Η Εκκλησία: Σώμα Χριστού

Όταν γίνεται λόγος για την Ορθοδοξία, γίνεται λόγος για το πολυτιμότερο της πίστεως και της ελπίδας, αλλά είναι δυνατό να οριστεί ή να περιγραφεί αυτό που μετέχει στο μυστήριο του Θεού, στη θεία ζωή, σ᾽ αυτήν την ανεξάντλητη ζωή του Θεού που γεμίζει την ανθρώπινη ύπαρξή μας και μέσα στην αμαρτία μας και μέσα στην πτώση μας; «Είναι σχεδόν αδύνατον να αρχίσωμεν με έναν ακριβή ορισμόν της Εκκλησίας διότι, πράγματι, ουδείς ορισμός υπάρχει, ο οποίος θα ηδύνατο να θεωρηθή ότι αποτελεί ανεγνωρίσμένην δογματικήν αυθεντίαν. Δεν δυνάμεθα να εύρωμεν ορισμόν ούτε εις την Αγίαν Γραφήν, ούτε εις τους Πατέρας, ούτε εις τας αποφάσεις ή τους κανόνας των Οικουμενικών Συνόδων, ούτε εις τα μεταγενέστερα μνημεία. Η Εκκλησία είναι μάλλον πραγματικότης την οποίαν ζώμεν, παρά αντικείεμνον το οποίον αναλύομεν και σπυδάζομεν» (π. Γεώργιος Φλωρόφσκυ).

Η Εκκλησία είναι, κατά τον ιερό Χρυσόστομο, «γένος ἓνα, Θεοῦ καί ἀνθρώπων». Ο Χριστός είναι ο «ἐκκλησιαστής μας» γιατί μάς συνάγει στο Πανάγιο Σώμα Του αλλά και η Εκκλησία μας, γιατί γίνεται ο πνευματικός τόπος της συνάξεώς μας. Να γαιτί δεν μπορεί να υπάρξει ποτέ χωρίς τον αληθινό Χριστό Εκκλησία, ούτε πάλι να στηριχθεί σε καμμιά ιδεολογία, έστω λεγομένη «χριστιανική». Γιατί είναι αδιάσπαστα συνυφασμένη με το πρόσωπο του Θεού Λόγου, του Σαρκωμένου Λόγου του Θεού, του Σωτήρος Χριστού. Η Εκκλησία είναι ο ίδιος ο Χριστός, ο όλος Χριστός, όχι σώμα χριστιανών αλλά σώμα Χριστού.

Τη χριστοκεντρική αυτή πραγματικότητα της Εκκλησιαστικής κοινωνίας εικονίζει και εκφράζει, αλλά και πραγματώνει, μια πράξη λειτουργική, που λαμβάνει χώρα στο τέλος της Θ. Λειτουργίας. Πρόκειται για τη συστολή των Τιμίων Δώρων στο Άγιο Ποτήριο. Ο Λειτουργός συστέλλει (συγκεντρώνει) μέσα στο άγιο Ποτήριο, ότι άλλο υπήρχε στο Δισκάριο εκτός από τον Αμνό (το σώμα του Κυρίου), δηλαδή τη μερίδα της Θεοτόκου, τα τάγματα των Αγγέλων και Αγίων, τα μνημονευθέντα, ζώντα και τεθνεώτα, μέλη του Σώματος του Χριστού, που συνεπιτέλεσαν με το Λειτουργό τη Θεία Λειτουργία. Έτσι η εν Χριστώ κοινωνία των πιστών είναι ήδη συναγμένη μέσα στο Άγιο Ποτήριο.