ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΥΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΑΣ Β΄

Δ´ ΣΤΑΣΗ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΩΝ

῾Στῶμεν εὐλαβῶς ἐν οἴκῳ Θεοῦ ἡμῶν καί ἐκβοήσωμεν, Χαῖρε κόσμου Δέσποινα, χαῖρε Μαρία, Κυρία πάντων ἡμῶν᾽

῎Ας σταθοῦμε μέ εὐλάβεια στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ μας καί ἄς φωνάξουμε δυνατά: Χαῖρε, Δέσποινα τοῦ κόσμου,  χαῖρε Μαρία, Κυρία ὅλων μας.

 ῎Εχει τονιστεῖ ἐπαρκῶς ὅτι οἱ χαιρετισμοί ὡς στάση τῶν πιστῶν ἔναντι τῆς Παναγίας δέν ἀποτελοῦν ἀνθρώπινο ἐφεύρημα, ἀλλά διδαχή τοῦ Θεοῦ σέ ἐμᾶς διά τοῦ ἀρχαγγέλου Γαβριήλ. ῾Ο ἀρχάγγελος τοῦ Κυρίου μᾶς δίδαξε ὅτι μπροστά στήν πανύμνητο Μητέρα τό μόνο πού μποροῦμε νά κάνουμε εἶναι νά ἐκφράζουμε τήν χαρά καί τήν δοξολογία μας. Κι ἔρχεται μεταξύ ἄλλων καί ὁ συγκεκριμένος στίχος τοῦ κανόνα τοῦ ᾽Ακαθίστου ῞Υμνου γιά νά μᾶς πεῖ ποιά προϋπόθεση ὑφίσταται γιά τήν δοξολογική αὐτή στάση μας ἔναντι Αὐτῆς. Καί ἡ προϋπόθεση αὐτή εἶναι ἡ εὐλάβειά μας, κατεξοχήν μέσα στόν οἶκο τοῦ Θεοῦ, τόν ναό.

1. Τί σημαίνει ἄραγε εὐλάβεια, τήν ὁποία θεωρεῖ ὅρο ὁ ποιητής γιά νά ἀπευθυνόμαστε καί στήν Παναγία; Θέλει προσοχή. Διότι ὑπάρχουν ὁρισμένοι πού τήν εὐλάβεια, μέσα στόν ναό μάλιστα, τήν ἐννοοῦν ὡς μία στρατιωτικοῦ τύπου πειθαρχία: ἕναν ἐξωτερικό συσχηματισμό σέ μία ἄκαμπτη καί ῾φορμαρισμένη᾽ στάση, ἡ ὁποία συχνά παραπέμπει σέ φαρισαϊκοῦ τύπου συμπεριφορά ἤ σέ δυτικοῦ τύπου εὐσέβεια. Κι αὐτό σημαίνει ὅτι ὑπάρχουν φορές πού οἱ ῾εὐλαβεῖς᾽ αὐτοί ἐνῶ παρουσιάζονται ἄκαμπτοι μέσα στόν ναό καί αὐστηροί, ἕτοιμοι νά ἐλέγξουν κάθε ἄλλον πού διαφοροποιεῖται ἀπό αὐτούς, στήν ὑπόλοιπη ζωή τους παρουσιάζονται μέ μεγάλη ἐλευθεριότητα, χωρίς νά λαμβάνουν σοβαρῶς ὑπόψη τους τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ. ῎Ετσι στήν ῾εὐλάβεια᾽ αὐτή ψαύουμε τά συμπτώματα τῆς ὑποκρισίας, τήν ὁποία πολύ αὐστηρά ἔλεγξε ὁ ἴδιος ὁ Κύριός μας, διότι ἀποκαλύπτει στό βάθος τήν ἀθεΐα τοῦ ἀνθρώπου.

᾽Από τήν ἄλλη πρέπει νά ἀμφισβητήσουμε καί τήν ῾εὐλάβεια᾽ κάποιων ἄλλων χριστιανῶν, οἱ ὁποῖοι ἔχουν κατανοήσει αὐτήν ὡς μία συμπεριφορά ἐλευθεριότητας μέσα στόν ναό, διότι διατείνονται ὅτι βρίσκονται μέσα στό σπίτι τους. Καί ναί μέν πράγματι ὁ ναός εἶναι τό σπίτι μας, ἐμᾶς μάλιστα τῶν ὀρθοδόξων, διότι στήν κολυμβήθρα τῆς ᾽Εκκλησίας βαπτιστήκαμε καί γεννηθήκαμε ἐν Χριστῷ, στήν ᾽Εκκλησία χριστήκαμε, ἐκεῖ τρεφόμαστε μέ τό σῶμα καί τό αἷμα τοῦ Κυρίου μας, ἐκεῖ ἀποθέτουμε ἐν μετανοίᾳ τίς ἁμαρτίες μας ἐνώπιον τοῦ Κυρίου καί τοῦ ἱερέως ἐξομολόγου μας, ὅμως δέν δικαιολογεῖται ὁποιαδήποτε ἐλευθεριότητά μας, ἀφοῦ αὐτή ἀποκαλύπτει τελικῶς μᾶλλον τήν ἔλλειψη τῆς αἴσθησης τῆς ἱερότητας τοῦ χώρου καί τοῦ τί διαδραματίζεται μέσα σ᾽ αὐτόν. Δέν λησμονοῦμε ὅτι ἄλλο ἐλευθερία καί ἄλλο ἐλευθεριότητα.

Εὐλάβεια λοιπόν δέν ὑπάρχει ἀπό ὅ,τι φαίνεται οὔτε στήν πρώτη οὔτε στήν δεύτερη περίπτωση, διότι κοινός παρανομαστής τους εἶναι ἡ ἀπουσία τῆς αἴσθησης τοῦ Θεοῦ.

2. Ποιά λοιπόν εἶναι ἡ πραγματική εὐλάβεια, στήν ὁποία μᾶς καλεῖ ὁ ἅγιος ὑμνογράφος; Καί μάλιστα θά ἔλεγε κανείς ὅτι μέ τόν τρόπο πού τό λέει: ῾στῶμεν εὐλαβῶς᾽, μᾶς παραπέμπει στό ῾στῶμεν καλῶς᾽ τοῦ ἀρχαγγέλου Μιχαήλ, ὅταν ἀπηύθυνε τήν προτροπή στά ἀγαθά πνεύματα, μή τυχόν καί ἀκολουθήσουν τήν πτώση τοῦ πρώτου ἐκείνου ἀγγέλου, τοῦ ῾Εωσφόρου, καί τήν κατάντια του σέ σατανᾶ, σέ ἀντίπαλο τοῦ Θεοῦ! Σάν νά λέει δηλαδή καί ὁ ὑμνογράφος: Προσοχή! Νά σταθοῦμε κι ἐμεῖς σάν τούς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ μέ πρῶτον τόν Μιχαήλ, γιά νά ἐξυμνήσουμε σωστά τήν Παναγία μας.

Εὐλάβεια λοιπόν εἶναι ἐκείνη ἡ στάση πού προϋποθέτει τήν ἀπόλυτη αἴσθηση τῆς πανταχοῦ παρουσίας τοῦ Θεοῦ, πρῶτα μέσα στόν ναό καί ἔπειτα μέσα στόν κόσμο ὅλο, ὅπου γῆς καί ἄν βρεθοῦμε. Κι ἐννοοῦμε: μέσα στόν ναό πρῶτα, διότι τά πάντα μέσα σέ αὐτόν μᾶς θυμίζουν τόν Θεό εἴτε μέ τήν ὕπαρξη τοῦ σώματος καί τοῦ αἵματός τοῦ Κυρίου κάθε φορά πού τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία, ἀλλά καί πάντοτε ἐπάνω στήν ῾Αγία Τράπεζα μέσα στό ἀρτοφόριο, εἴτε μέ τίς ἅγιες εἰκόνες τοῦ ῎Ιδιου, τῆς Παναγίας Μητέρας Του, τῶν ἁγίων φίλων Του, εἴτε μέ τά λείψανα πού τίς περισσότερες φορές ἔχουν οἱ διάφοροι ναοί, εἴτε μέ τήν πίστη μας στήν παρουσία τοῦ φύλακα ἀγγέλου τοῦ ναοῦ. Κι ἀκόμη: μέ τήν παρουσία τῶν πιστῶν πού ἀποτελοῦμε τίς ζωντανές εἰκόνες ᾽Εκείνου! ᾽Αλλά καί μέσα στόν κόσμο ὅλο συνεχίζεται ἡ εὐλαβική στάση τοῦ πιστοῦ. Διότι ὁ κόσμος δέν εἶναι λιγότερο ναός τοῦ Θεοῦ ὡς δημιούργημα ᾽Εκείνου, εἴτε ὡς σύμπαν εἴτε ὡς φύση τοῦ πλανήτη μας, ζῶα καί φυτά. Κάθε τι δέν ἔχει τήν σφραγίδα τοῦ Δημιουργοῦ Χριστοῦ, ὁ ῾Οποῖος εἶναι ὁ ῾δι᾽ Οὗ τά πάντα ἐγένετο᾽, καί συνεπῶς ὅλα γίνονται σκαλοπάτια πού ὁδηγοῦν σέ ᾽Εκεῖνον;

3. ῾Ο ἀληθινός πιστός λοιπόν εἴτε μέσα στόν ναό εἴτε ἐκτός αὐτοῦ διατηρεῖ τήν ἴδια εὐλάβεια, γιατί νιώθει τήν ἱερότητα τῶν πάντων. Θά ἔλεγε μάλιστα κανείς ὅτι αὐτό συνιστᾶ τό ὅριο τῆς εὐλαβείας: νά στέκεται κανείς εὐλαβικά καί μέσα στήν φύση καί μέσα στόν κόσμο, ἰδίως ὅταν νομίζει ὅτι εἶναι μόνος. Αὐτό πού ἐκφράζεται ὡς ἦθος στήν μοναξιά μας,  αὐτό κατά πᾶσα πιθανότητα ἐκφράζει καί τήν ποιότητα τῆς ἀληθινῆς εὐλαβείας μας. Νά κάνουμε μία σύγκριση: ὅπως κατά τούς ἁγίους μας ἡ ἀληθινή ὑπακοή στόν μοναχό φανερώνεται ἐκεῖ πού λείπει ὁ Γέροντάς του, ἔτσι καί ἡ ἀληθινή εὐλάβεια φανερώνεται ἐκεῖ πού ὁ ἄνθρωπος εἶναι μόνος, καί μάλιστα ἔξω ἀπό τόν ναό. Διότι εἴπαμε ὅτι ἐκεῖ ἀποκαλύπτεται ἡ πίστη ἤ ἡ ἀπιστία του, τό πόσο λαμβάνει ὑπόψη του τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ στήν ζωή του.

4. Καί τό τονίζουμε καί πάλι: ἡ εὐλάβεια αὐτή τοῦ πιστοῦ πού διαφοροποιεῖται ἀπό τήν ὑποκριτική φαρισαϊκή ἤ ἀπό τήν κατανόησή της ὡς ἐλευθεριότητας κινεῖται σέ ἐπίπεδο ἐλευθερίας. ῾Ο πιστός αἰσθάνεται τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ στήν ζωή του ὡς τοῦ Πατέρα, τοῦ φίλου, τοῦ ἀδελφοῦ, ἀλλά παράλληλα νιώθει ὡς τό δημιούργημα ἔναντι τοῦ Δημιουργοῦ καί Κριτῆ του. Νιώθω λοιπόν ἄνετα παντοῦ καί πάντοτε, κατεξοχήν μέσα στόν ναό, κυριολεκτικά ῾σάν τό σπίτι μου᾽, μέ τήν ἔννοια ὅμως τῆς προσευχητικῆς στάσεως ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Γι᾽ αὐτό καί ὁ πιστός, ἐλεύθερος, συγκρατεῖται καί περιορίζεται. Δέν ῾σουλατσάρει᾽ κατά τό κοινῶς λεγόμενο μέσα στήν ᾽Εκκλησία, δέν μασάει τσίχλες, δέν κουβεντιάζει, δέν ἀφήνει κυρίως τόν νοῦ του νά ἀφαιρεῖται ἀπό τά λεγόμενα καί τά διαπραττόμενα μέσα στόν ναό – πράγματα ὅλα αὐτά πού ἀπάδουν πρός τήν αἴσθηση τοῦ παρόντος Θεοῦ.

῾Η Παναγία μας θεωρώντας μία τέτοια στάση δική μας ἔναντί της σπεύδει πάντοτε νά μᾶς εὐλογεῖ καί νά μᾶς φυλάσσει. Εἶναι ῾ὑποχρεωμένη᾽ μπροστά σέ ἕναν τέτοιο πιστό. Γιατί κι ἐκείνη ἄν ἅγιασε, ἦταν γιατί ἀκριβῶς ἡ εὐλάβειά της ἦταν τό χαρακτηριστικό τῆς ζωῆς της. Στήν Παναγία μας μάλιστα βλέπουμε τό ἀπόλυτο ὅριο τῆς εὐλαβείας αὐτῆς.

http://pgdorbas.blogspot.gr/