Το γράμμα και το πνεύμα

Του π. Δημητρίου Μπόκου
Ὅταν ὁ Χριστὸς θεράπευε ἀσθενεῖς κατὰ τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου, οἱ Φαρισαῖοι θύμωναν. Τὸν κατηγοροῦσαν ὅτι παραβαίνει τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ, ποὺ ὅριζε ἀργία γιὰ τὸ Σάββατο. Ἔτσι ἔγινε καὶ μὲ τὴ θεραπεία τῆς γυναίκας ποὺ ἦταν συγκύπτουσα, δηλαδὴ σκυμμένη, κυρτωμένη ἐντελῶς ἀπὸ τὴν ἀρρώστια της, χωρὶς νὰ μπορεῖ νὰ σηκώσει ὄρθιο τὸ κεφάλι της. Μὰ ὁ Χριστὸς ἀνέτρεπε τοὺς συλλογισμούς τους (Κυριακὴ Ι΄ Λουκᾶ). 
Πολλὲς φορὲς δόθηκε στοὺς Ἰουδαίους ἡ εὐκαιρία νὰ κατηγορήσουν τὸν Χριστὸ γιὰ τὸ θέμα αὐτό. Ἔτσι καὶ ὁ Χριστὸς εἶχε πολλὲς ἀφορμὲς γιὰ νὰ τοὺς ἐξηγήσει, ὅτι δὲν πρέπει νὰ προσκολλῶνται στὸ γράμμα τοῦ νόμου, ἀλλὰ στὸ πνεῦμα. Σκοπὸς εἶναι πάντα νὰ βοηθηθεῖ ὁ ἄνθρωπος, εἴτε ὑλικὰ εἴτε πνευματικά, ὄχι νὰ ἐξοντωθεῖ. Γιὰ χάρη του ἀναστέλλονται ὄχι μόνο οἱ φυσικοὶ νόμοι (θαῦμα), ἀλλὰ καὶ νόμοι θεόσδοτοι, πνευματικοὶ θεσμοί, τουλάχιστον ἀπὸ τὴν κατὰ γράμμα ἐκτέλεσή τους, γιὰ νὰ γίνει, ὅπως λέμε, συγκατάβαση, «οἰκονομία». Ὄχι βέβαια εἰκῇ καὶ ὡς ἔτυχε, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀνάλογη διάκριση.
Οἱ ἐξωτερικοὶ τύποι καὶ θεσμοὶ εἶναι καλοὶ γιὰ νὰ φυλάγουν τὴν οὐσία, τὸ πνεῦμα τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ, ὅτι δηλαδὴ προέχει πάντα ὁ ἄνθρωπος, ἡ ὠφέλεια τοῦ ἀνθρώπου, ὄχι ἡ ἄκαμπτη τήρηση τῶν τύπων, τοῦ γράμματος τοῦ νόμου.
Ὁ Χριστὸς ἀναφέρει ἕνα παράδειγμα γιὰ τὸ πῶς μπορεῖ νὰ γίνει κάτι τέτοιο. Κάποιο Σάββατο συνέβη νὰ περνάει μὲ τοὺς μαθητές του μέσα ἀπὸ τὰ σπαρμένα χωράφια. Πεινασμένοι οἱ μαθητές, μὴ ἔχοντας τί ἄλλο νὰ φᾶνε, ἄρχισαν νὰ μαδοῦν στάχυα, νὰ τὰ τρίβουν μὲ τὰ χέρια τους καὶ νὰ τρῶνε τοὺς σπόρους. Οἱ Φαρισαῖοι τὸ θεώρησαν αὐτὸ ἀμέσως ἐργασία, δηλαδὴ παράβαση τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου καὶ ζήτησαν τὸν λόγο ἀπὸ τὸν Χριστό.
Γιὰ νὰ τοὺς βοηθήσει ὁ Χριστὸς νὰ ξεκολλήσουν ἀπὸ τὸ γράμμα τοῦ νόμου, τοὺς θύμισε τὴ γνωστὴ φυσικὰ καὶ σ’ αὐτοὺς περίπτωση τοῦ Δαυΐδ, ποὺ ὅταν κάποτε καταδιωκόταν ἀπὸ τὸν βασιλιὰ Σαούλ, κατέφυγε στὴν πόλη Νομβά. Ἐμφανίστηκε βιαστικὸς στὸν ἀρχιερέα Ἀβιμέλεχ καὶ τοῦ ζήτησε κατεπειγόντως πέντε ψωμιά, ἢ ὅσα τέλος πάντων τοῦ βρίσκονταν, γιὰ νὰ δώσει καὶ στοὺς πεινασμένους συντρόφους του. Ὁ Ἀβιμέλεχ, ἔκπληκτος ποὺ τὸν εἶδε μόνο του, τοῦ εἶπε ὅτι δὲν εἶχε καθόλου ἁπλὸ ψωμί, ἀλλὰ μόνο τοὺς ἱεροὺς ἄρτους τῆς Προθέσεως στὴ Σκηνὴ τοῦ Μαρτυρίου. Τοὺς ἄρτους αὐτοὺς τοὺς ἄλλαζαν κάθε ἑβδομάδα καὶ δὲν εἶχε δικαίωμα νὰ τοὺς φάει κανένας, παρὰ μόνο οἱ ἱερεῖς. Θεωροῦνταν ἄρτοι ἅγιοι, γιατὶ ἦταν ἀφιέρωμα στὸν Θεό.
Ὁ Ἀβιμέλεχ εἶπε ὅτι, ἂν ἔχουν τηρήσει οἱ σύντροφοί του ἐγκράτεια, μποροῦν νὰ φᾶνε τοὺς ἄρτους τῆς Προθέσεως. Ὁ Δαυΐδ ἀπάντησε καταφατικά. Τρεῖς μέρες «ἀπὸ γυναικὸς ἀπεσχήμεθα». Ὅτι ἔχουν τρεῖς μέρες ἀποχὴ ἀπὸ γυναίκα. Καὶ ὅτι καθ’ ὁδὸν οἱ σύντροφοί του ἔχουν ἁγνισθεῖ κατὰ τὶς νομικὲς διατάξεις. Μὴ ἔχοντας ἄλλους ἄρτους ὁ Ἀβιμέλεχ, πῆρε τότε τοὺς ἱεροὺς ἄρτους «ἐκ προσώπου Κυρίου» καὶ τοὺς ἔδωσε στὸν Δαυΐδ. Γιὰ τὴν πράξη του αὐτὴ βέβαια διατάχτηκε ἀργότερα ἀπὸ τὸν Σαοὺλ σφαγὴ ὅλων τῶν ἱερέων, ἀλλὰ καὶ τῆς πόλης Νομβά. Σώθηκε μόνο ἕνας γιὸς τοῦ Ἀβιμέλεχ, ὁ μετέπειτα ἀρχιερέας Ἀβιάθαρ (Α΄ Βασ. κεφ. 21 καὶ 22. Λουκ 6, 1-5). 
Ὅπως τότε χάριν τοῦ Δαυΐδ παρακάμφθηκε ὁ νόμος περὶ τῶν ἱερῶν ἄρτων, ἔτσι καὶ τώρα ὁ Χριστὸς παρακάμπτει τὸν θεσμὸ τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου, γιὰ νὰ βοηθηθοῦν οἱ ἄνθρωποι.
Οἱ νομικὲς διατάξεις δὲν εἶναι πάνω ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο. Καὶ ποτὲ πάνω ἀπὸ τὸν Χριστό. 

http://www.nyxthimeron.com/