Ψυχοσάββατο και πάλι.

Κείμενα π.Κ.Καλλιανου και Αντώνη Τενέδιου

Στολισμένα μικρὰ πιατάκια, μὲ τὴ λευκὴ τὴ ζάχαρη νὰ σκεπάζει τὸ βρασμένο στάρι καὶ πάνω της, ἕνας λιτὸς σταυρὸς ἀπό τριμμένη κανέλλα ἤ λευκὰ ἀμύγδαλα, γιὰ νὰ εἶναι, ὅσο γίνεται, καὶ πιὸ καλωπισμένα.

Στολισμένα, λοιπόν, τὰ πιάτα στὴ σειρὰ, μ᾿ ἕνα κερὶ στὸ καθένα πάνω του νὰ φέγγει καὶ συνάμα νὰ «μελετᾶ» τὰ ὀνόματα, γιὰ ὅσους ἔγινε τὸ κόλλυβο αὐτό, ἀλλὰ καὶ γιὰ τοὺς πάππου-πρὸς πάππου- ἐκείνους, δηλαδὴ, ποὺ δὲν ἔχουν γραφεῖ τὰ ὀνόματά τους στὸ χαρτὶ, ποὺ παραδίδεται μὲ τὸ πρόσφορο γιὰ μνημόνευση στὸν ἱερέα.

Τὸ θέμα εἶναι, ὅτι τὰ ὀνόματα ἐκεῖνα δὲ γράφτηκαν, ὄχι γιὰ ἄλλον λόγο, μὰ ἐπειδὴ μὲ τὰ χρόνια ποὺ πέρασαν τὰ λησμόνησαν οἱ ἄνθρωποι. Ὡσόσο, εὐτυχῶς ποὺ θυμᾶται ὁ Θεὸς, ὁ ὁποῖος ἔχει ὅλους τοὺς καταλόγους Του πλήρως ἐνημερωμένους (πρβλ. Ἀπ.3,5)

Ἀπομεσήμερο Παρασκευῆς, σὲ ὥρα ἑσπερινὴ, ἤ τὸ πρωῒ στὴ Λειτουργία, κομίζονται τὰ πιατάκια αὐτὰ καὶ μὲ τὸ τέλος τῆς ἀκολουθίας ἤ τῆς Λειτουργίας, ἑορτίως μοιράζονται…

Ἡ εὐχὴ εἶναι «χρόνια πολλὰ». Γιατὶ, ἄραγε; Θέλω νὰ πιστεύω ὅτι αὐτὸ δὲν ἀφορᾶ ἐμᾶς τοὺς ζῶντες, ὅσο τὴν ἴδια τὴν ἡμέρα ποὺ εἶναι ἕνα πανηγύρι, μιὰ σύναξη, μιὰ λαμπρὴ ἑορτὴ. Ἑορτὴ πρὸς τιμὴν καὶ μνήμην πάντων «τῶν ἐπ᾿ ἐλπίδι ἀναστάσεως κεκοιμημένων». Κι αὐτό, ἐπειδὴ μέσα στὴν ἐκκλησία συμβαίνουν ὅλα τὰ «παράδοξα», ἐκεῖ­να, δηλαδή, ποὺ δὲν τὰ καταλαβαίνει ὁ κόσμος, γιατὶ ἔχει τὴ δική του τὴ λογικὴ, τὸ δικό του τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο προσεγγίζει τὰ γεγονότα…..Γιατὶ ὁ κόσμος δὲν μπορεῖ νὰ καταλάβει τὸ τι σημαίνει νὰ γιορτάζεις, νὰ πανηγυρί­ζεις τὸ θάνατο ἑνὸς νέου λ. χ. μάρτυρα, ἤ ἔστω ἑνὸς γέροντα ὁσίου. Ἐπειδὴ θεωρεῖ τὸν θάνατο, ὄχι ὡς μία διαδι­κασία ὕπνου φυσίζωου, ἀλλὰ ὡς τὸ τέλος ἑνὸς βιολογικοῦ κύκλου, ὁ ὁποῖος καὶ κλείνει τὰ πάντα… Γι᾿ αὐτὸ καὶ στοὺς κοσμικοὺς τοὺς κύκλους, ἀντίθετα μὲ ἐκείνους τῶν πιστῶν, γιορτάζεται ὡς γενέθλιος ἡμέρα, ἐκείνη, ἡ τῆς εἰσόδου στὴν πραγματικότητα ποὺ λέγεται ζωή.

Ἐδῶ ὅμως τὰ πράγματα εἶναι διαφορετικὰ καὶ, τὸ κυριώτερο, ξένα πρὸς τὸ πνεῦμα τοῦ κόσμου. Γιατὶ στὸ σημερινὸ τὸ πανηγύρι παρατίθενται τὰ πιάτα μὲ τὰ κόλυβα γιὰ νὰ τονίσουν καὶ νὰ ἐξάρουν τὸ γεγονὸς τοῦ θανάτου, ἀφοῦ κατὰ τὸ Τρισάγιο, μόνο ὀνόματα Κεκοιμημένων μνημονεύονται. Ἑπομένως, μέσα σ᾿ αὐτὴ τὴν ἀντινομία, τὴν ὁποία ἐπεξεργάζεται σωτηριολογικὰ ἡ Ἐκκλησία, ἀνυψώνεται ἡ εὐαισθησία τοῦ κάθε πιστοῦ γιὰ τοὺς κεκοιμημένους του, ποὺ τοὺς θεωρεῖ, κατὰ τὸν Νίκο Γαβριὴλ Πεντζίκη «πολύτιμους λίθους». Γιατὶ οἱ μορφὲς τους κοσμοῦν πολλὲς, εὐλογημένες καὶ φωτεινὲς φάσεις τῆς ζωῆς μας· φάσεις τοῦ χθὲς, πασπαλισμένες μὲ τὴ νοστ(ο) αλγία τῆς δικιᾶς τους συμβολῆς.

…..Κι ἐνθυμούμενοι νὰ τιμήσουμε αὐτοὺς ποὺ μνημονεύουμε, γι᾿ αὐτὸ καὶ τοὺς καλοῦμε αὐτὴ τὴν ὥρα νὰ μᾶς προσέξουν ὅτι εὐχόμαστε γι᾿ αὐτοὺς. Γνωρίζοντας παράλληλα μὲ αὐτὸ καὶ κάτι ἀκόμα: ὅτι μέσα στὸ Χῶρο τῆς Βασιλέιας τοῦ Θεοῦ πολλοὶ ἀπ᾿ αὐτοὺς μπορεῖ νὰ ἔχουν ταχθεῖ στὶς στρατιὲς τῶν Ἁγίων… Δηλαδὴ μπορεῖ νὰ μεσιτεύουν γιὰ μᾶς, ἐνῶ ἐμεῖς τὸ ἀγνοοῦμε· νὰ στεκουν σιμά μας, ὡς φύλακες καὶ συνοδοιπόροι, δίχως νὰ περιμένουν τίποτε ἄλλο ἀπὸ μᾶς, παρὰ μονάχα νὰ εὐχόμαστε, ὥστε νὰ εἶναι ἀναπαυμένοι. Γιὰ νὰ εἴμαστε αὔριο κι ἐμεῖς τὸ ἴδιο, ὅταν κάποτε ἀναχωρήσουμε ἐκ τῶν προσκαίρων καὶ κάποιοι εὔχονται γιὰ τὴ δικιὰ μας τὴν ἀνάπαυση…

Ἴσως γι᾿ αὐτὸ τὰ κόλλυβα γίνονται ἀπό τὴν ἴδια τὴν ὕλη ποὺ γίνεται τὸ ψωμί καὶ κατ᾿ ἐπέκταση ὁ Ἄρτος, ποὺ μεταβάλλεται σὲ Σῶμα Κυρίου, γατὶ στηρίζει. καὶ ὄχι μόνο, τὴν καρδιὰ τοῦ ἀνθρώπου

Η Εκκλησία μας είναι μία. Περιλαμβάνει τους εν ζωή χριστιανούς (Στρατευομένη εκκλησία) και τους κοιμηθέντες (Θριαμβεύουσα εκκλησία). Και στα δύο Ψυχοσάββατα η Εκκλησία μας μνημονεύει πάντες τους απ αιώνος κοιμηθέντες… Το μεν πρώτο Ψυχοσάββατο είναι αφιερωμένο στη φοβερή ημέρα της Κρίσεως που θα γίνει κατά τη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου μας. Τότε σύμφωνα με τη Χριστιανική μας Πίστη όλοι θα σταθούμε στο φοβερό βήμα μπροστά στο θρόνο του Μεγάλου Κριτή και Θεού! Αυτό το γνωρίζουν και τα παιδιά που λένε το Σύμβολο της Πίστεως το γνωστό σε όλους: Πιστεύω εις ένα Θεό όπου λέει ότι: ο Κύριος μας θα έρθει να μας κρίνει στη Δευτέρα Παρουσία του. Και πάλιν ερχόμενον μετά δόξης κρίναι ζώντας και νεκρούς. Στο πρώτο Ψυχοσάββατο (Απόκρεω) γίνεται το Μνημόσυνο των κοιμηθέντων. Ζητάμε από το Θεό να δείξει το έλεος και τη μακροθυμία του στους κοιμηθέντες αλλά και σε όλους εμάς.

Στο Ψυχοσάββατο της Πεντηκοστής η Εκκλησία μνημονεύει: 1) Όλους εκείνους που έφυγαν πρόωρα από τη ζωή είτε σε ξένη χώρα, είτε στη θάλασσα, είτε στη στεριά. 2) Για όλους εκείνους που πέθαναν από αρρώστιες, είτε σκοτώθηκαν σε πολέμους, σε παγετούς, σε σεισμούς, και σε Θεομηνίες. 3) Σε όλους εκείνους που έχασαν τη ζωή τους από φωτιά, ή χάθηκαν. 4) Για όλους εκείνους που ήταν φτωχοί, άποροι και δεν φρόντισε κανείς να τους κάνει τα μνημόσυνα τους. Τη Παρασκευή απόγευμα πριν από τη Πεντηκοστή στους Ιερούς ναούς τελείται ο Εσπερινός και ψέλνεται ο Κανόνας των Κεκοιμημένων! Πολλοί πιστοί διερωτώνται. Πρέπει να γίνονται όλα αυτά; Γιατί άραγε οι Θεόπνευστοι Πατέρες της Ορθόδοξης Χριστιανικής Εκκλησίας θέσπισαν τη τέλεση των Ιερών Μνημοσύνων υπέρ της ανάπαυσης των ψυχών των απ΄ αιωνος κεκοιμημένων; Η απάντηση είναι ΝΑΙ. Διότι όσοι αποδήμησαν εις Κύριον δεν μπορεί να παρακαλέσουν για τη σωτηρία των ψυχών τους. Εν τω Αδη ούκ εστι μετάνοια!

Εμείς λοιπόν οι ζώντες μπορούμε να παρακαλέσουμε για τη σωτηρία των ψυχών όλων αυτών των κεκοιμημένων. Παρακάτω σταχυολογούμε μερικούς εξαίρετους στίχους από τροπάρια του Εσπερινού της Παρασκευής προ της Πεντηκοστής.

Την εκ νεκρών εγέρσει σου Χριστέ, ουκέτι ο θάνατος κυριεύει των θανόντων ευσεβώς. Διό (όλοι εμείς οι χριστιανοί με τα Ιερά Μνημόσυνα) αιτούμεν εκτενώς, τους σους δούλους ανάπαυσον εν αυλαίς σου, και εν κόλποις Αβραάμ, τους εξ Αδάμ μέχρι σήμερον. (όλους από τον προπάτορα Αδάμ και όλους τους μέχρι σήμερα θανόντας) λατρεύσαντας σοι… πατέρας και αδελφούς ημών. Φίλους ημών και συγγενείς. Απαντα άνθρωπον τα του βίου λειτουργήσαντα πιστώς και τους προς Σε μεταστάντας πολυειδώς και πολυτρόπως… Αξίωσον τούτους της Ουρανίου βασιλείας σου!( Στιχηρό Μαρτυρικό που ψέλνεται στους ιερούς ναούς κατά τον Εσπερινό της Παρασκευής προ της Πεντηκοστής).

Σταχυολογούμε επίσης στίχους και από ένα άλλο Στηχηρό που ψέλνεται την ιδία ημέρα στον Εσπερινό. ..

Των απ αιώνος σήμερον νεκρών απάντων κατ όνομα μετά πίστεως ζησάντων ευσεβώς μνήμην τελούντες οι πιστοί τον Σωτήρα και Κύριον ανυμνήσωμεν. Αιτούντες εκτενώς. Τούτους εν ώρα της κρίσεως απολογίαν αγαθήν δούναι αυτώ τω Θεώ ημών. Τω πάσαν κρίνοντι την γήν της δεξιάς αυτού παραστάσεως τυχόντας εν χαρά. Εν μερίδι Δικαίων. Και εν Αγίων κλήρω φωτεινώ. Και αξίους γενέσθαι της Ουρανίου βασιλείας αυτού!

Πολλοί φίλοι διερωτώνται: Μπορούμε εμείς οι ζώντες χριστιανοί που είμαστε τα μέλη της στρατευομένης εκκλησίας να ζητούμε τη συγχώρεση των ψυχών των απ αιώνος κοιμηθέντων; Βεβαίως και μπορούμε. Διότι ο Κύριος μας είπε: Αιτείται και δοθήσεται! Γι΄ αυτό όλοι εμείς ζητάμε από τον Κύριο Ιησού Χριστό: Πάντας ανάπαυσον Κύριε. Τους κοιμηθέντας ευσεβώς, ή εν ερήμοις, ή πόλεσιν, ή εν θαλάσση, ή εν γη, ή εν παντί τοπω, Βασιλείς τε, ιερείς, αρχιερείς, μοναστάς και μιγάδας εν ηλικία πάση παγγενεί. Και αξίωσον αυτούς της Ουρανίου βασιλείας σου! Τελειώνοντας ο Εσπερινός ο ιερέας παρακαλεί λέγοντας την ευχή: Κύριε… ανάπαυσον και τας ψυχάς των Κεκοιμημένων δούλων σου. Βασιλέων, Πατριαρχών, Αρχιερέων, Ιερέων, Ιερομονάχων, Ιεροδιακόνων, Μοναχών, Μονασασών, και πάντων των από περάτων της οικουμένης κοιμημένων ευσεβών ορθοδόξων χριστιανών Πατέρων, Προπατόρων, Πάππων, προπάππων, Γονέων, Συζύγων, Τέκνων, Αδελφών και συγγενών ημών..! Τη παραμονή ( Ψυχοσάββατο Πεντηκοστής) στον Όρθρο διαβάζεται ο Συναξαριστής της εορτής: ..μνείαν πάντων των απ αιώνος κοιμηθέντων ευσεβώς επ΄ ελπίδι αναστάσεως ζωής αιωνίου, οι θειότατοι Πατέρες εθέσπισαν…!

Χρόνια πολλά σε όλους τους αναγνώστες. Και του χρόνου με υγεία!

http://fdathanasiou.wordpress.com/