"Πῶς μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ χρηστὸς ὁ ζυγὸς καὶ ἐλαφρό το φορτίο;"

Ἄγ. Λουκᾶ, Ἀρχιεπ. Κριμαίας

 1. Πάλι κάποιος ἀπὸ σᾶς μοῦ ἔκανε μερικὲς ἐρωτήσεις καὶ θὰ ἤθελα  νὰ δώσω ἀπαντήσεις. Ἡ ἀπορία τοῦ ἦταν ἡ ἑξῆς· ἂν ὑπάρχει ἢ ὄχι ἀντίφαση μεταξύ των δύο παρακάτω λόγων τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Εἶπε ὁ Κύριος· «Ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστὸς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρὸν ἔστιν» (Μθ. 11, 30). Ἀλλὰ εἶπε καὶ τὸ ἄλλο· «Προσέχετε δὲ ἀπὸ τῶν ἀνθρώπων παραδώσουσι γὰρ ὑμᾶς εἰς συνέδρια καὶ ἐν ταῖς συναγωγαῖς αὐτῶν μαστιγώσουσιν ὑμᾶς· καὶ ἐπὶ ἡγεμόνας δὲ καὶ βασιλεῖς ἀχθήσεσθε ἕνεκεν ἐμοῦ εἰς μαρτύριον αὐτοῖς καὶ τοῖς ἔθνεσιν» (Μθ. 10, 17-18). Πῶς μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ χρηστὸς ὁ ζυγὸς καὶ ἐλαφρό το φορτίο, ἂν τοὺς πιστούς, σύμφωνα μὲ τὸ λόγο τοῦ Χριστοῦ, θὰ τοὺς παραδώσουν στὰ δικαστήρια καὶ θὰ τοὺς μαστιγώσουν στὶς συναγωγές;

Δὲν ὑπάρχει ἐδῶ καμμία ἀντίθεση. Γιὰ ποιὸ φορτίο μιλάει ὁ Κύριος καὶ λέει ὅτι εἶναι ἐλαφρό; Γιὰ τὸ φορτίο τῶν ἐντολῶν του ποὺ πρέπει νὰ σηκώσουν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι ποὺ θέλουν νὰ ἀκολουθήσουν τὴν ὁδό του. Εἶναι τὸ φορτίο τῆς ἀγάπης, τὸ φορτίο τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ καὶ τὸ φορτίο αὐτὸ ὄντως εἶναι πολὺ ἐλαφρό. Ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος θὰ σηκώσει αὐτὸ τὸ φορτίο καὶ θὰ ζήσει σύμφωνα μὲ τὶς ἐντολὲς τοῦ Χριστοῦ, γρήγορα θὰ καταλάβει ὅτι οἱ ἐντολὲς τοῦ πραγματικὰ εἶναι εὔκολες καὶ ἐλαφρές. Ἀλλοιώνουν μὲ καλὴ ἀλλοίωση τὴν καρδιά του ἡ ὁποία γίνεται ἐλαφριὰ καὶ καθαρή, διώχνουν ἀπὸ μέσα της τὸ ὁποιοδήποτε σκοτάδι, τὴν ὁποιαδήποτε ἁμαρτία καὶ ἀκαθαρσία. Καὶ τότε ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς εὐχαριστεῖ καὶ θὰ δοξολογεῖ τὸν Θεὸ ποὺ τοῦ ἔδωσε τέτοιο ἐλαφρὸ καὶ χαρούμενο φορτίο.

Εἶπε καὶ τὸ ἑξῆς ὁ Κύριος μας· «Ἐν τῷ κόσμω θλίψιν ἔξετε» (Ἰω. 16, 33). «Εἰ ἐμὲ ἐδίωξαν, καὶ ὑμᾶς διώξουσιν» (Ἰω. 15, 20). Μᾶς λέει ὅτι πρέπει νὰ περάσουμε μέσω στενῆς πύλης καὶ νὰ ἀκολουθήσουμε τὴν τεθλιμμένη ὁδό, διότι μόνο αὐτὴ ἡ δύσκολη ὁδὸς ὁδηγεῖ στὴ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν καὶ ὄχι ἐκείνη ἡ εὐρύχωρη τὴν ὁποία ἀκολουθοῦν στὴν πλειοψηφία τοὺς οἱ ἄνθρωποι.

Ἐμεῖς ποὺ ἔχουμε ἐπάνω μας τὸ ἐλαφρὸ φορτίο τοῦ Χριστοῦ καὶ ὑποφέρουμε τὶς θλίψεις σ’ αὐτὴ τὴ ζωὴ καὶ διωκόμαστε γιὰ τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, πρέπει νὰ προσέχουμε ἀπὸ τοὺς κακοὺς καὶ πονηροὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι δὲν ἀγαπᾶνε τὸν Χριστό, καὶ διώκουν αὐτοὺς ποὺ ὁμολογοῦν τὸ ὄνομά του. Τοὺς παραδίδουν στὰ δικαστήρια καὶ στὸ θάνατο ἀκόμα. «Ἰδοὺ ἐγὼ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἓν μέσω λύκων· γίνεσθε οὒν φρόνιμοι ὡς οἱ ὄφεις καὶ ἀκέραιοι ὡς αἳ περιστεραὶ» (Μθ. 10, 16). Πρέπει νὰ εἴμαστε ἄκακοι σὰν τὰ περιστέρια ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ φρόνιμοι σὰν τὰ φίδια, νὰ μποροῦμε νὰ διακρίνουμε τοὺς ἀνθρώπους ποὺ πρέπει νὰ ἀποφεύγουμε. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀπάντησή μου. Ὅπως βλέπετε ἡ ἀντίθεση δὲν ὑπάρχει.

2. Ἐπίσης σὲ μερικοὺς προκαλεῖ ἀπορία ὁ ἑξῆς λόγος τοῦ Χριστοῦ· «Ὁ εὐρῶν τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἀπολέσει αὐτήν, καὶ ὁ ἀπολέσας τὴν ψυχὴν αὐτοῦ ἕνεκεν ἐμοῦ εὐρήσει αὐτὴν» (Μθ. 10, 39). Σᾶς ἔχω δώσει ἑρμηνεία αὐτοῦ του λόγου τοῦ Κυρίου. Κάποιοι ἴσως δὲν ἦταν παρόντες καὶ δὲν τὴν ἄκουσαν ἢ δὲν θυμοῦνται αὐτὸ ποὺ εἴπαμε. Ὅμως εἶναι ἄκρως σημαντικὸ νὰ καταλάβουμε καλά το λόγο αὐτὸ καὶ πάντα νὰ τὸν θυμόμαστε.

Τί σημαίνει αὐτὴ ἡ ἀπώλεια τῆς ψυχῆς γιὰ τὴν ὁποία μιλάει ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός; Μᾶς ζητάει νὰ ἀπολέσουμε τὴν ψυχή μας. Πῶς πρέπει νὰ τὸ καταλαβαίνουμε; Πρέπει νὰ χάσουμε τὴν ψυχή μας γιὰ νὰ τὴ σώσουμε. Τί σημαίνει αὐτό; Γιὰ νὰ μᾶς γίνει κατανοητὸ αὐτὸ πρέπει νὰ γνωρίζουμε τί εἶναι ἡ ἀνθρώπινη ψυχή. Ἡ ψυχὴ δὲν εἶναι τίποτα ἄλλο παρὰ τὸ σύνολο τῶν σκέψεων, τῶν ἰδεῶν, τῶν ἐπιθυμιῶν καὶ τῶν ἐπιδιώξεών μας, δηλαδὴ εἶναι ὅλα αὐτὰ ποὺ κατευθύνουν τὴ βούλησή μας.

Ὑπάρχουν ψυχὲς καλές, ὑπάρχουν καὶ κακὲς ποὺ κλίνουν πρὸς τὸ κακὸ καὶ εἶναι γεμάτες ἀκάθαρτες καὶ ἁμαρτωλὲς ἐπιθυμίες. Στοὺς περισσότερους ἀνθρώπους ἡ ψυχὴ ὑπηρετεῖ τὴ σάρκα, ἀκολουθεῖ τὶς ἐπιθυμίες τῆς σάρκας καὶ ἱκανοποιεῖ τὰ πάθη της. Αὐτὴ λοιπὸν τὴν ψυχὴ πρέπει νὰ τὴν χάσουμε, νὰ ἀφαιρέσουμε τὸ ρύπο ποὺ ἔχει καὶ νὰ ἐξουδετερώσουμε τὶς ἁμαρτωλὲς ἐπιθυμίες ποὺ μολύνουν καὶ τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα μας.

Πρέπει νὰ ξεριζώσουμε ἀπὸ τὴν καρδιὰ μᾶς τὶς ἀκάθαρτες ἐπιθυμίες καὶ νὰ πάψουμε νὰ ἀκολουθοῦμε τὴ σάρκα μας. Τὸ πρῶτο πράγμα ποὺ ὅλοι ἐμεῖς φροντίζουμε καὶ προσπαθοῦμε μὲ κάθε τρόπο νὰ ἱκανοποιήσουμε εἶναι αὐτὴ ἡ σάρκα μας. Ὅλοι θέλουμε νὰ εἶναι ἡ ζωὴ μᾶς ἥσυχη, ἤρεμη καὶ γεμάτη ἀπολαύσεως. Δὲν φροντίζουμε νὰ ἀποκτήσει ἡ ψυχὴ μᾶς ἁγνότητα καὶ ἁγιότητα. Καὶ ὁ Κύριος μὲ τὸν παραπάνω λόγο ζητάει νὰ ἀλλάξουμε τὴ νοοτροπία μας, τὶς διαθέσεις, τὶς ἐπιθυμίες καὶ τὶς ἐπιδιώξεις μας. Νὰ ξεριζώσουμε ἀπὸ τὴν ψυχὴ μᾶς τὴν ἁμαρτία, τὶς ἀκάθαρτες ἐπιθυμίες καὶ τὰ πάθη ποὺ τὴ γεμίζουν καὶ δὲν μᾶς ἀφήνουν νὰ ἀκολουθοῦμε τὴν ὁδὸ τοῦ Χριστοῦ.

Αὐτὸς ποὺ θὰ χάσει τὴν ψυχή του θὰ τὴ σώσει γιὰ τὴν αἰώνια ζωή. Ἡ ψυχὴ ποὺ ἐλευθερώνεται ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὶς ἁμαρτίες γίνεται λεπτή, ἐλαφριὰ καὶ εὔκολα ὑψώνεται πρὸς τὸν Θεὸ καὶ βρίσκει τὸ ὕψιστο ἀγαθό της κοινωνίας μαζί Του. Πολὺ βαθὺ νόημα ἔχει αὐτὸς ὁ λόγος τοῦ Κυρίου. Γιὰ νὰ ἀποκτήσουμε τὴν αἰώνια ζωὴ πρέπει νὰ ὑπερνικήσουμε τὶς ἁμαρτωλές μας ἐπιθυμίες καὶ νὰ καθυποτάξουμε τὴ σάρκα στὴν ψυχή.

3. Ἡ τρίτη ἐρώτηση ἦταν ἡ ἑξῆς· Γιατί ὁ 92ος ψαλμός λέει «καὶ γὰρ ἐστερέωσε τὴν οἰκουμένην, ἥτις οὐ σαλευθήσεται» (Ψά. 92, 1), ἐνῶ ὁ 95ος  ψαλμός «καὶ γὰρ κατόρθωσε τὴν οἰκουμένην, ἥτις οὐ σαλευθήσεται» (Ψά. 95, 10). Γιατί ἀλλοῦ λέει «ἐστερέωσε» καὶ ἀλλοῦ «κατόρθωσε»; Καμμία δυσκολία δὲν ὑπάρχει ἐδῶ, διότι καὶ ἡ λέξη «ἐστερέωσε» καὶ ἡ λέξη «κατόρθωσε» ἔχουν τὴν ἴδια σημασία.

Γιὰ ποιὰ οἰκουμένη μιλάει ἐδῶ ὁ ψαλμωδὸς καὶ προφήτης Δαβίδ; Σήμερα στὴ γλώσσα μας ἡ λέξη οἰκουμένη σημαίνει ὅλο το σύμπαν, ὅλη τὴ δημιουργία μαζὶ μὲ τὸν ἀπέραντο κόσμο τῶν οὐρανίων σωμάτων, τὸν ἥλιο, τὴ σελήνη καὶ τὰ ἄστρα. Αὐτὰ σκεφτόμαστε ὅταν ἀκοῦμε τὴ λέξη οἰκουμένη. Στὴν ἐποχὴ ὅμως ποὺ ζοῦσε ὁ προφήτης Δαβὶδ ἡ λέξη αὐτὴ εἶχε ἄλλη σημασία.

Ἀκοῦμε στὸ προκείμενο τοῦ ἀποστόλου· «Εἰς πάσαν τὴν γῆν ἐξῆλθεν ὁ φθόγγος αὐτῶν καὶ εἰς τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης τὰ ρήματα αὐτῶν», τὸ ὁποῖο ἀναφέρεται στοὺς ἀποστόλους. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι τὸ κήρυγμα τῶν ἀποστόλων ἔφτασε μέχρι τὰ ἄστρα τοῦ οὐρανοῦ; Ἀσφαλῶς ὄχι. Εἶναι φανερὸ ὅτι οὔτε οἱ στίχοι τῶν ψαλμῶν οὔτε τὸ προκείμενο δὲν ἀναφέρονται στὸ σύμπαν. Ἐδῶ ἡ λέξη οἰκουμένη δηλώνει τὸ σύνολο τῶν λαῶν καὶ τῶν χωρῶν τῆς γῆς. Αὐτὴ τὴ σημασία εἶχε τότε ἡ λέξη αὐτή.

Ὑπῆρχε ὅμως καὶ ἄλλη πιὸ στενὴ ἔννοια τῆς λέξεως κατὰ τὴν ὁποία λέγοντας οἰκουμένη ἐννοοῦσαν τὴ Ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία. Στὸ κατὰ Λουκᾶν Εὐαγγέλιο διαβάζουμε· «Ἐγένετο δὲ ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις ἐξῆλθε δόγμα παρὰ Καίσαρος Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πάσαν τὴν οἰκουμένην» (Λκ. 2, 1). Ποιὰ οἰκουμένη; Στὴν Ἀμερική, στὴν Ἀφρικὴ καὶ στὴν Αὐστραλία ἔγινε καὶ ἐκεῖ ἀπογραφή; Ὄχι, ἀλλὰ στὴ Ρωμαϊκὴ αὐτοκρατορία ἡ ὁποία λεγόταν καὶ οἰκουμένη.

Ὁ Εὐθύμιος Ζηγαβηνὸς καὶ ὁ ἐπίσκοπος Εὐσέβιος στὴν ἑρμηνεία ποὺ δίνουν στοὺς ψαλμοὺς 92 καὶ 95 λένε ὅτι μὲ τὴν λέξη οἰκουμένη ἐδῶ ἐννοεῖται ἡ μία, ἁγία, καθολικὴ καὶ ἀποστολικὴ Ἐκκλησία, ὁ Ἱδρυτὴς τῆς ὁποίας εἶναι ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός. Αὐτὴ τὴν Ἐκκλησία στερέωσε ὁ Κύριος καὶ ὁ ἴδιος λέει πὼς «πύλαι ἅδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς» (Μθ. 16, 18), διότι ὁ ἀκρογωνιαῖος λίθος στὸ θεμέλιό της εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός, ὁ Κύριος μας Ἰησοῦς Χριστός. Ἀμήν.

(Ἄγ. Λουκᾶ, Ἀρχιεπ. Κριμαίας, «Λόγοι καὶ ὁμιλίες», τ.Β΄, ἔκδ. Ὀρθόδοξη Κυψέλη, σ. 296-300)

http://salpismata.blogspot.com.eg/