Λεπτές συμβουλές για την προσευχή

Ερώτηση: Όταν κλείνω τα μάτια μου στις συνάξεις, μαζεύονται οι λογισμοί• άραγε είναι καλό, ή μήπως φαίνομαι ότι κάνω κάτι παράξενο μπροστά στους αδελφούς που είναι εκεί παρόντες και σκανδαλίζονται;
Απόκριση Ιωάννη:Εάν γενικά κλείνοντας τα μάτια σου στις συνάξεις μαζεύονται οι λογισμοί σου για το Θεό, μη σκεφθείς κανένα• κι αν ακόμα φανείς, όπως είπες, ότι κάνεις κάτι παράξενο μπροστά στους αδελφούς που είναι παρόντες εκεί μαζί με σένα.
Ερώτηση: Εάν παρακαλέσω τους αγίους για το πάθος της ψυχής ή του σώματος, και πιστεύω ότι υπάρχει άμεση θεραπεία, άραγε θα γίνει έτσι, κι αν ακόμα δε με συμφέρει η άμεση θεραπεία;
Απόκριση Ιωάννη:Δεν είναι καλό από τώρα να προσεύχεσαι με αυθεντία, χωρίς να γνωρίζεις αν σε συμφέρει να γιατρευθείς από το πάθος, αλλά να το αφήσεις σ’ εκείνον που είπε• «ο ουράνιος Πατέρας σας γνωρίζει τι χρειάζεσθε, προτού να του το ζητήσετε». Έτσι λοιπόν προσευχήσου στο Θεό, λέγοντας• ‘Δέσποτα, είμαι στα χέρια σου, ελέησε με σύμφωνα με το θέλημα σου• και αν με συμφέρει, θεράπευσε με γρήγορα’. 
Παρακάλεσε τους αγίους να προσευχηθούν το ίδιο και πίστεψε αδίστακτα, ότι θα κάνει αυτό που σε ωφελεί. Και ευχαρίστησε τον σε κάθε περίπτωση, ενθυμούμενος το, «να τον ευχαριστείτε για το κάθε τι», και θα ωφεληθείς στην ψυχή και στο σώμα.
Ερώτηση: Όταν θλίβομαι για κάτι και προσεύχομαι και με βοηθεί η απερίγραπτη αγαθότητα του Θεού, ο λογισμός μου, επειδή εισακούσθηκε, υψηλοφρόνει. Τι να κάνω λοιπόν;
Απόκριση: Όταν, αφού προσευχηθείς και επιτύχεις, υψηλοφρονήσεις, είναι φανερό, ότι ούτε προσευχήθηκες όπως αρέσει στο Θεό, ούτε έλαβες τη βοήθεια από το Θεό, αλλά ενεργήθηκες από τους δαίμονες, για να αλαζωνευθεί η καρδιά σου. Διότι, όταν η επιτυχία προέρχεται από το Θεό, δεν υψηλοφρόνει η ψυχή, αλλά μάλλον δείχνει ταπεινοφροσύνη, και θαυμάζει το μεγάλο έλεος του Θεού, πως καταδέχεται να ελεεί τους αμαρτωλούς, ενώ είναι ανάξιοι και πάντα τον εξοργίζουν. 
Και υπερευχαριστεί την ένδοξη και απερίγραπτη αγαθότητα του, διότι δεν μας παραδίδει στην καταστροφή σύμφωνα με τις αμαρτίες μας, αλλά με τη μεγάλη ανεξικακία του δείχνει μακροθυμία και ευσπλαχνία, και δεν υψηλοφρόνει πλέον, αλλά τρέμει και δοξολογεί.
… Απόκριση: Αν το αγαθό έργο, δηλαδή η προσευχή, έγινε εξαρχής με κενοδοξία, είναι αναμφίβολα διαβολικό έργο. Αν όμως στην αρχή δεν είχες την κενοδοξία, και τη δέχθηκες ύστερα, τότε κατέστρεψες εξαιτίας της κενοδοξίας εκείνο που έγινε καλά, όπως εκείνος που οικοδομεί έναν τοίχο, αλλά στρέφεται και τον γκρεμίζει. Αν όμως η κενοδοξία σε πολεμούσε, αλλά εσύ δεν την δέχθηκες, δεν σε έβλαψε σε τίποτε.

(Βαρσανουφίου Έργα, ΕΠΕ, Φιλοκαλία, τομ. 18Β, σελ.171. 271. 335-337. 337)
http://inpantanassis.blogspot.com/