Διδακτική ιστορία: Το επιτίμιο της υπερηφάνειας

Ο βασιλιάς Ναβουχοδονόσορ πρός το τέλος της ζωής του επιτιμήθηκε από τον Θεό για τη μεγάλη υπερηφάνειά του! Την παιδαγωγία αυτή διηγείται με αισθήματα μετανοίας και ευγνωμοσύνης πρός τον Θεό σε διακήρυξή του πρός όλα τα έθνη της γής (βλ. Δαν. γ´ 31 - δ´): «…Ήμουν στο απόγειο της δόξας μου. Και είδα μιά νύχτα ένα φοβερό όνειρο που με συντάραξε. Κανείς από τους σοφούς της Βαβυλώνας δεν μπόρεσε να μου το ερμηνεύσει

Τότε κάλεσα τον Δανιήλ, που έχει μέσα του Πνεύμα Άγιο, και του διηγήθηκα το όνειρο: Είδα ένα δένδρο που μεγάλωσε πάρα πολύ και τα κλαδιά του απλώθηκαν στα πέρατα της γής. Και νά, ένας άγγελος κατέβηκε από τον ουρανό και είπε: «Κόψτε και μαδήστε το δένδρο και δέστε το με δεσμά σιδερένια, και ας βρίσκεται έξω στη χλόη και κάτω από τη δροσιά του ουρανού, και ας συναναστρέφεται τα άγρια θηρία, μέχρι να περάσουν επτά καιροί· αφήστε μόνο τη ρίζα του».Ο Δανιήλ έμεινε άφωνος για μία ώρα περίπου. Και του είπα: “Πές μου τη σημασία του και μη διστάσεις”. Κι εκείνος: “Κύριε, το όνειρο μακάρι να επαληθευθεί στους εχθρούς σου. Το δένδρο που εί­δες, είσαι εσύ, βασιλιά· διότι έγινες πρά­γματι μεγάλος και ισχυρός και η εξουσία σου απλώθηκε στα πέρατα της γής.

Τά λόγια του αγγέλου είναι η απόφαση του Υψίστου για σένα. Δηλαδή θα σε εκδιώξουν από την κοινωνία των ανθρώπων, θα κατοικείς με τα άγρια θηρία· θα σε ταίζουν με χορτάρι όπως το βόδι και θα ζείς στο ύπαιθρο. Σ᾿ αυτή την κατάσταση θα είσαι για επτά χρονικές περιόδους (μάλλον 7 χρόνια). Αλλά ο Κύριος θα σε θεραπεύσει και θα επιστρέψεις στο θρόνο σου, αφότου μάθεις καλά ότι κύριος του κόσμου είναι ο Θεός και από Αυτόν πηγάζει κάθε βασιλική εξουσία. Γι᾿ αυτό, βασιλιά, αν θέλεις, κάνε ελεημοσύνες, μήπως βρείς έλεος ενώπιον του Θεού για τις αμαρτίες σου”».

Τό όνειρο εκπληρώθηκε μετά από ένα χρόνο. Ο Ναβουχοδονόσορ περπατούσε στην ταράτσα του παλατιού του και ατενίζοντας την πρωτεύουσα του βασιλείου του είπε γεμάτος καύχηση: «Αυτή δεν είναι η Βαβυλών η μεγάλη, που εγώ την έχτισα με τη μεγάλη μου δύναμη, για να διακηρύττει τη δόξα της μεγαλειότητάς μου;». Δεν πρόλαβε να τελειώσει τα λόγια του αυτά, και ακούστηκε φωνή από τον ουρανό: «Σ᾿ εσένα αναγγέλλεται, βασιλιά: Σου αφαιρέθηκε η βασιλεία!».

Πράγματι, ο βασιλιάς τρελάθηκε και τον έδιωξαν από την κοινωνία των ανθρώπων. Ζούσε στο ύπαιθρο σε άγρια ζωώδη κατάσταση. Το δέρμα του άλλαξε χρώ­­μα, οι τρίχες του έγιναν σαν λιοντα­ριού και τα νύχια του σαν των αρπακτικών πουλιών.

«Μετά τη συμπλήρωση του χρόνου της παιδαγωγίας ξαναπέκτησα το λογικό μου και την ανθρώπινη συμπεριφορά μου», συνεχίζει να διηγείται ο αυτοκράτορας, «καί επανήλθα στο θρόνο μου, με περισσότερη τώρα δόξα και μεγαλείο. Τώρα λοιπόν δοξάζω τον Θεό. Αναγνωρίζω ότι η εξουσία Του είναι αιώνια και ακατάλυτη· όλοι οι άνθρωποι είναι σαν ένα μηδέν μπροστά Του. Τα έργα Του είναι αληθινά, ο τρόπος με τον οποίο ενεργεί, δίκαιος· “καί πάντας τους πορευομένους εν υπερ­ηφανία δύναται ταπεινώσαι”».

Ο Ναβουχοδονόσορ, ο πανίσχυρος βα­­σιλιάς της βαβυλωνιακής Αυτοκρατορίας, η οποία απλωνόταν από τη Μεσόγειο θάλασσα μέχρι τον Περσικό κόλπο· αυτός που υπέταξε τόσους βασιλείς και κυριάρχησε σε όλο σχεδόν τον τότε γνωστό κόσμο· αυτός στον οποίο υπάκουαν με τρόμο οι λαοί· μ᾿ ένα μόνο λόγο του Θεού έχασε τη δύναμη και τη βασιλεία του και εξέπεσε σε ζωή κατώτερη από τη ζωή του τελευταίου υπηκόου του…

Στήν ιστορία αυτή λάμπει η δικαιοσύνη και η παντοδυναμία του Θεού μας, ο Ο­­ποίος μ᾿ ένα Του νεύμα μπορεί ν᾿ απογυμνώσει και τον πιό ισχυρό βασιλιά από τη δύναμή του. Αυτό είναι μιά αλήθεια που δυναμώνει την πίστη μας και αποδιώκει κάθε σκιά φόβου και ανησυχίας για όσα συμβαίνουν στη γή μας, για τη συν­εχώς αυξανόμενη δύναμη των μεγάλων της γής, που καταδυναστεύουν τους λαούς.

Ωστόσο η σημαντικότερη ίσως αλήθεια που διδασκόμαστε από την ιερή αυτή διήγηση, είναι ότι ο Θεός επιτιμά αυστηρά τους υπερηφάνους· όχι μόνο κυβερνήτες αλλά και απλούς ανθρώπους. Είναι πνευματικός νόμος ότι «πρό συντριβής ηγείται ύβρις» (Παρ. ιϚ´ [16] 18). Πρίν από τη συντριβή και καταστροφή προηγείται η αλαζονεία. Η υπερηφάνεια απομακρύνει τη θεία Χάρη, με αποτέλεσμα να έρχονται θλίψεις που ταπεινώνουν τον υπερήφανο, μέχρι να εμέσει το δηλητήριο της υ­περηφανείας του. Κάποτε μάλιστα, σε περιπτώσεις σκληρής και επίμονης επάρσεως, ο άνθρωπος τόσο πολύ εγκαταλείπεται από τη θεία Χάρη, ώστε τρελαίνεται ή υποκύπτει σε πάθη ατιμίας, από τα οποία εξευτελίζεται και πολύ ταλαιπωρείται μέχρι να ανανήψει, αν ανανήψει.

Γιατί όμως επιτιμάται τόσο αυστηρά η υ­περηφάνεια; Διότι είναι η πιό σκληρή επανάσταση εναντίον του Θεού,αυθάδης προσβολή κατ᾿ ευθείαν στο πρόσωπό Του, άρνηση της θεότητός Του. Είναι η πιό αυτοκαταστροφική επιλογή για ένα λογικό δημιούργημά Του: αποξένωση από τον Θεό, την πηγή της ζωής και κάθε αγαθού. Είναι η αιτία και ρίζα όλων των παθών. Μόνη αυτή γκρέμισε τον τιμημένο άγγελο Εωσφόρο από τον ουρανό και έβγαλε τον Αδάμ από τον παράδεισο. Γι᾿ αυτό ο Κύριος από την πολλή Του ευ­σπλαχνία παιδαγωγεί τον υπερήφανο τό­σο επιμελώς.

Ο Θεός να μας σκεπάζει από το φοβερό αμάρτημα της υπερηφανείας και τις ολέθριες συνέπειές του. Να μας φωτίζει ώστε να βλέπουμε την αδυναμία και μηδαμινότητά μας και να αναγνωρίζουμε ευγνωμόνως ότι κάθε αγαθό, προσόν και αρετή που έχουμε, είναι όλα δώρα της αγάπης Του. Τότε θα μας πλουτίζει με ακόμη μεγαλύτερες ευλογίες.

Πηγή: Ορθόδοξο Περιοδικό “Ο ΣΩΤΗΡ” (Ακτίνες) 

Πηγή: https://synaxipalaiochoriou.blogspot.com/