Από προσώπου του Θεού φεύγεις πάλαι,
Νυν δε πρόσωπον, Ιωνά τούτου βλέπεις.
Η Εκκλησία καθόρισε να εορτάζεται η μνήμη του προφήτη Ιωνά την 21η Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία αποδίδεται η εορτή της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού.
Ο προφήτης Ιωνάς έζησε κατά τον 8ο π.Χ. αιώνα, επί των βασιλέων Αμασίου και Ιεροβοάμ Β’. Λέγεται ότι ήταν ο γιος της χήρας απ’τη Σαρεπτά της Σιδωνίας, της Δικαίας Σαραφθίας που ανέστησε ο προφήτης Ηλίας. Αφού πρώτα αρνήθηκε να κηρήξει το λόγο του Θεού στη Νινευή, έφυγε για την Θαρσίς (Ιων. 1,3), τον κατάπιε το κήτος (Ιων. 2,1) και τελικά τον εξέμεσε στη στεριά σώο και ασφαλή (Ιων. 2,11) έλαβε εκ νέου εντολή από το Θεό να κηρύξει στους κατοίκους της Νινευή μετάνοια (Ιων. 3,1-2) , λέγοντας: «Τρεις μέρες απομένουν ακόμα και η Νινευή θα καταστραφεί!». Οι κάτοικοί της συγκλονίστηκαν από το κήρυγμα του προφήτη και πίστεψαν στον αληθινό Θεό. Και για να δείξουν έμπρακτα τη μετάνοιά τους έβγαλαν τα ρούχα τους και φόρεσαν κουρέλια και σακιά κι άρχισαν αυστηρή νηστεία 40 μέρες όλοι, από το βασιλιά και τους αξιωματούχους του ως και στα ζώα τους δεν έδιναν τροφή και νερό. Και όλοι απομακρύνθηκαν από τις κακίες και αδικίες που διέπρατταν συνεχώς και έτσι η πόλη τους σώθηκε απ’ την καταστροφή.
Αλλά όταν βλέπει την έμπρακτη μετάνοια του λαού της πόλης, αντί να χαρεί, θλίβεται και διαμαρτύρεται στο Θεό, που δεν στέλνει την τιμωρία του. Κι Εκείνος τον παιδαγωγεί με συμβολικό τρόπο. Δίδει εντολή να φυτρώσει μεμιάς ένα σκιερό φυτό, μια «κολοκυθιά», για να τον προστατεύει από τον καύσωνα. Και την άλλη μέρα το πρωί στέλνει ένα σκουλήκι που τρώει τις ρίζες του φυτού και το ξηραίνει. Έτσι, η ζέστη γίνεται αφόρητη, κι ο Ιωνάς νιώθει εξαντλημένος. Τόση ήταν η στενοχώρια του για την απώλεια του φυτού, που ήθελε να πεθάνει παρά να ζήσει. Του λέει τότε ο Θεός: «Εσύ ούτε κοπίασες γι’ αυτό το φυτό ούτε το ’κανες να μεγαλώσει. Μόνο του μεγάλωσε σε μια νύχτα και την άλλη μέρα ξεράθηκε. Κι όμως λυπήθηκες γι’ αυτό. Εγώ δεν έπρεπε να λυπηθώ για τη Νινευί, τη μεγάλη πόλη…, όπου υπάρχουν περισσότεροι από εκατόν είκοσι χιλιάδες άνθρωποι και κτήνη πολλά;» (Ιων. 4,10-11). Δεν τον επιτιμά, αλλά του θέτει το ερώτημα και τον αφήνει να απαντήσει μόνος του. Δεν τον τραυματίζει, αλλά τον θεραπεύει. Του αποκαλύπτει το μεγαλείο της αγάπης Του.
Το βιβλίο του Ιωνά απαντά και σε αυτούς που θα ήθελαν άμεση τιμωρία των αμαρτωλών, των αδίκων, των αθέων, των φαύλων, των πονηρών και όσων βρίσκονται σε πλάνη. Θεωρούν τον Θεό άδικο, που δεν επεμβαίνει ως τιμωρός για να αφανίσει από τη γη τους ασεβείς και να εξαλείψει το κοινωνικό κακό. Απαντά σε όσους δεν αντέχουν την ελευθερία με την οποία προίκισε ο Θεός το ανθρώπινο γένος και δεν μπορούν να κατανοήσουν την άπειρη αγάπη Του για το τελειότερο και θεόμορφο πλάσμα του, τον άνθρωπο.
Η παραμονή του Ιωνά μέσα στην κοιλιά του κήτους επί τρεις ημέρες και η εξέμεσή του στη στεριά αποτελούν, σε ολόκληρη την Παλαιά Διαθήκη, τον κατ΄ εξοχήν τύπο της τριημέρου Ταφής και της Αναστάσεως του Χριστού. Μάλιστα ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός θέλοντας να δώσει σημείο περί της τριημέρου Ταφής και της Αναστάσεως του ταυτίζει την τριήμερη παραμονή του Ιωνά στην κοιλιά του κήτους και την εξέμεσή του απ΄ αυτό με τη τριήμερη ταφή και την Ανάστασή Του λέγοντας: «ώσπερ γαρ εγένετο Ιωνάς ο προφήτης εν τη κοιλία του κήτους τρεις ημέρας και τρεις νύκτας, ούτως έσται ο υιός του ανθρώπου εν τη καρδία της γης τρεις ημέρας και τρεις νύκτας» (Ματθ. 12,40).
Στο κείμενο της προφητείας του Ιωνά δεν γίνεται λόγος για τη στάση του σώματος του προφήτη μέσα στην κοιλία του κήτους. Εντούτοις η υμνολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, που διασώζει την εκκλησιαστική παράδοση, παρουσιάζει τον προφήτη Ιωνά, τη στιγμή που βρισκόταν στα σπλάχνα του κήτους, να απλώνει τα χέρια του και να σχηματίζει το σημείο του Σταυρού και γι΄αυτό το λόγο ψάλλει: «Τον τύπον του θείου Σταυρού Ιωνάς, εν κοιλία του κήτους, τεταμέναις παλάμαις προδιεχάραξε» (Καταβασία στ’ ωδής όρθρου Κυριακής της Σταυρο-προσκυνήσεως).
Το σημείο του σταυρού, που προτυπώνεται στην κοιλιά του κήτους, ήταν αυτό που έσωσε τον Ιωνά και μετά από τρις ημέρες βγήκε σώος στη στεριά, γεγονός, το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα θαύματα της Παλαιάς Διαθήκης.
(Θεόδωρος Ρόκας, Θεολόγος)
https://simeiakairwn.wordpress.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου