Αγιογραφικό ανάγνωσμα

ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ ΣΟΛΟΜΩΝΤΟΣ Ι´ 1 - 22
1 ΥΙΟΣ σοφὸς εὐφραίνει πατέρα, υἱὸς δὲ ἄφρων λύπη τῇ μητρί. 2 οὐκ ὠφελήσουσι θησαυροὶ ἀνόμους, δικαιοσύνη δὲ ρύσεται ἐκ θανάτου. 3 οὐ λιμοκτονήσει Κύριος ψυχὴν δικαίαν, ζωὴν δὲ ἀσεβῶν ἀνατρέψει. 4 πενία ἄνδρα ταπεινοῖ, χεῖρες δὲ ἀνδρείων πλουτίζουσιν. 4α υἱὸς πεπαιδευμένος σοφὸς ἔσται, τῷ δὲ ἄφρονι διακόνῳ χρήσεται. 5 διεσώθη ἀπὸ καύματος υἱὸς νοήμων, ἀνεμόφθορος δὲ γίνεται ἐν ἀμητῷ υἱὸς παράνομος. 6 εὐλογία Κυρίου ἐπὶ κεφαλὴν δικαίου, στόμα δὲ ἀσεβῶν καλύψει πένθος ἄωρον. 7 μνήμη δικαίων μετ᾿ ἐγκωμίων, ὄνομα δὲ ἀσεβοῦς σβέννυται. 8 σοφὸς καρδίᾳ δέξεται ἐντολάς, ὁ δὲ ἄστεγος χείλεσι σκολιάζων ὑποσκελισθήσεται. 9 ὃς πορεύεται ἁπλῶς, πορεύεται πεποιθώς, ὁ δὲ διαστρέφων τὰς ὁδοὺς αὐτοῦ, γνωσθήσεται. 10 ὁ ἐννεύων ὀφθαλμοῖς μετὰ δόλου, συνάγει ἀνδράσι λύπας, ὁ δὲ ἐλέγχων μετὰ παρρησίας, εἰρηνοποιεῖ. 11 πηγὴ ζωῆς ἐν χειρὶ δικαίου, στόμα δὲ ἀσεβοῦς καλύψει ἀπώλεια. 12 μῖσος ἐγείρει νεῖκος, πάντας δὲ τοὺς μὴ φιλονεικοῦντας καλύπτει φιλία. 13 ὃς ἐκ χειλέων προφέρει σοφίαν, ράβδῳ τύπτει ἄνδρα ἀκάρδιον. 14 σοφοὶ κρύψουσιν αἴσθησιν, στόμα δὲ προπετοῦς ἐγγίζει συντριβῇ. 15 κτῆσις πλουσίων πόλις ὀχυρά, συντριβὴ δὲ ἀσεβῶν πενία. 16 ἔργα δικαίων ζωὴν ποιεῖ, καρποὶ δὲ ἀσεβῶν ἁμαρτίας. 17 ὁδοὺς δικαίας ζωῆς φυλάσσει παιδεία, παιδεία δὲ ἀνεξέλεγκτος πλανᾶται. 18 καλύπτουσιν ἔχθραν χείλη δίκαια, οἱ δὲ ἐκφέροντες λοιδορίας ἀφρονέστατοί εἰσιν. 19 ἐκ πολυλογίας οὐκ ἐκφεύξῃ ἁμαρτίαν, φειδόμενος δὲ χειλέων νοήμων ἔσῃ. 20 ἄργυρος πεπυρωμένος γλῶσσα δικαίου, καρδία δὲ ἀσεβοῦς ἐκλείψει. 21 χείλη δικαίων ἐπίσταται ὑψηλά, οἱ δὲ ἄφρονες ἐν ἐνδείᾳ τελευτῶσιν. 22 εὐλογία Κυρίου ἐπὶ κεφαλὴν δικαίου· αὕτη πλουτίζει, καὶ οὐ μὴ προστεθῇ αὐτῇ λύπη ἐν καρδία.

Νεοελληνική απόδοση:
 Τὸ συνετὸν καὶ ἐνάρετον παιδὶ προξενεῖ εὐφροσύνην εἰς τὸν πατέρα του, ἐνῷ τὸ ἄμυαλο καὶ ἀσεβὲς γεμίζει θλῖψιν καὶ πικρίαν τὴν εὐαίσθητον ψυχὴν τῆς μητέρας του. 2 Οἱ θησαυροί, ποὺ ἀπεκτήθησαν μὲ ἀδικίαν, δὲν θὰ ὠφελήσουν τοὺς ἀδίκους, ἡ ἐλεημοσύνη ὅμως θὰ λυτρώσῃ τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὸν πνευματικὸν θάνατον. 3 Δὲν θὰ ἐπιτρέψῃ ὁ Κύριος να ἀποθάνῃ ἀπὸ τὴν πεῖναν ὁ δίκαιος ἄνθρωπος, τὴν ζωὴν ὅμως τῶν ἁμαρτωλῶν θὰ ἀνατρέψῃ καὶ θὰ ἐξαφανίσῃ. 4 Ἡ ἐξ αἰτίας τῆς τεμπελιᾶς πτωχεία ἐξευτελίζει τὸν ἄνθρωπον, ἐνῷ τὰ χέρια τῶν ἐργατικῶν καὶ τῶν φιλοπόνων εἶναι γεμᾶτα ἀπὸ ἀγαθά. 4α Τὸ παιδί, ποὺ ἔχει διαπαιδαγωγηθῆ ἀπὸ τὸν φόβον τοῦ Θεοῦ, θὰ εἶναι σοφόν, θὰ χρησιμοποιήσῃ δὲ ὡς ὑπηρέτην του τὸν μὴ διαπαιδαγωγημένον καὶ ὡς ἐκ τούτου εἰς ἀφροσύνην καταλήξαντα. 5 Ὁ ἔξυπνος καὶ νουνεχὴς ἄνθρωπος θὰ προφυλαχθῇ ἀπὸ τὸ καῦμα καὶ τὴν ἠλίασιν, διότι καταφεύγει εἰς τὴν σκιάν, ἐνῷ ὁ ἀνόητος κατὰ τὸν θερισμόν, ἐπειδὴ δὲν λαμβάνει περὶ τοῦ ἑαυτοῦ του προφυλακτικὰ μέτρα, παθαίνει ἠλίασιν ἀπὸ τὸν καυστικὸν ἄνεμον. 6 Ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ καταβαίνει εἰς τὴν κεφαλὴν τοῦ ἐναρέτου, τὸ κακὸν ὅμως στόμα τῶν ἀσεβῶν γρήγορα θὰ τὸ βουλώσῃ πένθος πρόωρον. 7 Ὁσάκις οἱ ἄνθρωποι ἐνθυμοῦνται τοὺς ἀποθανόντας ἤδη δικαίους, ἡ ἐνθύμησίς των αὐτὴ συνοδεύεται πάντοτε ἀπὸ ἐγκώμια καὶ ἐπαίνους, διότι ἡ ἀρετή των ἀναγνωρίζεται ἀπὸ ὅλους· τὸ ὄνομα ὅμως τοῦ κακοῦ, ὀσονδήποτε λαμπρὸν καὶ ἂν ἦτο καθ' ὅν χρόνον ἔζη, γρήγορα θὰ σβησθῇ καὶ θὰ λησμονηθῇ. 8 Αὐτός, ποὺ ἔχει μορφωμένην ἀπὸ τὴν θείαν σοφίαν τὴν ψυχὴν καὶ τὴν καρδίαν του, θὰ δεχθῇ τὰς συμβουλὰς καὶ ὑποδείξεις τῶν ἐμπειροτέρων καὶ ἐναρετωτέρων, ἐνῷ ἐκεῖνος, ποὺ ἔχει ἀπύλωτον τὸ στόμα του καὶ δὲν συγκρατεῖ τὰ χείλη του, ἐπειδὴ λέγει διεστραμμένα καὶ πονηρά, θὰ ὑπερπηδηθῇ καὶ θὰ περιφρονηθῇ ἀπὸ τοὺς ἄλλους. 9 Ἐκεῖνος, ποὺ βαδίζει μὲ ἁπλότητα καὶ μὲ εἰλικρίνειαν, βαδίζει μὲ θάρρος, διότι δὲν φοβεῖται ὅτι θὰ καταισχυνθῇ ἢ θὰ ἀποδειχθῇ ψεύστης ἀπὸ τοὺς ἄλλους, ἐνῷ ὁ ἀνειλικρινής, τοῦ ὁποίου οἱ τρόποι τῆς ζωῆς εἶναι δόλιοι καὶ διεστραμμένοι, θὰ γίνῃ γνωστὸς μίαν ἡμέραν. 10 Ἐκεῖνος, ποὺ συγκατανεύει προσποιητῶς καὶ μὲ ἀνειλικρίνειαν κάμνει νεύματα μὲ τὰ μάτια, λυπεῖ καὶ πικραίνει ἐκείνους, εἰς τοὺς ὁποίους δὲν θέλει νὰ φανῇ δυσάρεστος, ἐνῷ ἐκεῖνος, ποὺ μὲ εἰλικρίνειαν καὶ φανερὰ ἐλέγχει τὸν ἄλλον, ὅταν πταίῃ, τοῦ χαρίζει εἰρήνην. 11 Εἰς τὸ χέρι τοῦ ἐναρέτου εἶναι πηγή, ἀπὸ τὴν ὁποίαν ἀναβλύζει ζωή, καλωσύνη καὶ ἐλεημοσύνη, τὸ στόμα ὅμως τοῦ ἀσεβοῦς θὰ σκεπάσῃ ἡ ἀπώλεια, διότι δὲν ἔδειξεν ἔλεος καὶ συμπάθειαν. 12 Τὸ μῖσος καὶ ἡ ἐχθρικὴ διάθεσις, ὅταν ὑπάρχῃ εἰς τὴν καρδίαν, δημιουργεῖ λογομαχίας καὶ φιλονικίας· ὅλους δὲ ἐκείνους, οἱ ὁποῖοι δὲν φιλονικοῦν, σκεπάζει φιλία καὶ ἀγάπη. 13 Ὅποιος ἀπὸ τὰ χείλη του βγάζει σοφοὺς λόγους, εἶναι ὡς νὰ κτυπᾷ μὲ ράβδον τὸν ψυχικῶς ἀμόρφωτον καὶ ἀγροῖκον. 14 Οἱ πραγματικῶς σοφοὶ ἀποταμιεύουν τὴν γνῶσιν διὰ νὰ τὴν χρησιμοποιήσουν εἰς τὴν ὥραν της, τὸ ἀνοικονόμητον ὅμως στόμα τοῦ ἐπιπολαίου καὶ προπετοῦς τὸν ὁδηγεῖ εἰς ὁλοκληρωτικὴν συντριβήν. 15 Ὁ πλοῦτος, τὸν ὁποῖον δίδει ὁ Θεὸς εἰς ὅσους τὸν φοβοῦνται, εἶναι ὡσὰν πόλις ὠχυρωμένη, διότι τοὺς προστατεύει ἀπὸ ἀσθενείας καὶ κινδύνους. Ἡ πτωχεία δὲ στέλλεται ὡς συντριβὴ τῶν ἀσεβῶν ἀνθρώπων. 16 Αἱ πράξεις τῶν ἐναρέτων ἔχουν ὡς μισθόν των τὴν ζωήν, οἱ καρποὶ ὅμως τῶν ἀσεβῶν εἶναι ἁμαρτίαι, αἱ ὁποῖαι φέρουν θάνατον. 17 Τὴν ἐνάρετον ζωὴν διατηρεῖ καὶ προφυλάττει ἡ ἐκ τοῦ θείου νόμου μόρφωσις, ἐνῷ ἡ ἀνατροφή, ἡ ἱστορημένη ἐλέγχων καὶ παιδαγωγικῶν τιμωριῶν, εἶναι πεπλανημένη καὶ ἀποπλανᾷ τὸν ἄνθρωπον. 18 Τὰ χείλη τοῦ δικαίου καὶ ἐναρέτου ἀνθρώπου καλύπτουν καὶ δὲν ἐξωτερικεύουν τὴν ἔχθραν, διότι τὴν συμπνίγουν, προτοῦ ἐκδηλωθῇ. Ὅσοι ὅμως ἀφήνουν ἐλεύθερον τὸ στόμα των νὰ ἐκστομίζῃ λόγους ὑβριστικούς, εἶναι καθ’ ὑπερβολὴν ἄφρονες καὶ ἀνόητοι. 19 Ἀπὸ τὴν πολυλογίαν εἶναι ἀδύνατον νὰ ξεφύγῃς τὴν ἁμαρτίαν καὶ νὰ μὴ παρεκτροπῇς λέγων καὶ ἀπερισκέπτους λόγους· ἐκεῖνος ὅμως, ὁ ὁποῖος προσέχει τὰ χείλη του τί θὰ εἴπουν, εἶναι συνετὸς καὶ μυαλωμένος. 20 Ἡ γλῶσσα τοῦ καλοῦ καὶ εὐσεβοῦς ἀνθρώπου εἶναι ἀσῆμι ἀνόθευτον, ποὺ ἐκαθαρίσθη εἰς τὴν φωτιά. Ἐξ ἀντιθέτου ἡ διεφθαρμένη καρδία τοῦ ἀσεβοῦς θὰ ἐξαφανισθῇ. 21 Τὰ χείλη τῶν δικαίων γνωρίζουν νὰ λέγουν μεγάλας καὶ ὑψηλὰς ἀληθείας, ἐνῷ οἱ ἀσεβεῖς καὶ ἁμαρτωλοὶ ἀποθνήσκουν οἰκτρῶς μέσα εἰς πνευματικὴν πτωχείαν. 22 Ἡ εὐλογία τοῦ Κυρίου καταπέμπεται εἰς τὴν κεφαλὴν τοῦ δικαίου. Αὐτὴ τὸν κάμνει πλούσιον. Καὶ αὐτός, ὡπλισμένος μὲ τὴν τοιαύτην εὐλογίαν, δέχεται χωρὶς ἀπογοήτευσιν τὰς ἑφόδους τῆς θλίψεως εἰς τὴν καρδίαν του.