Σχέση πίστεως και αναζήτησης σημείων (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος)

Απόσπασμα από την ΚΔ’ (24) ομιλία του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου από το Ευαγγέλιο του Ιωάννη, ΕΠΕ 13, σελ. 373-377. Ο ιερός Χρυσόστομος εξετάζει το θέμα της πίστης και της αναζήτησης σημείων, βάζοντας τα πράγματα στην θέση τους. Να σημειώσουμε εδώ, ότι ο ιερός Πατέρας δεν αναφέρεται γενικά στα σημεία, αλλά στην αναζήτηση αυτών προκειμένου να πιστέψει κάποιος. Το σημείο έχει και αυτό την θέση του στην Χριστιανική πίστη, είτε ως αρχή αφορμής για να οδηγηθεί κανείς στην διδασκαλία, είτε ως επισφράγισμα της πίστεως (χωρίς αυτό να είναι απόλυτο). Αυτό όμως που προέχει είναι η πίστη που είναι «εξ ακοής» (Ρωμαίους 10:17) και όχι «εκ της οράσεως».

«Ως δε ην εν τοις Ιεροσολύμοις εν τω Πάσχα εν τη εορτή, πολλοί επίστευασαν εις αυτόν»(Ιωάννης, 2:23).

Από τους τότε ανθρώπους άλλοι μεν επέμεναν στην πλάνη, άλλοι παραδέχονταν την αλήθεια, αλλά και μερικοί από αυτούς επειδή μόνο λίγο κατείχαν αυτήν, πάλι εξέπιπταν από αυτήν. Αυτούς υπαινισσόμενος ο Χριστός, τους συνέκρινε με σπόρους, οι οποίοι δεν βρίσκονται στο βάθος, αλλά ριζοβολούν πάνω από την επιφάνια του εδάφους και οι οποίοι, είπε, θα καταστραφούν ταχέως. Αυτούς υπενθυμίζει επίσης ο Ευαγγελιστής εδώ όταν λέγει:  «Ως ην εν τοις Ιεροσολύμοις εν τω Πάσχα εν τη εορτή, πολλοί επίστευσαν εις αυτόν, θεωρούντες αυτού τα σημεία, α εποίει. Αυτός δε ο Ιησούς ουκ επίστευεν εαυτόν αυτοίς». Σταθερότεροι ήσαν εκείνοι οι μαθητές του, οι οποίοι παρακινήθηκαν να προσέλθουν όχι μόνο από τα θαύματα, αλλά και από την διδασκαλία. Διότι τους μεν αφελέστερους προσέλκυαν τα θαύματα, τους λογικότερους οι προφητείες και η διδασκαλία. Όσοι λοιπόν δελεάστηκαν από την διδασκαλία, αυτοί ήσαν σταθερότεροι από εκείνους, οι οποίοι ακολούθησαν ένεκα θαυμάτων. Αυτούς μακάριζε και ο Χριστός λέγων: «Μακάριοι οι μη ιδόντες, και πιστεύσαντες» (Ιωάννης 20:29). Αλλά ότι αυτοί δεν ήσαν αληθινοί μαθητές, αποδεικνύει και αυτό που πρόσθεσε. Διότι λέγει ο Ευαγγελιστής, «Αυτός ο Ιησούς ουκ επίστευεν εαυτόν αυτοίς». Γιατί; «Δια το γινώσκειν πάντα, και ότι ου χρείαν είχεν, ίνα τις μαρτυρήση περί του ανθρώπου· αυτός γαρ εγίνωσκε τι ην εν τω ανθρώπω». Και αυτό που λέει, σημαίνει τούτο: Δεν πρόσεχε εις τα εξωτερικά λόγια, διότι διείσδυε σε αυτές τις καρδιές και εισχωρούσε στην διάνοια και μολονότι γνώριζε καλώς τον πρόσκαιρο ζήλο τους, δεν θεωρούσε αυτούς ως τέλειους μαθητές και δεν εμπιστεύονταν σε αυτούς όλα τα δόγματα, διότι δεν πίστευαν ακόμα με βεβαιότητα. Αλλά η γνώση εκείνων, τα οποία βρίσκονται στην καρδιά των ανθρώπων είναι έργο μόνο του Θεού, ο οποίος έπλασε τις καρδιές. «Συ επίστασαι καρδίας μονώτατος» (Γ’ Βασιλειών, 8:39). Δεν είχε λοιπόν ανάγκη μαρτύρων, για να γνωρίσει την διάνοια των δικών του πλασμάτων. Για αυτό δεν είχε εμπιστοσύνη στην πρόσκαιρη πίστη τους. Διότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι, ενώ δεν γνωρίζουν τίποτε ούτε από τα παρόντα, ούτε από τα μέλλοντα, τα λέγουν και τα παραδίδουν όλα χωρίς φόβο σε εκείνους που τους πλησιάζουν με δόλο και που πρόκειται μετ’ ολίγον να απομακρυνθούν. Αλλά ο Χριστός δεν έκανε έτσι. Διότι γνώριζε σαφώς όλα τα απόρρητά τους. Τέτοιοι άνθρωποι υπάρχουν και σήμερα πολλοί, οι οποίοι έχουν όνομα πιστού, αλλά είναι ευμετάβλητοι στην πίστη και ασταθείς. Για αυτό ο Χριστός ούτε τώρα εμπιστεύεται τον εαυτό του, αλλά αποκρύπτει τα περισσότερα. Όπως ακριβώς εμείς έχουμε εμπιστοσύνη όχι στους απλά φίλους, αλλά στους γνήσιους έχουμε θάρρος, έτσι και ο Θεός. Άκουσε λοιπόν τι λέει ο Χριστός στους μαθητές του. «Ουκ έτι υμάς λέγω δούλους· υμείς γαρ φίλοι μου εστέ». Από πού και γιατί; «Ότι πάντα, όσα ήκουσα παρά του Πατρός, απεκάλυψα υμίν» (Ιωάννης, 15:14). Για αυτό δεν έδινε τα σημεία στους Ιουδαίους που τα ζητούσαν, διότι τα ζητούσαν για να τον δοκιμάσουν. Επομένως, το να ζητά κανείς σημεία είναι ίδιον αυτών που θέλουν να δοκιμάσουν και τότε και τώρα. Διότι και τώρα υπάρχουν αυτοί που τα ζητούν και λέγουν: Γιατί δεν γίνονται και σήμερα σημεία; Διότι, αν είσαι πιστός, όπως πρέπει να είσαι, και αν αγαπάς τον Χριστό, όπως πρέπει να τον αγαπάς, δεν έχεις ανάγκη από σημεία. Γιατί αυτά δίδονται στους απίστους. Γιατί, θα ρωτήσεις, δεν δόθηκαν στους Ιουδαίους; Βεβαίως δόθηκαν. Εάν όμως ενίοτε δεν τα έλαβαν, όταν τα ζητούσαν, αυτό συνέβη, επειδή τα ζητούσαν όχι για να απαλλαγούν από την απιστία, αλλά για να επιβεβαιώσουν την πονηρία.

http://blogs.sch.gr/kantonopou/