«Επήρθη η θεότης»

Του Σεβ. Μητροπολίτη Καστορίας κ. Σεραφείμ

Για να αναφερθεί κανείς στα γεγονότα της Θείας Οικονομίας και της αφάτου συγκαταβάσεως του Υιού και Λόγου του Θεού στο ανθρώπινο γένος και στη δική μας ανθρώπινη φύση και ασθένεια, θα πρέπει να διαθέτει καθαρό νου και φωτισμένη καρδιά και συγχρόνως, να του δοθεί «γλώτταν, προφοράν και λογισμός ακαταίσχυντος»2, αφού «πάσα δόσις ελλάμψεως καταπέμπεται παρά του φωταγωγού»3 Αγίου Τριαδικού Θεού.

Γιατί, στην ορθόδοξη θεολογία, δεν πλησιάζουμε τα γεγονότα αυτά με τη λογική μας, αλλά με την εμπειρία η οποία είανι αποτέλεσμα της καθάρσεως της καρδιάς και της ελλάμψεως του Παναγίου Πνεύματος.

Πώς μπορεί κανείς να θεολογήσει εάν η καρδία του είναι γεμάτη από φθόνους, μίση, κακίες κι όλα τα συνεπακόλουθα αποτελέσματα της αμαρτίας;

Γι’ αυτό και ανατρέχουμε στα πάγχρυσα στόματα του λόγου, τους θεοφόρους Πατέρες της Εκκλησίας, αν και ευρισκόμενοι σε εποχή εντελώς αντιπατερική, υλιστική και αθεϊστική, προκειμένου ν’ αντλήσουμε «ύδωρ μετ’ ευφροσύνης εκ των πηγών του σωτηρίου»4 κι έτσι να δροσίσουμε την ακόρεστη δίψα από τον καύσωνα της αμαρτίας και να γεμίσουμε από τη χαρά που πλούσια βρίσκεται σ’ αυτά τα δεσποτικά γεγονότα.

Θα πλησιάσουμε αμυδρά το θαυμαστό αυτό γεγονός της Θείας Αναλήψεως και θα θαυμάσουμε «το παράδοξο ιπποδρόμιο», κατά την έκφραση του Αγίου Επιφανίου Επισκόπου Κύπρου.

Κι επειδή το φρέαρ είναι βαθύ και άντλημα δε διαθέτουμε, θα έχουμε ως γνώμονα και οδηγό τον χρυσορρήμονα Πρωτεπίσκοπο της Κωνσταντινουπόλεως, Άγιο Ιωάννη.

Πρώτον, για τη μεγαλειώδη αυτή σκηνή της Θείας Αναλήψεως, αντλούμε πληροφορίες από τον ιερό Ευαγγελιστή Λουκά, τόσο στο Ευαγγέλιό του όσο και στις Πράξεις των Αποστόλων, καθώς και από τον ευαγγελιστή Μάρκο.

Ιδού πως περιγράφει ο Ευαγγελιστής Λουκάς λεπτομερώς τον τρόπο με τον οποίο ο Χριστός ανήλθε στους ουρανούς.

Αφού οδήγησε τους Μαθητές Του έως τη Βηθανία, κι ενώ συνομιλούσε μαζί τους, «επάρας τας χείρας αυτού, ευλόγησεν αυτούς. Και εγένετο εν τω ευλογείν αυτόν αυτούς διέστη απ’ αυτών και ανεφέρετο εις τον ουρανόν»5.

Την ίδια πληροφορία αντλούμε και από το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, έργο και αυτό του ιστορικού της Καινής Διαθήκης.

Γράφει, λοιπόν, ο ιερός Ευαγγελιστής: «και ταύτα ειπών βλεπόντων αυτών επήρθη, και νεφέλη υπέλαβεν αυτόν από των οφθαλμών αυτών. Και ως ατενίζοντες ήσαν εις τον ουρανόν πορευομένου αυτού, και ιδού άνδρες δύο παρειστήκεισαν αυτοίς εν εσθήτι λευκή»6.

Ο δε Ευαγγελιστής Μάρκος, στο τελευταίο κεφάλαιο του Ευαγγελίου του, προσθέτει κι αυτός τη δική του μαρτυρία : «ο μεν ουν Κύριος μετά το λαλήσαι αυτοίς ανελήφθη εις τον ουρανόν και εκάθισεν εκ δεξιών του Θεού»7.

Η φράση «δεξιά του Θεού» είναι ιδιαίτερα σημαντική διότι φανερώνει τη θεότητα του Υιού και Λόγου του Θεού· δηλαδή, ο Χριστός ως Θεός ήταν πάντοτε ομοούσιος με τον Πατέρα, αλλά και ως Θεάνθρωπος ανύψωσε την ανθρώπινη φύση στον ουρανό και την κατέστησε ομόθεη.

Γι’ αυτό το ρήμα «εκάθισεν» φανερώνει «το της αξίας ομότιμον»8, όπως πολύ εκφραστικά θα τονίσει ο θαυμαστός ιεράρχης της Καισαρείας.

Αυτήν την αλήθεια περιγράφουν και οι πνευματοκίνητοι υμνογράφοι της Εκκλησίας.

«Των κόλπων των πατρικών μη χωρισθείς, γλυκύτατε Ιησού, και τοις επί γης ως άνθρωπος συναναστραφείς, σήμερον απ’ όρους των Ελαιών ανελήφθης εν δόξη· και την πεσούσαν φύσιν ημών συμπαθώς ανυψώσας, τω Πατρί συνεκάθισας»9.

Δεύτερον: «Επήρθη η θεότης».

Σ’ αυτό το θαυμαστό γεγονός έχουμε και την εμφάνιση της νεφέλης, το σύννεφο εκείνο, το οποίο «υπέλαβεν αυτόν από των οφθαλμών αυτών»10.

Η νεφέλη, από τους χρόνους της Παλαιάς Διαθήκης, ήταν σύμβολο της παρουσίας και της δυνάμεως του Θεού. Η φωτεινή νεφέλη ως παρουσία του ίδιου του Θεού οδηγούσε τους Ισραηλίτες από την Αίγυπτο στη γη της επαγγελίας11.

Η φωτεινή νεφέλη ήταν αυτή που σκέπαζε το Όρος Σινά12 και τη σκηνή του μαρτυρίου13, προκειμένου να γίνει αισθητή η παρουσία του Κυρίου.

Επίσης, γράφει ο μεγαλοφωνότατος και θεοκίνητος Προφήτης Ησαΐας: «Ιδού Κύριος κάθηται επί νεφέλης κούφης»14, δηλαδή ο Κύριος κάθεται σε νεφέλη ελαφρά.

Μάλιστα, ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος συγκρίνει την αρπαγή του Προφήτου Ηλία στον ουρανό και την Ανάληψη του Κυρίου: «Ο Ηλίας λοιπόν αναλήφθηκε προς τον ουρανό, γιατί ήταν άνθρωπος. Ο Ιησούς όμως αναλήφθηκε στον ουρανό, γιατί ήταν Θεός. Ο Ηλίας αναλήφθηκε με πύρινο άρμα, ο Ιησούς με νεφέλη. Γιατί όταν έπρεπε να καλέσει ο Θεός τον Ηλία, έστειλε άρμα. Και όταν κάλεσε τον Υιό του, έστειλε βασιλικό θρόνο· και όχι μόνο βασιλικό θρόνο, αλλά τον ίδιο τον πατρικό θρόνο»15.

Τρίτον: «Επήρθη η θεότης».

«Ανέβη ο Θεός εν αλαλαγμώ, Κύριος εν φωνή σάλπιγγος»16. Πρόκειται για προφητεία που πραγματοποιήθηκε και επαληθεύτηκε με την Ανάληψη του Χριστού στους ουρανούς.

«Εν αλαλαγμώ» και «εν φωνή σάλπιγγος» σημαίνει τη λαμπρά νίκη που κατόρθωσε ο Χριστός κατά του θανάτου και της αμαρτίας.

Ακόμη δείχνει τον επινίκιο ύμνο των αγγελικών δυνάμεων για το θαυμαστό γεγονός της ανόδου της ανθρωπίνης φύσεως από τη γη στον ουρανό.

Ας αφήσουμε όμως τον Ιερό Χρυσόστομο να μας μεταφέρει την αγιοπνευματική εμπειρία του στο σημείο αυτό.

«Δεν είπε “ανεβάσθηκε”, αλλ’ “ανέβηκε” για να δείξει ότι δεν ανέβηκε με τη βοήθεια κάποιου άλλου, αλλ’ ο ίδιος βάδισε αυτή την οδό... “Εν αλαλαγμώ” σημαίνει ότι ανέβηκε νικητής, αφού κατέβαλε το θάνατο, αφού συνέτριψε την αμαρτία, αφού κατετρόπωσε τους δαίμονες, αφού εξεδίωξε την πλάνη... Διότι κανένας δεν αντιστάθηκε σ’ αυτόν καθώς ανέβαινε προς τον ουρανό, ούτε η τυραννική εξουσία της αμαρτίας, ούτε η δύναμη του θανάτου, ούτε η δύναμη της κατάρας και της φθοράς... αφού τα διέρρηξε σαν τον ιστό της αράχνης, και αφού διέλυσε τις φάλαγγες των δαιμόνων... ανέβηκε στον ουρανό αφού πέτυχε εκείνο που ήθελε»17.

Έχουμε λοιπόν «το ενέχυρον της σωτηρίας»18, κατά την έκφραση του ιερού Χρυσοστόμου. Αφού ο Χριστός ήλθε ως ιατρός και θεραπευτής, ως φίλος και πατέρας πνευματικός, διηκόνησε το σχέδιο της σωτηρίας, μας ανέστησε με την Ανάστασή Του από την πεσμένη φύση της αμαρτίας, μας συνδοξάζει τώρα με το γεγονός της Αναλήψεώς Του στον ουρανό.

Γράφει και πάλι ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος: «Ο Σωτήρας ήρθε στον κόσμο, και όταν ήρθε έφερε το άγιο Πνεύμα, και όταν ανέβηκε στους ουρανούς έφερε μαζί του σώμα άγιο, για να δώσει στον κόσμο εγγύηση σωτηρίας, τη δύναμη του αγίου Πνεύματος»19.

Το μήνυμα, λοιπόν, αυτής της γιορτής είναι μήνυμα ελπίδας, αισιοδοξίας και χαράς. Αυτό που έγινε στο Χριστό, θα πραγματοποιηθεί και σ’ εμάς!

Θα αναληφθούμε κι εμείς, κατά τον θαυμαστό λόγο του Αποστόλου Παύλου: «αρπαγησόμεθα εν νεφέλαις εις απάντησιν του Κυρίου εις αέρα»20.

Πώς όμως θα πετύχουμε αυτό το ένδοξο γεγονός που θα σηματοδοτήσει ολόκληρη την πορεία μας πάνω στη γη; Θα το πετύχουμε μόνο δια της πίστεως στο πρόσωπο του Χριστού.

Θα το πετύχουμε εάν φροντίσουμε να ζούμε μυστηριακά ενωμένοι με το πραγματικό σώμα Του, την Εκκλησία, δια της συμμετοχής μας στα Ιερά Μυστήρια μέσω των οποίων βιώνουμε τη ζωντανή και πραγματική παρουσία του Χριστού στο χώρο της καρδιάς μας.

Έτσι, θα πορευθούμε κι εμείς μαζί του στην ατέρμονη βασιλεία Του. Μας το βεβαιώνει το πνεύμα του Θεού στο βιβλίο της Αποκαλύψεως: «ο νικών, δώσω αυτώ καθίσαι μετ’ εμού εν τω θρόνω μου, ως καγώ ενίκησα και εκάθισα μετά του πατρός μου εν τω θρόνω αυτού»21.

«Ήρθη υπεράνω των Αγγέλων, η φύσις ημών, η πάλαι έκπτωτος, και θρόνω ενίδρυται, θείω υπέρ έννοιαν. Δεύτε πανηγυρίσωμεν και ανακράξωμεν· Τον Κύριον υμνείτε τα έργα, και υπερυψούτε εις πάντας τους αιώνας»22.

1. Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, «Ομιλία Β’ εις την Ανάληψιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού», ΕΠΕ 36,286

2. Οίκος 15ης Αυγούστου

3. πρβλ. αυτόθι

4. Ησ. 12,3

5. Λκ. 24,50-51

6. Πρξ. 1,9-10

7. Μρκ. 16,19

8. Μεγ. Βασιλείου, «Απάντησις προς τους αποφαινομένους μη μετά Πατρός...», ΕΠΕ 10,312

9. Δοξαστικό Στιχηρών Εσπερινού εορτής

10. Πρξ. 1,9

11. Έξ. 13,21-22

12. Έξ. 24,15-16

13. Έξ. 40,28-32

14. Ησ. 19,1

15. Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, «Ομιλία Α’ εις την Ανάληψιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού», ΕΠΕ 36,227

16. Ψαλμ. 46,6

17. Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, «Ομιλία στον ΜΣΤ’ Ψαλμό», ΕΠΕ 6,125-127

18. του ιδίου, «Ομιλία Β’ εις την Ανάληψιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού», ΕΠΕ 36,284

19. αυτόθι

20. A’ Θεσ. 4,17

21. Αποκ. 3,21

22. Ωδή Η’ Όρθρου εορτής