Η Παναγία ως βάτος φλεγόμενη

Γράφει ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας 
«Μωσῆς κατενόησεν ἐν βάτῳ, τὸ μέγα Μυστήριον τοῦ τόκου σου· Παῖδες προεικόνισαν, τοῦτο ἐμφανέστατα, μέσον πυρὸς ἱστάμενοι, καὶ μὴ φλεγόμενοι, ἀκήρατε ἁγία Παρθένε· ὅθεν σε ὑμνοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας.»
Ο λόγος του αγίου Ιωσήφ του Υμνογράφου, από τον κοσμαγάπητο Ακάθιστο Ύμνο του, μεστός εικόνων και μυσταγωγικών συμβολισμών, μας οδηγεί σε δύο μεγάλες θεοφάνειες της Παλαιάς Διαθήκης, όπου η θεότητα εμφανίζεται μεν, αλλά χωρίς να καταλύει τη φύση: στη φλεγόμενη βάτο και στην πύρινη κάμινο των Τριών Παίδων.
Ο Μωυσής βλέπει βάτο να πυρπολείται, μα να μη φθείρεται κατακαιόμενη (Ἔξοδ. 3,2). Και ο υμνογράφος ερμηνεύει: Εκεί προτυπώθηκε το Μυστήριο του τόκου Σου, Θεοτόκε! Όπως η βάτος φλέγεται αλλά μένει αλώβητη, έτσι κι Εσύ, Ἀκήρατε (δηλαδή: αμόλυντη, αγνή) Παρθένε, συνέλαβες και γέννησες τον Θεό Λόγο χωρίς να φθαρείς, χωρίς να καταλυθεί η παρθενία σου. Εδώ διαπιστώνουμε θαυμαστικά ότι η θεολογία γίνεται ποίηση και η ποίηση θεολογία!
Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος εν τη ποιήσει του, μιλώντας για το Μυστήριο της Ενανθρώπησης, αναφωνεί: «Ὁ ὢν γίνεται, ὁ ἄκτιστος κτίζεται, ὁ ἀπεριόριστος περιορίζεται… Θεὸς ἐν σαρκί» (Λόγος 38, Εἰς τὰ Θεοφάνια). Το ίδιο αυτό μυστήριο υπομνηματίζεται εδώ μέσω της εικόνας της βάτου: η φωτιά είναι η Θεότης, η βάτος η Παρθένος, το δε θαύμα είναι η δίχως φθορά γέννηση.
Ο ύμνος δεν σταματά εδώ, αλλά περνά και σε μιαν άλλη στιγμή από το ιστορικό παρελθόν: Φέρνει προ οφθαλών μας την εικόνα των Τριῶν Παίδων, των ευσεβών εκείνων νέων της Παλαιάς Διαθήκης, οι οποίοι, μέσα στο πυρ της καμίνου στέκονται χωρίς να κατακαούν. Το ίδιο και πάλιν: η θεία παρουσία δεν καταλύει, αλλά προστατεύει και δοξάζει! Ο ιερός Χρυσόστομος εξηγεί πως «οὐκ ἡ φύσις τὸ πῦρ ἔσβεσε, ἀλλ’ ἡ χάρις» (PG 57, 385)∙ δεν ήταν ανθρώπινη δύναμη, μα η παρουσία του Θεού που διαφύλαξε τους Τρεις Παίδες. 
Έτσι κι η Παναγία∙ χωρά στην γαστέρα Της τον Αχώρητο, δίχως να αλλοιώνεται. Καθίσταται ναός Θεού και ανατολή φωτός που δεν μπορεί να περιγραφεί με ανθρώπινα λόγια, καθώς αναφωνεί ο άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός: «Ἡ ἀειπάρθενος γίνεται πύλη τοῦ Θεοῦ, ἀνατολή φωτός ἀρρήτου» (Περί ὀρθοδόξου πίστεως, 4:14).
Ο Υιός, που γεννάται «εκ Πνεύματος Αγίου και Μαρίας της Παρθένου», αποτελεί κορυφαία φανέρωση τοῦ μυστηρίου τῆς σωτηρίας: η Παρθένος καθίσταται γέφυρα που συνδέει (ή, καλύτερα, θα λέγαμε: επανασυνδέει) το κτιστό με το άκτιστο, τον παλαιόν Αδάμ με τον νέο, δηλαδή τον Χριστό.
Και καταλήγει ο ύμνος: «Ὅθεν σε ὑμνοῦμεν εἰς πάντας τοὺς αἰῶνας». Ο ανθρώπινος λόγος περί της αγνής Θεομήτορος είναι δοξολογικός προς Εκείνην, αναγνώριση ότι η συμβολή Της στη σωτηρία μας, εκτός από ιστορικό γεγονός του παρελθόντος, είναι και δεν θα πάψει ποτέ να είναι και παρόν και μέλλον της ανθρωπότητας. Διότι η Αειπάρθενος συνεχίζει αενάως να είναι Προστάτις, Μεσίτρια, Μητέρα τής καθόλου Εκκλησίας, τουτέστιν, τόσο του Κυρίου Ιησού, όσο και του κάθε πιστού που αναζητά δρόσο ανακουφιστική μέσα στον καύσωνα του βίου ετούτου του εν πολλοίς αβίωτου.
Μέσα στις φλόγες των παθών ή των δοκιμασιών, μέσα στην κάμινο της αμφιβολίας και της μοναξιάς, η Παναγία δεν μας αφήνει ανυπεράσπιστους. Στέκεται δίπλα μας στοργικά και ελεητικά, με τη σκέψη ότι αξίζει κι εμείς να καταστούμε -ει δυνατόν- βάτοι άφλεκτες, που, ενώ θα πυρωνόμαστε από τα του κόσμου και τα φρονήματά του, εντός μας θα κατοικεί ο Χριστός, πυρ, όχι καταστροφικό, αλλά ζωοποιητικό και σωτήριο.
Αγαπητοί μου, «ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος, ιδού νυν ημέρα σωτηρίας» (Κορ. Β΄, 6:2): Ας αναζητήσουμε τον Χριστό, διά της Παναγίας Μητρός Του! Εκείνη ας μας διδάξει εκ πείρας, να κάνουμε χώρο μέσα μας, ώστε να χωρέσει Εκείνος χριστοποιώντας και θεώνοντάς μας! Γένοιτο!

https://www.nyxthimeron.com/