν να απομακρυνθούν από τις πονηρίες.
Τάχθηκαν δε κατά τη σημερινή ημέρα της Πέμπτης της πέμπτης εβδομάδας των Νηστειών να ψάλλονται και να αναγινώσκονται για τον παρακάτω λόγο: επειδή δηλαδή η αγία Τεσσαρακοστή πλησιάζει προς το τέλος, για να μη γίνουν αμελέστεροι προς τους πνευματικούς αγώνες αυτοί που είναι ήδη ράθυμοι, και απομακρυνθούν εντελώς από τη σωφροσύνη σε όλα, ο μεν μέγιστος Ανδρέας, τρόπον τινά σαν αλείπτης πνευματικός γυμναστής, αναφέροντας την αρετή των μεγάλων ανδρών μέσα από τις ιστορίες του Μεγάλου Κανόνα, όπως και την εκτροπή από την άλλη των πονηρών, κάνει αυτούς τους ράθυμους, όπως θα έλεγε κανείς, γενναιότερους και υπομονετικούς, ώστε να προχωρούν με καλό τρόπο μπροστά και με ανδρεία. Ο δε ιερός Σωφρόνιος, με τον σπουδαίο του λόγο για την οσία Μαρία, τους κάνει πάλι να γίνουν σώφρονες, και τους ξεσηκώνει προς τον Θεό, ώστε να να μην πέφτουν πια στην αμαρτία ούτε και να απελπίζονται, αν μερικοί βρέθηκαν να είναι αιχμαλωτισμένοι σε κάποια παραπτώματα. Διότι η διήγηση για την αγία Μαρία παρουσιάζει πόσο μεγάλη είναι η φιλανθρωπία και η συμπάθεια του Θεού σ᾽εκείνους που αποφασίζουν να μετανοήσουν από τις προηγούμενες αμαρτίες τους. Λέγεται δε Μεγάλος Κανόνας, ίσως θα έλεγε κανείς και για τις ίδιες τις έννοιες που προβάλλει και τις σκέψεις που περιέχει: ο ποιητής του έχει γόνιμη σκέψη, καθώς τα συνέθεσε όλα άριστα. Αλλά λέγεται Μεγάλος και για τον λόγο ότι από όλους τους υπόλοιπους κανόνες, που έχουν τριάντα ή και λιγότερα τροπάρια, αυτός εκτείνεται σε διακόσια πενήντα τροπάρια, που το καθένα από αυτά αποστάζει άρρητη ηδονή. Σωστά λοιπόν και πρεπόντως ο Μέγας αυτός Κανόνας, ο οποίος περικλείει μεγάλη κατάνυξη, τάχθηκε να ψάλλεται στη Μεγάλη Σαρακοστή. Αυτόν τον άριστο και μέγιστο κανόνα, όπως και τον λόγο της οσίας Μαρίας, ο ίδιος Πατήρ ημών Ανδρέας, πρώτος τους έφερε στην Κωνσταντινούπολη, όταν έφτασε εκεί σταλμένος να βοηθήσει στην έκτη Οικουμενική Σύνοδο (681) από τον πατριάρχη Ιεροσολύμων Θεόδωρο. Τότε λοιπόν, επειδή αγωνίστηκε κατά τρόπο άριστο κατά των αιρετικών Μονοθελητών, μολονότι ήταν ακόμη απλός μοναχός, συγκαταλέχθηκε στον Κλήρο της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης. Έπειτα έγινε διάκονος και ορφανοτρόφος σ᾽αυτήν, και μετά από λίγο, χειροτονήθηκε αρχιεπίσκοπος Κρήτης. Αργότερα, αφού πρώτα κάθησε αρκετά στον επισκοπικό του θρόνο στην Κρήτη,  έφτασε κάπου κοντά προς την Ιερισό της Μυτιλήνης, και εκεί εκδήμησε προς τον Κύριο».
Δεν υπάρχει χριστιανός, ο οποίος να έχει παρακολουθήσει εν επιγνώσει τον Μεγάλο Κανόνα, που σημαίνει να έχει προσευχηθεί μέσω αυτού του μεγάλου εκκλησιαστικού ποιήματος, και να μην έχει κατανυχθεί και να μην έχει αποφασίσει να αλλάξει τρόπο ζωής. Διότι αυτά που προβάλλει ο άγιος Ανδρέας, είναι όλα εκείνα που βοηθούν αφενός να αναδυθεί ο χαρισματικός του καθενός μας εαυτός, αυτός που αναδύθηκε από την άγια κολυμβήθρα της Εκκλησίας και αναπτύχθηκε και αναπτύσσεται μέσα από τη συμμετοχή μας και στα υπόλοιπα μυστήριά της, αφετέρου να ελεγχθεί ο πονηρός δεύτερος εαυτός μας και να οδηγηθεί εν μετανοία ενώπιον του Κυρίου μας. Με άλλα λόγια ο Μέγας Κανών λειτουργεί ως φλόγα που μπορεί και φωτίζει και θερμαίνει ό,τι καλό βρίσκει μέσα μας, ενώ κατακαίει και εξαφανίζει ό,τι κακό σαν αγκάθι προεξέχει από τον ακατέργαστο ακόμη εαυτό μας. Ο Μέγας Κανών δηλαδή λειτουργεί ως ένα είδος βαπτίσματος: όπως το βάπτισμα μάς ενσωματώνει στον Χριστό καταργώντας την αναγκαστική ροπή προς το πονηρό και το κακό, το ίδιο – τηρουμένων των αναλογιών – γίνεται με το ποίημα αυτό. Κι είναι ευνόητο: το κείμενο αυτό είναι μία εμμελής παρουσίαση όλης σχεδόν της Αγίας Γραφής· ο γραπτός λόγος του Θεού που έχει γίνει τραγούδι. Κι όπως ο λόγος του Θεού είναι πράγματι «πυρ φωτίζον, αλλά και καταναλίσκον»: φωτιά που φωτίζει αλλά και που κατατρώει τα πάντα, έτσι και ο Μέγας Κανών.
Από την άποψη αυτή το εκτεταμένο αυτό εκκλησιαστικό ποίημα έχει μία μοναδική θέση στην Εκκλησία, που αναδεικνύει και την ιδιαίτερη χάρη και τον ξεχωριστό φωτισμό που έλαβε ο συντάκτης του από τον Κύριο και Θεό μας.  Και τίποτε άλλο να μην είχε αφήσει ο άγιος Ανδρέας, το έργο αυτό ήταν ικανό να φανερώσει την αγιότητά του, αλλά και το μέγιστο ποιητικό του τάλαντο. Είμαστε λοιπόν ευγνώμονες προς αυτόν, επικαλούμενοι τις άγιες πρεσβείες του προς τον Κύριο, κατεξοχήν όμως ευγνώμονες προς τον ίδιο τον δωρεοδότη Χριστό μας, που κατέστησε ικανό τον δούλο του Ανδρέα να ποιήσει μία τέτοια δημιουργία. Η Εκκλησία μας βοηθά στην κατανόηση από τους πιστούς της μοναδικής αυτής ποιητικής δημιουργίας όχι μόνο με την αφιέρωση της συγκεκριμένης ημέρας μέσα στην Σαρακοστή, και μάλιστα με τέλεση επί πλέον προηγιασμένης θείας Λειτουργίας πέραν της Τετάρτης και της Παρασκευής, αλλά και με την ψαλτική απόδοσή της τμηματικά κατά την πρώτη εβδομάδα της περιόδου αυτής. Με σκοπό ακριβώς να τονίσει τη σημασία του Μεγάλου Κανόνα, δηλαδή τη σημασία της μετανοίας ως επιγνώσεως των αμαρτιών μας και της άπειρης αγάπης του Θεού που δέχεται τη μετάνοια και αποκαθιστά τον άνθρωπο στην αρχική κι ακόμη περισσότερο θέση του: να είναι εικόνα του Θεού. Διότι βεβαίως αυτό συνιστά την ουσία του Κανόνα αυτού: η ανάδειξη της μετανοίας ως της μοναδικής οδού, διά της οποίας βρίσκουμε τον Θεό μας, τον γεμάτο αγάπη και έλεος απέναντί μας. Έχουμε την εντύπωση ότι ο ο Μέγας Κανών θα πρέπει να γίνεται τακτικό ανάγνωσμα του κάθε χριστιανού καθ᾽όλη τη διάρκεια του έτους, και – γιατί όχι; - συχνό κείμενο μελέτης για τις πνευματικές συνάξεις των χριστιανών. Με αυτόν τον τρόπο αφενός οι χριστιανοί θα εμβαπτιζόμαστε μέσα στην Αγία Γραφή, αφετέρου μέσα στο διαχρονικό κλίμα της Εκκλησίας μας, την ατμόσφαιρα της μετάνοιας. Ποιος ευκολότερος δρόμος αγιασμού μας μπορεί να υφίσταται από αυτό;
Δεν τολμούμε να κάνουμε επιλογή κάποιων από τα τροπάρια του Μεγάλου Κανόνα. Το καθένα είναι μία πινελιά, όπως είπαμε, της ίδιας της χάρης του Θεού μας. Ίσως η υπενθύμιση μόνο του κοντακίου να είναι ένα απειροελάχιστο δείγμα του μεγαλείου του ποιήματος: «Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα, τι καθεύδεις; Το τέλος εγγίζει και μέλλεις θορυβείσθαι· ανάνηψον ουν, ίνα φείσηταί σου Χριστός ο Θεός, ο πανταχού παρών και τα πάντα πληρών». Ψυχή μου, ψυχή μου, σήκω πάνω, τι κοιμάσαι; Το τέλος της ζωής σου είναι κοντά και πρόκειται να ταραχτείς. Ξύπνα λοιπόν, για να σε λυπηθεί και να σε ελεήσει ο Χριστός ο Θεός μας, που είναι πανταχού παρών και γεμίζει τα πάντα με την παρουσία Του. Ενώπιον του Θεού μας, που είναι παρών στη ζωή μας, η μόνη στάση μας είναι η μετάνοια. Η μετάνοια που μας ξυπνά από τον ύπνο που προκαλούν τα πάθη και η αμαρτία μας, όπως βεβαίως και ο αρχέκακος διάβολος. Ξύπνιοι θα νιώσουμε την αγάπη του Κυρίου μας και θα εισέλθουμε μαζί Του στους γάμους μας με Εκείνον. «Ιδού ο Νυμφίος έρχεται...Και μακάριος ο δούλος ον ευρήσει γρηγορούντα». Κι ένας τρόπος που μπορεί να προκαλέσει την ανάνηψή μας είναι η ενθύμηση του θανάτου μας. Μη φτάσει αυτή η ώρα χωρίς μετάνοια, διότι τότε θα είναι αργά. Κι αυτό το έργο της ανάνηψής μας πρέπει να το αναλάβουμε εμείς οι ίδιοι. Ο καθένας μας πρέπει να είναι ο απόστολος της ψυχής του. Οι άλλοι έχουν απλώς βοηθητικό ρόλο. Αν εμείς δεν κατανοήσουμε την ανάγκη της εν αγάπη σχέσης μας με τον Κύριο, λίγα πράγματα οι άλλοι μπορούν να προσφέρουν.

https://pgdorbas.blogspot.com/

Άγιος Τούνομ ο εμίρης, ο Μάρτυς

Φῶς ἅγιον, Τούνομ, φωτίσαν σὸν σκότος,
Πρὸς Φῶς εἴλκυσέ σε, Χριστόν, ἐν τῷ πόλῳ.
Ὁ ἔνδοξος τοῦ Χριστοῦ Μάρτυς Ἐμίρης
Το Πάσχα του 1579 μ.Χ. οι Αρμένιοι (σημείωση: η αρμενική Εκκλησία είναι μονοφυσιτικών αποκλίσεων, ανήκει δηλαδή στους λεγόμενους «αντιχαλκηδόνιους») κατόρθωσαν να δωροδοκήσουν τον Τούρκο Διοικητή, και να εκδώσει απαγορευτική διαταγή προς τον Έλληνα Ορθόδοξο Πατριάρχη Σωφρόνιο Δ’, ώστε να μην έχει πρόσβαση εντός του Ναού της Αναστάσεως για την τελετή του Αγίου Φωτός. Οι φρουροί έκλεισαν την Αγία Πόρτα και ο Πατριάρχης Σωφρόνιος Δ’ με το ιερατείο και τους πιστούς του παρέμειναν έξω προσευχόμενοι, αναμένοντες την έκβαση των γεγονότων.
Πράγματι η απάντηση του Κυρίου μας ήταν άμεσος. Παρά τις απέλπιδες προσπάθειες του Αρμενίου Πατριάρχου, το Άγιο Φως δεν έλαμψε στο ιερό Κουβούκλιο ή σε άλλο σημείο εντός του Ναού. Το Άγιο Φως εξήλθε διαπερνόν την Κολόνα, η οποία μέχρι σήμερον φαίνεται σχισμένη και μαυρισμένη, και προς μεγάλη κατάπληξιν άναψαν τα κεριά, τα οποία κρατούσε στα χέρια του ο Ορθόδοξος Πατριάρχης. Στην συνέχεια ο Πατριάρχης έδωσε το Άγιο Φως στους Ορθοδόξους, οι οποίοι βρίσκονταν στην αυλή, ενώ ο Αρμένιος έφυγε ντροπιασμένος.
Το αξιοθαύμαστο γεγονός μαρτύρησε ο Εμίρης Τούνομ, ο οποίος εκείνη την στιγμή ήταν φρουρός στην Αγία Πόρτα. Αυτό έγινε αιτία να πιστέψει και να γίνει Χριστιανός. Οι Τούρκοι τον σκότωσαν για να μην μαθευτεί το γεγονός. Συμφώνα με άλλη εκδοχή, όταν αντελήφθη το θαύμα αναφώνησε προς τους συγκεντρωμένους: «Αυτή είναι η αληθινή πίστη». Οι Τούρκοι για την αλλαξοπιστία του τον έκαψαν ζωντανό.
Όταν ο Σουλτάνος πληροφορήθηκε το θαύμα, εξέδωσε φιρμάνι και ανεγνώρισε το αποκλειστικό δικαίωμα για την λήψη του Αγίου Φωτός στον Ελληνορθόδοξο Πατριάρχη.
Τα οστά του Αγίου Τούνομ φυλάσσονται στο Μοναστήρι της Μεγάλης Παναγιάς.

Αγιογραφικό ανάγνωσμα

ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ ΙΖ´ 1 - 17
1 ΚΡΕΙΣΣΩΝ ψωμὸς μεθ᾿ ἡδονῆς ἐν εἰρήνη ἢ οἶκος πλήρης πολλῶν ἀγαθῶν καὶ ἀδίκων θυμάτων μετὰ μάχης. 2 οἰκέτης νοήμων κρατήσει δεσποτῶν ἀφρόνων, ἐν δὲ ἀδελφοῖς διελεῖται μέρη. 3 ὥσπερ δοκιμάζεται ἐν καμίνῳ ἄργυρος καὶ χρυσός, οὕτως ἐκλεκταὶ καρδίαι παρὰ Κυρίῳ. 4 κακὸς ὑπακούει γλώσσης παρανόμων, δίκαιος δὲ οὐ προσέχει χείλεσι ψευδέσιν. 5 ὁ καταγελῶν πτωχοῦ παροξύνει τὸν ποιήσαντα αὐτόν, ὁ δὲ ἐπιχαίρων ἀπολλυμένῳ οὐκ ἀθῳωθήσεται· ὁ δὲ ἐπισπλαγχνιζόμενος ἐλεηθήσεται. 6 στέφανος γερόντων τέκνα τέκνων, καύχημα δὲ τέκνων πατέρες αὐτῶν. 6α τοῦ πιστοῦ ὅλος ὁ κόσμος τῶν χρημάτων, τοῦ δὲ ἀπίστου οὐδὲ ὀβολός. 7 οὐχ ἁρμόσει ἄφρονι χείλη πιστά, οὐδὲ δικαίῳ χείλη ψευδῆ. 8 μισθὸς χαρίτων ἡ παιδεία τοῖς χρωμένοις, οὗ δ᾿ ἂν ἐπιστρέψῃ εὐοδωθήσεται. 9 ὃς κρύπτει ἀδικήματα, ζητεῖ φιλίαν, ὃς δὲ μισεῖ κρύπτειν, διΐστησι φίλους καὶ οἰκείους. 10 συντρίβει ἀπειλὴ καρδίαν φρονίμου, ἄφρων δὲ μαστιγωθεὶς οὐκ αἰσθάνεται. 11 ἀντιλογίας ἐγείρει πᾶς κακός, ὁ δὲ Κύριος ἄγγελον ἀνελεήμονα ἐκπέμψει αὐτῷ. 12 ἐμπεσεῖται μέριμνα ἀνδρὶ νοήμονι, οἱ δὲ ἄφρονες διαλογιοῦνται κακά. 13 ὃς ἀποδίδωσι κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν, οὐ κινηθήσεται κακὰ ἐκ τοῦ οἴκου αὐτοῦ. 14 ἐξουσίαν δίδωσι λόγοις ἀρχὴ δικαιοσύνης, προηγεῖται δὲ τῆς ἐνδείας στάσις καὶ μάχη. 15 ὃς δίκαιον κρίνει τὸν ἄδικον, ἄδικον δὲ τὸν δίκαιον, ἀκάθαρτος καὶ βδελυκτὸς παρὰ Θεῷ. 16 ἱνατί ὑπῆρξε χρήματα ἄφρονι; κτήσασθαι γὰρ σοφίαν ἀκάρδιος οὐ δυνήσεται. 16α ὃς ὑψηλὸν ποιεῖ τὸν ἑαυτοῦ οἶκον, ζητεῖ συντριβήν, ὁ δὲ σκολιάζων τοῦ μαθεῖν ἐμπεσεῖται εἰς κακά. 17 εἰς πάντα καιρὸν φίλος ὑπαρχέτω σοι, ἀδελφοὶ δὲ ἐν ἀνάγκαις χρήσιμοι ἔστωσαν· τούτου γὰρ χάριν γεννῶνται.

Νεοελληνική απόδοση:
Εἶναι προτιμότερον τὸ ξηρὸ ψωμί, ποὺ γίνεται γλυκὺ καὶ εὐχάριστον, ὅταν συνοδεύεται μὲ εἰρήνην καὶ ὁμόνοιαν, παρὰ τὸ πλούσιον σπίτι, τὸ ὁποῖον εἶναι γεμᾶτον ἀπὸ κρέατα σφαζομένων ζώων καὶ πολλὰ ἀγαθά, ποὺ ἀπεκτήθησαν μὲ ἀδικίαν, ἀλλ’ εἰς τὸ ὁποῖον σπίτι ἐπικρατεῖ γκρίνια καὶ φιλονικία. 2 Ὁ συνετὸς καὶ ἔξυπνος ὑπηρέτης θὰ γίνῃ ἀφέντης καὶ κύριος τῶν ἀνοήτων κυρίων του, καὶ μεταξὺ ἀδελφῶν θὰ λάβῃ καὶ αὐτὸς μερίδιον κληρονομίας, καθιστάμενος δι’ ἐπιγαμίας συγκληρονόμος. 3 Ὅπως τὸ ἀσῆμι καὶ τὸ χρυσάφι ἀπαλλάσσονται ἀπὸ κάθε σκωρίαν μέσα εἰς τὸ καμίνι τῆς φωτιᾶς τοῦ χρυσοχόου καὶ γίνονται γνήσια καὶ ἀνόθευτα, ἔτσι καὶ οἱ ἐκλεκτοὶ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ θὰ ἐξαγνισθοῦν διὰ τῶν θλίψεων, διὰ νὰ γίνουν δόκιμοι ἐνώπιόν του, 4 Ὁ κακὸς εὐχαριστεῖται νὰ ἀκούῃ τί λέγουν οἱ παραβάται τοῦ θείου νόμου, ἐνῷ ὁ ἐνάρετος δὲν δίδει καμμίαν προσοχὴν εἰς τὰ χείλη ποὺ ψεύδονται, ποὺ συκοφαντοῦν καὶ λέγουν μάταια. 5 Ὅποιῖος περιπαίζει τὸν πτωχόν, παροργίζει τὸν Θεόν, ποὺ τὸν ἔπλασε, καὶ ὅποιος χαιρεκακεῖ καὶ εὐχαριστεῖται διὰ τὴν καταστροφὴν τοῦ ἄλλου, δὲν πρόκειται νὰ μείνῃ ἀτιμώρητος· ἐκεῖνος ὅμως, ποὺ στέκεται μὲ συμπάθειαν δίπλα πρὸς τὸν πάσχοντα καὶ τὸν εὐσπλαγχνίζεται, θὰ ἀπολαύσῃ πολὺ ἔλεος. 6 Καμάρι τῶν γερόντων εἶναι τὰ ἐγγόνια των, καὶ καύχημα τῶν παιδιῶν εἶναι οἱ ἀγαθοὶ γονεῖς καὶ ἐνάρετοι πρόγονοί των. 6α Τοῦ τιμίου καὶ ἀξιοπίστου εἰς τὰς δοσοληψίας τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἰδικά του τὰ χρήματα ὅλου τοῦ κόσμου, διότι ὅλοι τὸν ἐμπιστεύονται καὶ τὸν πιστώνουν, ἐνῷ ὁ ἀναξιόπιστος καὶ κακόπιστος δὲν ἀξίζει οὔτε πεντάρα, διότι οὐδεὶς τὸν ἐμπιστεύεται. 7 Δὲν ἁρμόζουν εἰς τὸν ἄφρονα χείλη ποὺ λέγουν λόγια ἀξιόπιστα, δηλαδὴ τὴν ἀλήθειαν, οὔτε εἰς τὸν ἐνάρετον καὶ φιλαλήθη χείλη τὰ ὁποῖα ψεύδονται 8 Ὅσοι ζοῦν καὶ ἔχουν βίωμά των τὴν κατὰ Θεὸν μόρφωσιν τοῦ χαρακτῆρος, ἔχουν ὡς ἀμοιβὴν τέρψεις πνευματικάς· ὁπουδήποτε δὲ καὶ ἂν στραφῇ ὁ κατὰ Θεὸν παιδαγωγημένος ἄνθρωπος, θὰ εὐοδωθοῦν αἱ ἐνέργειαί του καὶ αἱ ἐπιχειρήσεις του. 9 Ὅποιος δὲν καταλαλεῖ, ἀλλὰ μετὰ συνετῆς γλώσσης σκεπάζει τὰς ἀδυναμίας τῶν ἄλλων, δὲν προκαλεῖ δυσαρεσκείας καὶ γίνεται περιζήτητος φίλος· ἀντιθέτως δὲ ὅποιος εὐχαριστεῖται εἰς τὸ νὰ μὴ καλύπτῃ τὰ ἀδικήματα καὶ σφάλματα τῶν ἄλλων, ἀλλ’ ἀρέσκεται νὰ τὰ διατυμπανίζῃ, αὐτὸς χωρίζει φίλους καὶ οἰκείους, γινόμενος δυσάρεστος καὶ ἀνεπιθύμητος εἰς αὐτούς. 10 Κυριολεκτικῶς συντρίβει τὴν καρδίαν τοῦ φρονίμου καὶ ἐλαφρά τις παρατήρησις ἢ ἀπειλή, διότι εἶναι εὐαίσθητος καὶ λεπτός, ἐνῷ ὁ ἄφρων, καὶ ὅταν ἀκόμη μαστιγώνεται, μένει ἀναίσθητος καὶ ἀσυγκίνητος. 11 Κάθε ἄνθρωπος κυριευμένος ἀπὸ κακίαν ἐναντιώνεται καὶ ἀντιστρατεύεται εἰς τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ· ὁ Κύριος ὅμως θὰ στείλῃ ἐναντίον του ἄγγελον σκληρὸν καὶ ἄσπλαγχνον, διὰ νὰ τὸν τιμωρήσῃ. 12 Εἰς τὸν συνετὸν καὶ μυαλωμένον ἄνθρωπον θὰ ἀνατεθῇ κάθε ἀξίωμα καὶ ὑπεύθυνος φροντὶς περὶ τῶν ἄλλων, οἱ ἄφρονες ὅμως πάντοτε θὰ σκέπτωνται τὸ κακὸν καὶ ὡς ἐκ τούτου δὲν ἐμπιστεύονται εἰς αὐτοὺς ὑπεύθυνον διακυβέρνησιν ἢ ἀξίωμα. 13 Ἀπὸ τὸ σπίτι ἐκείνου, ὁ ὁποῖος ἀνταποδίδει κακὰ ἀντὶ ἀγαθῶν, δὲν θὰ μετακινηθῇ ποτὲ ἡ ὀργὴ τοῦ Θεοῦ. 14 Ἀρχὴ τῆς δικαιοσύνης εἶναι οἱ ἀπονέμοντες αὐτὴν νὰ δίδουν τὸ δικαίωμα εἰς τὸν κατηγορούμενον νὰ ὑπερασπισθῇ διὰ λόγων τὸν ἑαυτόν του, λόγοι δέ, ποὺ δημιουργοῦν ἔχθραν καὶ φιλονικίαν, προηγοῦνται τῆς πτωχείας, ἡ ὁποία ἀκολουθεῖ ὡς συνέπεια τῶν συχνῶν προσφυγῶν εἰς τὰ δικαστήρια. 15 Ὁ δικαστὴς ποὺ κρίνει καὶ ἀνακηρύττει δίκαιον τὸν ἄδικον καὶ τὸν ἄδικον δίκαιον, εἶναι ἀκάθαρτος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ προκαλεῖ τὴν ἀποστροφὴν καὶ ἀπέχθειαν αὐτοῦ. 16 Τί ὠφέλησαν τὰ χρήματα τὸν ἄφρονα καὶ ἀσύνετον; Τίποτε ἀπολύτως. Διότι ὁ ἄνθρωπος, ποὺ δὲν ἔχει καρδίαν μαλακὴν καὶ ἐπιδεκτικὴν τῆς θείας παιδαγωγίας, δὲν θὰ κατορθώσῃ ποτὲ νὰ ἀποκτήσῃ σοφίαν. 16α Ὅποιος κτίζει ὑψηλὸν τὸ σπίτι του πρὸς ἐπίδειξιν καὶ ἰκανοποίησιν τῆς ματαιοδοξίας του, ζητεῖ νὰ πτωχύνῃ καὶ νὰ συντριβῇ. Ἐκεῖνος δὲ ποὺ δυστροπεῖ εἰς τὸ νὰ διδαχθῇ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, θὰ πέσῃ εἰς πολλὰ κακά. 17 Πάντοτε καὶ εἰς πᾶσαν περίστασιν νὰ ἔχῃς δίπλα σου φίλον, εἰς τὰς ἀνάγκας σου δὲ ἂς σοῦ χρησιμεύουν οἱ ἀδελφοί σου, διότι δι’ αὐτὰς τὰς ὥρας γεννῶνται.

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Το καμίνι δοκιμάζει το ασήμι και το χρυσάφι και ο φόβος του Κυρίου, τις σκέψεις εκείνων που Τον αγαπούν. Όπως ακριβώς ένας τεχνίτης που είναι καθισμένος δίπλα στο αμόνι και κατασκευάζει χρήσιμα σκεύη, έτσι και ο φόβος του Θεού καθαρίζει κάθε πονηρή σκέψη από την καρδιά και βγάζει από αυτήν με φρόνηση, λόγια συνετά. 

(Άγιος Εφραίμ ο Σύρος)

Ποιος είσαι;

π.Ανδρέας Θεμιστοκλέους
Ποιος είσαι;
Γιατί μιλάς σε μένα;
Γιατί τώρα;
Εδώ γείτονες ένα καλημέρα, και πέρα απ αυτό κανείς δε μιλάει.
Κανείς τον πόνο του άλλου δε κοιτάει. Δε νοιάζεται και δεν χαλά τη μέρα του για κάποιον που πονάει.

Γλυκός μου φαίνεσαι….. Θυμήθηκα!
Πάνε κάποιες μέρες τώρα «ώ γλυκύ μου έαρ γλυκύτατο μου τέκνον»
Είναι δυνατόν! Όχι! Όχι! Γιατί μιλάς σε μένα; Γιατί τώρα; Ποιος είσαι τέλος πάντων;
Ξαφνικά ένας χείμαρρος από μέσα μου πηδάει. Τι κλάμα κι αυτό!
Σπάραξα απ το κλάμα! Ίσως τα λόγια σου, η εικόνα που σχημάτισα στο νου για σένα.
Δεν ξέρω. Ένα ξέρω, πως ο χείμαρρος τα πήρε όλα, τα ανακάτεψε, έφερε μνήμες και θύμησες παλιές και όχι μόνο. Αυτές με πόνεσαν, ξανά ξανά στο κλάμα.
Παιδί του Θεού εγώ! Κάποιο λάθος κάνεις!
Εμένα η ζωή μου δεν είναι καλή, και ξαφνικά εμφανίζεσαι σύ κι αναρωτιέμαι γιατί μιλάς σε μένα και γιατί τώρα;
Αχ μάνα μου πες μου ποιος είναι αυτός, εσύ ίσως τον ξέρεις.
Έλα πατέρα μίλα μου πες μου γι αυτόν ποιος είναι. Άγγελος μήπως, είναι ψέμα!
Βαρέθηκα, κουράστηκα, σε τούτη τη γη το ψέμα.
Τόση αγάπη, τόσο φώς, τόση ελπίδα, δεν έχω δει ποτέ σ αυτή μου τη πατρίδα.
Χριστέ σου άνοιξα! Εσύ εδώ! Πως και γιατί δεν ξέρω!
Σ ευχαριστώ όμως πραγματικά για όλα σου τα δώρα!

Πηγή: Ορθόδοξο Ιστολόγιο Επαρχίας Αμμοχώστου
https://oikohouse.wordpress.com/

Με την αγία απλότητα γνωρίζει ο άνθρωπος τα μυστήρια του Θεού

– Γέροντα, η μελέτη των βιβλίων και η γνώση βοηθούν να γνωρίση κάποιος τον Θεό;
– Κοίταξε να σου πω· όταν εργασθή κανείς πνευματικά και φθάση σε μια καλή πνευματική κατάσταση, βλέπει μερικά πράγματα πολύ καθαρά, με τον θείο φωτισμό, χωρίς να τα έχη γνωρίσει από τα βιβλία. Και μάλιστα τα βλέπει καθαρώτερα από άλλους που έχουν διαβάσει του κόσμου τα βιβλία.

Με την εσωτερική του καθαρότητα βλέπει καθαρά πολύ μακριά και πολύ βαθιά, γιατί έχει βγη από την κοσμική τροχιά και κινείται πλέον στην πνευματική τροχιά, στον μυστηριακό χώρο.
Όσοι απέκτησαν την εσωτερική απλότητα και καθαρότητα βλέπουν και τα υπερφυσικά πράγματα πολύ απλά, σαν φυσικά, γιατί στον Θεό όλα απλά είναι -όπως και ο Ίδιος είναι πολύ απλός, και μας το φανέρωσε ο Υιός Του επί της γης με την αγία Του απλότητα- και δεν χρησιμοποιεί μεγαλύτερη δύναμη για τα υπερφυσικά και μικρότερη για τα φυσικά, αλλά την ίδια δύναμη για όλα.
– Δηλαδή, Γέροντα, μπορεί ένας άνθρωπος χωρίς πολλή μελέτη να γνωρίση τα μυστήρια του Θεού;
– Ναι, αν έχη την αγία απλότητα, μπορεί όχι μόνο να γνωρίση, αλλά και να ζήση τα μυστήρια του Θεού. Θυμάστε εκείνον τον πολύ απλό μοναχό που αξιώθηκε να φάη μαζί με τον Χριστό;
Πριν γίνη μοναχός, ήταν βοσκός, και το μόνο που τον ενδιέφερε ήταν πώς θα σωθή. Κάποτε πέρασε από τα μέρη του ένας ερημίτης και του είπε: «Αν θέλης να σωθής, να βαδίζης τον ίσιο δρόμο».
Αυτός πήρε κατά γράμμα τον λόγο του. Παίρνει λοιπόν έναν δρόμο και τρεις μέρες βάδιζε συνέχεια όλο ίσια, ώσπου τελικά έφθασε σε ένα μοναστήρι.
Εκεί ο ηγούμενος, όταν είδε τον πόθο που είχε για την σωτηρία του, τον έκανε αμέσως μοναχό και τον έβαλε να διακονή στην εκκλησία.
Μια μέρα, την ώρα που καθάριζε τον ναό, πέρασε ο ηγούμενος και τον συμβούλεψε να κάνη καλά την δουλειά του. Εκείνος, αφού άκουσε τις συμβουλές, ρώτησε τον Γέροντα δείχνοντας τον Εσταυρωμένο:
«Γέροντα, ποιός είναι αυτός που στέκεται εκεί επάνω; Έχω τόσες μέρες εδώ και δεν κατέβηκε ούτε να φάη ούτε να πιή».
Θαύμασε ο ηγούμενος την απλότητά του και του λέει: «Εγώ τον τιμώρησα να στέκεται εκεί επάνω, γιατί δεν έκανε καλά την δουλειά του».
Ο μοναχός τον άκουσε χωρίς να πη τίποτε. Το βράδυ πήρε το φαγητό του και κλείσθηκε μέσα στον ναό. Πήγε κάτω από τον Εσταυρωμένο και Του είπε με πόνο: «Κατέβα, αδελφέ, να φάμε μαζί».
Τότε ο Χριστός κατέβηκε και έφαγε μαζί με τον απλό μοναχό και του υποσχέθηκε ότι θα τον πάρη στο σπίτι του Πατέρα Του, για να ευφραίνεται αιώνια.
Πράγματι, μετά από λίγες μέρες ο απλός αυτός μοναχός κοιμήθηκε ειρηνικά. Βλέπετε, τέλεια άγνοια είχε, αλλά τί αξιώθηκε να ζήση, χάρη στην πολλή απλότητα και καθαρότητα που είχε!
Για να αναπαυθή η Χάρις του Θεού στον άνθρωπο, πρέπει να υπάρχη μέσα του αυτό το άδολο, το καθαρό. Ο Θεός χαρίζεται σε όσους έχουν εξαγνισμένη απλότητα.
Όταν προηγηθή η απλότητα και η καθαρότητα, με την θερμή πίστη και την ευλάβεια, φθάνει μετά ο άνθρωπος να έχη θεία γεγονότα και να γνωρίζη τα μυστήρια του Θεού, χωρίς να έχη γνώσεις.
Γιατί τότε φιλοξενείται μέσα του η Αγία Τριάδα και με τον θείο φωτισμό που έχει βρίσκει εύκολα τα κλειδιά των θείων νοημάτων και ερμηνεύει το πνεύμα του Θεού πολύ απλά και φυσικά, χωρίς διανοητικό πονοκέφαλο.
Όταν καθαρίσουμε την πονηρή μας καρδιά, «ἐκ τῆς ὁποίας ἐξέρχονται ὅλα τὰ κακά»,[1] θα γίνουμε καθαρά και ταπεινά δοχεία της θείας Χάριτος και θα αναπαύεται πλέον μέσα μας η Αγία Τριάδα.
Θα εύχωμαι κι εγώ για σας, καθώς κι εσείς να εύχεσθε για μένα, να βοηθήσουν ο Χριστός και η Παναγία να καθαρισθούν οι καρδιές μας, για να δούμε τον Θεό. «Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ καρδίᾳ, ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται».[2] Αμήν.

[1] βλ. Μτ. ιε΄ 18-19, Μκ. η΄ 21-23.
[2] Μτ. ε΄ 8.
Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου: Λόγοι Ε΄ Πάθη και Αρετές, ενότητα 2η, μέρος 4ο, κεφ. 1ο, έκδ. (α΄) Ιερού Ησυχαστηρίου Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος Σουρωτή Θεσσαλονίκης, Δεκέμβριος 2006.
Πηγή: Ιερός Ναός Αγίου Θωμά Αμπελοκήπων
https://oikohouse.wordpress.com/