Εισοδεύοντας στο αγωνιστικό στάδιο της Μεγάλης Σαρακοστής

Του π. Παναγιώτη Καποδίστρια
Κάθε μεγάλη αλλαγή στη ζωή απαιτεί προετοιμασία. Κάθε δύσκολος αγώνας προϋποθέτει εκγύμναση. Κάθε αληθινή πορεία προς το φως περνάει πρώτα από μια περίοδο κάθαρσης. Έτσι και η Μεγάλη Σαρακοστή, στην οποίαν εισοδεύουμε, δεν αποτελεί απλώς ένα έθιμο, μήτε μιαν επαναλαμβανόμενη θρησκευτική συνήθεια. Πρόκειται για πρόσκληση σε αγώνα. Δοκιμασία της ψυχής, του νου, της θέλησής μας.
Η Εκκλησία, μέσα στη διαιώνια σοφία της, δεν μας ρίχνει ξαφνικά στη χαρά του Πάσχα χωρίς προετοιμασία. Μας καλεί να μπούμε σε ένα στάδιο, στίβο πνευματικό, κι εκεί να γυμνάσουμε την ψυχή μας, ούτως ώστε να σταθούμε αντάξιοι της Ανάστασης. Δεν πρόκειται απλώς για αναίτια αποφυγή ορισμένων τροφών, αλλά για μια βαθύτερη αποτοξίνωση: από την κατάκριση, τον θυμό, την αδιαφορία, την προσκόλληση στο εγώ μας.
Ο Χριστός νίκησε τον θάνατο περνώντας μέσα από την εμπειρία της Σταύρωσης. Αν θέλουμε να βιώσουμε την δύναμη της Ανάστασης, δεν μπορούμε να παρακάμψουμε την πορεία της Σαρακοστής. Ας εισέλθουμε, λοιπόν, με σοβαρότητα και αποφασιστικότητα σε αυτό το στάδιο. Όχι σαν θεατές, αλλά σαν αθλητές.
Η νηστεία ως πειθαρχία σώματος και ψυχής 
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος μάς υπενθυμίζει ότι η νηστεία δεν είναι απλώς αλλαγή διατροφικών συνηθειών: «Δεν τρως κρέας; Μην κατατρώγεις τον αδελφό σου. Απέχεις από τροφή; Απέχεις και από κακία; Γιατί αν νηστεύεις από το φαγητό αλλά τρέφεσαι από την αδικία, τότε η νηστεία σου είναι μάταιη.» (PG 49, 333)
Η νηστεία είναι εργαλείο πνευματικό. Δυναμώνει τη θέληση, καθαρίζει τη σκέψη, κάνει την προσευχή πιο ζωντανή. Δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μέσο. Ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς εξηγεί: «Όπως το πάθος και η ασθένεια εισέρχονται μέσω της αμαρτίας και της αδηφαγίας, έτσι και η θεραπεία έρχεται μέσω της εγκράτειας και της νηστείας.» (Ομιλία 9, Περί νηστείας)
Ο Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης προειδοποιεί: «Δεν έχει νόημα να νηστεύεις το λάδι και να “τρώγεις” τον πλησίον σου. Η πραγματική νηστεία είναι η νηστεία της κακίας.»
Η προσευχή, ανάσα της ψυχής 
Η Σαρακοστή μπορεί να χαρακτηρισθεί ως άσκηση προσευχής. Δεν μπορούμε να αγωνιστούμε χωρίς να συνδεθούμε με τον Θεό. Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης το θέτει ξεκάθαρα: «Χωρίς προσευχή, η ψυχή στεγνώνει. Χάνει το φως της και βυθίζεται στο σκοτάδι της σύγχυσης.»
Η προσευχή του Οσίου Εφραίμ του Σύρου, που συνοδεύει όλη τη Σαρακοστή, είναι ένα μυστικό εργαλείο μεταμόρφωσης: «Κύριε και Δέσποτα της ζωής μου, πνεύμα αργίας, περιεργείας, φιλαρχίας και αργολογίας μη μοι δῷς…» Δεν είναι απλώς μια παράκληση στον Θεό, αλλά μια αποκάλυψη της εσωτερικής μας ασθένειας και μια παράκληση για θεραπεία.
Ο Άγιος Ιωάννης της Κλίμακος προειδοποιεί: «Ο διάβολος δεν φοβάται τόσο τη νηστεία όσο την προσευχή, γιατί η προσευχή φέρνει τον ίδιο τον Θεό μέσα στην ψυχή.» (Κλίμαξ, Λόγος 28)
Περίοδος συμφιλίωσης με τον πλησίον 
Πορευόμαστε προς το Πάσχα, αλλά δεν μπορούμε να κουβαλάμε βάρη μέσα μας. Η Σαρακοστή είναι περίοδος συμφιλίωσης με τον κάθε πλησίον. Αν κρατάμε κακία, ματαιώνουμε όλη την πνευματική μας προσπάθεια.
Ο Χριστός το είπε ξεκάθαρα: «Εάν συγχωρήσετε τους ανθρώπους, και ο Πατέρας σας θα σας συγχωρήσει. Εάν όμως δεν συγχωρείτε, ούτε Εκείνος θα σας συγχωρήσει.» (Ματθ. 6, 14-15) Ο Άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ μάς διδάσκει: «Η ειρήνη της ψυχής δεν αποκτάται με τεχνητά μέσα, αλλά με την ειλικρινή συγχώρεση.» Ο Άγιος Ιάκωβος Τσαλίκης προειδοποιεί: «Μην αφήνεις την ημέρα να δύει με πίκρα στην καρδιά σου. Συγχώρησε σήμερα, γιατί αύριο δεν ξέρεις αν θα έχεις την ευκαιρία.»
Πορεία προς την Ανάσταση 
Κάποιοι, ανίδεοι από την ορθόδοξη πνευματικότητα, μπορεί να θεωρήσουν τη Μεγάλη Σαρακοστή ως περίοδο άχαρης καταπίεσης. Όχι! Είναι δρόμος, που μας οδηγεί σε κάτι πολύτιμο: στην εσωτερική ανακαίνιση, την επούλωση του όποιου ψυχικού έλκους κι εντέλει την εμπειρία της Αναστάσεως.
Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος λέει: «Όποιος δεν έχει αναστηθεί εσωτερικά, δεν θα μπορέσει να κατανοήσει την Ανάσταση του Χριστού.» Ο Άγιος Παΐσιος μάς ενθαρρύνει: «Λίγη προσπάθεια χρειάζεται. Αν δώσεις έστω ένα βήμα στον Θεό, Εκείνος θα κάνει τα υπόλοιπα.» Ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ διαβεβαιώνει: «Ο αγώνας της Σαρακοστής έχει πόνο, αλλά οδηγεί στο φως. Στην αρχή νιώθεις κόπωση, στο τέλος νιώθεις Ανάσταση.»
Η Μεγάλη Σαρακοστή αποτελεί μια χρυσή ευκαιρία. Μας προσκαλεί να αφήσουμε πίσω μας ό,τι μάς βαραίνει, να καθαρίσουμε την ψυχή μας, να γίνουμε πιο αληθινοί, πιο ελεύθεροι.
Ο Θεός δεν έχει την απαίτηση  να καταστούμε τέλειοι μέσα σε λίγες εβδομάδες. Επιθυμεί να ξεκινήσουμε. Να κάνουμε το πρώτο βήμα. Να πούμε «ναι» στον αγώνα.
Τι λέτε; Θα αδράξουμε την ευκαιρία;
Καλή και ευλογημένη Σαρακοστή!

https://www.nyxthimeron.com/