Το νόημα της νηστείας

Η περικοπή που διαβάζεται την Κυριακή της Τυρινής δεν αναφέρεται μόνο στο θέμα της νηστείας. Είναι πλατύτερη. Περιλαμβάνει κάποια από τα προηγούμενα λόγια του Χριστού και κάποια από τα επόμενα. Συγκεκριμένα, ακούμε τον Χριστό να διδάσκει πρώτα για τη συγχωρητικότητα, στη συνέχεια για τη σωστή και δίχως κενοδοξία νηστεία και μετά για την περιφρόνηση των χρημάτων και την εναπόθεση της ελπίδος και της καρδιάς μας στον ουρανό και όχι στη γη.

Μέσα από αυτά τα λόγια του Ιησού η Εκκλησία μάς υποδεικνύει το βαθύ νόημα της νηστείας. Η νηστεία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά εντάσσεται ως χρησιμότατο εργαλείο στον αγώνα του πιστού να αγαπήσει τον Θεό με όλη την καρδιά του και τον πλησίον του ως τον εαυτό του. Αν κάποιος δεν συγχωρεί τον πλησίον του, η νηστεία του είναι ανώφελη, διότι, κατά την αψευδή μαρτυρία του Κυρίου, ο επουράνιος Πατέρας του δεν θα του συγχωρήσει τις δικές του αμαρτίες. Αν επίσης κάποιος χρησιμοποιεί τη νηστεία, για να αποκτήσει δόξα για τον εαυτό του, «ἀπέχει τόν μισθόν του», δηλαδή απέλαβε τον μισθό του εδώ στη γη – θησαύρισε εδώ. Απόκτησε λίγη επίγεια δόξα. Όμως δεν έχει να λάβει τίποτε το επουράνιο και αιώνιο, διότι στην αγάπη βρίσκεται η αιώνιος ζωή και όχι στον εγωισμό. Ακόμη, αν κάποιος νηστεύει από τροφές, αλλά συσσωρεύει για τον εαυτό του υλικά αγαθά, τότε αυτός ματαιοπονεί. Από τη μια ελαφρύνει την καρδιά του από τις ηδονές και απολαύσεις του λάρυγγα, όμως από την άλλη την καταβαρύνει και την καταδεσμεύει με τις επίγειες επιθυμίες και συγκινήσεις.

Νηστεύουμε για να απαλλαγούμε από τις επιθυμίες και τις ηδονές που δεσμεύουν την καρδιά και το νου μας και μάς εμποδίζουν να δοθούμε με ερωτική – θεϊκή αγάπη στον Θεό και το συνάνθρωπό μας. Η αγάπη είναι μνήμη· αδιάλειπτη μνήμη του αγαπημένου. Η σωτηρία μας βρίσκεται στη μνήμη. Ήλθαμε από το μηδέν στην ύπαρξη, για να μνημονεύουμε αδιαλείπτως με ακόρεστη αγάπη τον Θεό Πατέρα μας και δι᾽ αυτού την εικόνα του, τον άνθρωπο. Όσο περισσότερο όμως η σκέψη και η καρδιά μας παρασύρονται και στρέφονται προς τα πράγματα και δια μέσου αυτών στον εαυτό μας, αποτυγχάνουμε – αμαρτάνουμε στο λόγο για τον οποίο υπάρχουμε. Σβήνουμε μέσα μας τη θεϊκή αγάπη, η οποία κατά το πνευματικό περιεχόμενό της είναι η αιώνιος θεϊκή ζωή, η θεία ενέργεια, η κατ᾽ εξοχήν φανέρωση και αποκάλυψη του Θεού.