Η τέχνη της πνευματικής προετοιμασίας

Π. Κραγιόπουλος Συμεών
Τὴν ὥρα ποὺ κανεὶς πάει νὰ προσευχηθεῖ, ἐὰν ἀρχίσει ἀμέσως τὴν προσευχή, κάτι θὰ χωλαίνει, κάτι δὲν θὰ πηγαίνει καλά.
Ἐνῶ, ἐὰν σταθεῖ λίγο καὶ κάνει μιὰ σύντομη προετοιμασία, δηλαδὴ λίγο νὰ συγκεντρωθεῖ, λίγο νὰ ταπεινωθεῖ ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, λίγο νὰ δεῖ τὴν ἁμαρτία του, λίγο νὰ μείνει μόνος μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ νὰ μὴν ἀρχίσει ἁπλῶς νὰ λέει λόγια, θὰ κάνει καλύτερα τὴν προσευχή του. Ὅπως καὶ καθετί, ἐφόσον ἀρχίσει καλά, ἐφόσον ἀρχίσει σωστά, μέχρι ἑνὸς σημείου θὰ προχωρήσει. Ἐὰν ἀρχίσει νὰ προσεύχεται πρόχειρα, ἐπιπόλαια, ἐὰν ἀρχίσει ἐκτὸς πραγματικότητος, τί προσευχὴ θὰ κάνει; Πολλὲς φορὲς κανεὶς κάνει προσευχὴ καὶ μετεωρίζεται, εἶναι ἀνεδαφικὸς· εἶναι ἀνεδαφικὴ ἡ προσευχή του.
Καὶ οἱ σημερινοὶ πατέρες ποὺ ἀσχολοῦνται μὲ τὴν εὐχὴ καὶ συνιστοῦν νὰ λένε οἱ χριστιανοὶ τὴν εὐχή, τὴν νοερὰ προσευχὴ «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», προτρέπουν, συμβουλεύουν, πρὶν ἀρχίσει κανεὶς νὰ λέει τὴν εὐχή, νὰ ἑτοιμαστεῖ πρῶτα. Νὰ σκεφθεῖ λίγο τὸν ἑαυτό του, νὰ σκεφθεῖ λίγο τὸν Θεό, νὰ σκεφθεῖ λίγο αὐτὰ ποὺ εἶπε ὁ Θεός, αὐτὰ ποὺ φανέρωσε, ποὺ ἀποκάλυψε ὁ Θεός. Νὰ σκεφθεῖ λίγο ὅτι ὑπάρχει ἄλλη ζωή, ὅτι θὰ δώσει λόγο, ὅτι θὰ σταθεῖ ἐνώπιον τοῦ κριτηρίου τοῦ Θεοῦ καὶ θὰ γίνει ὅ,τι ἀποφασίσει ὁ Θεός. Ὅταν αὐτὰ τὰ σκεφθεῖ ὁ ἄνθρωπος, θὰ ἔλεγε κανεὶς ὅτι βοηθιέται νὰ ἀπομονωθεῖ ἀπὸ τὰ ἄλλα καὶ νὰ μείνει μόνος μὲ τὸν ἑαυτό του ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ κάνει σωστότερη προσευχή. Νὰ τὴν ἀρχίσει, νὰ τὴν συνεχίσει, νὰ τὴν προχωρήσει, νὰ τὴν τελειώσει κατὰ σωστότερο τρόπο.
Ἐὰν λοιπὸν γιὰ νὰ κάνει κανεὶς τρία λεπτὰ σωστὴ προσευχή, χρειάζεται νὰ ἑτοιμασθεῖ λιγάκι, πόσο μᾶλλον χρειάζεται νὰ ἑτοιμασθεῖ κανείς, γιὰ νὰ ἔλθει π.χ. στὴν ἐκκλησία; Ξεκινάει κανείς, ἀλλά… στὸν δρόμο κουβεντιάζει. Φθάνει μέχρι καὶ τὴν πόρτα τῆς ἐκκλησίας, καὶ συνεχίζεται ἡ κουβέντα. Ἔτσι μπαίνει μέσα στὴν ἐκκλησία ἀνέτοιμος, χωρὶς νὰ ἔχει γίνει καμιὰ προετοιμασία. Τί προετοιμασία; Νὰ σκέπτεται ὅτι πηγαίνει στὴν ἐκκλησία, ὅτι χρειάζεται νὰ ἀφήσουμε «πᾶσαν τὴν βιοτικὴν μέριμναν», ὅτι θὰ εἶναι κανεὶς ἐκεῖ μαζὶ μὲ ὅλους τοὺς πιστοὺς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, μὲ μόνο τὸν Θεό.
Ἔστω· ὡς τὴν πόρτα δὲν ἔγινε καμιὰ προετοιμασία. Μπορεῖ κανεὶς μπαίνοντας μέσα νὰ διαθέσει ἕνα λεπτό, γιὰ νὰ σκεφθεῖ: Ποῦ εἶναι; Ἐνώπιον τίνος εἶναι; Τί ἦρθε νὰ κάνει ἐδῶ; Ποῦ κάθισε; Πῶς κάθισε; Πόσο θὰ μείνει ἐδῶ; Καὶ φυσικὰ δὲν ἦρθε ἁπλῶς, γιὰ νὰ ἔρθει καὶ νὰ φύγει· δὲν ἦρθε, γιὰ νὰ φύγει, ὅπως ἦρθε. Πρέπει νὰ γίνει μιὰ ἀλλαγὴ μέσα του.
Ὅταν τὰ σκεφθεῖ κανεὶς αὐτά, ἔστω λίγο, σύντομα σύντομα, ὁπωσδήποτε θὰ βοηθήσουν. Θὰ βοηθήσει αὐτὴ ἡ μικρὴ προετοιμασία καλύτερα κανεὶς νὰ ἐκκλησιασθεῖ, νὰ συλλειτουργηθεῖ μὲ τοὺς ἄλλους, περισσότερο νὰ ὠφεληθεῖ ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμό. Ὄχι ἁπλῶς νὰ καθίσει σὲ μιὰ γωνιά, ἀλλὰ νὰ αἰσθάνεται ὅτι εἶναι καὶ αὐτὸς ἐνεργὸ μέλος αὐτῆς τῆς Λειτουργίας ποὺ γίνεται.
Γενικότερα, μπορεῖ νὰ εἶναι ἡ μεγαλύτερη γιορτὴ τῆς χριστιανοσύνης, ἂς ποῦμε, Χριστούγεννα, Πάσχα, Θεοφάνεια, καὶ νὰ πηγαίνει κανεὶς στὸν ναὸ μὲ μιὰ διάθεση νὰ καθίσει ὅλη τὴν ὥρα, ν’ ἀκούσει τὰ πάντα καὶ νὰ προσευχηθεῖ, ὅσο μπορεῖ. Ὅμως δὲν θὰ κάνει σπουδαῖα πράγματα, ἐὰν δὲν ἔχει κάνει ἑτοιμασία μέσα του, δηλαδὴ ἂν δὲν εἶναι μετανοημένος. Ποῦ πᾶς, ἅμα δὲν ἔχεις μετανοήσει γιὰ τὶς ἁμαρτίες σου; Ἂν δὲν ἔχεις μετανοήσει γιὰ τὴ ζωή σου; Ἂν δὲν εἶσαι τακτοποιημένος ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ; Ἂν δὲν ζήτησες τὴ Χάρι τοῦ Θεοῦ νὰ σὲ καθαρίσει; Ἂν δὲν ἐξομολογήθηκες τὶς ἁμαρτίες σου; Ποῦ πᾶς;
Σ’ ἕνα ποτήρι γιὰ νὰ βάλεις νερό, θὰ δεῖς πρῶτα, εἶναι καθαρὸ ἢ δὲν εἶναι; Καὶ μιὰ ἀμφιβολία νὰ ἔχεις ὅτι δὲν εἶναι καθαρό, μολονότι φαίνεται ὅτι εἶναι καθαρό, δὲν θὰ βάλεις νερὸ νὰ πιεῖς. Θὰ πᾶς πρῶτα νὰ τὸ ξεπλύνεις λίγο καὶ μετὰ θὰ βάλεις νερό, ὅ,τι τέλος πάντων θὰ βάλεις, καὶ θὰ πιεῖς.
Πῶς δὲν θὰ ἑτοιμασθεὶς προκειμένου νὰ πᾶς στὸν ναό, νὰ σταθεῖς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ ζητήσεις τὴν Χάρι του, τὸ ἔλεός του, αὐτὴ τὴν οὐράνια τροφή, αὐτὸ ποὺ εἶναι τὸ πᾶν, ποὺ οὔτε τὸ δημιουργεῖ ὁ ἄνθρωπος οὔτε τὸ βρίσκει πουθενὰ στὴν κτίση, ἀλλὰ τὸ δίνει ὁ Θεός; Πῶς λοιπὸν θὰ ζητήσεις τὸ ἔλεος τοῦ Θεοῦ, χωρὶς λίγο νὰ ρίξεις μιὰ ματιὰ ποιός εἶσαι, χωρὶς νὰ ρίξεις μιὰ ματιὰ πῶς σκέπτεσαι, τί φρονεῖς; Πιστεύεις, δὲν πιστεύεις; Εἶσαι μετανοημένος, δὲν εἶσαι μετανοημένος; Μήπως ἔχεις κρυφὲς γωνιὲς τῆς ψυχῆς σου ποὺ εἶναι μολυσμένες καὶ δὲν τὶς καθάρισες ἀκόμη; Μήπως δὲν ἐξομολογήθηκες τὰ ἁμαρτήματά σου; Πῶς μπορεῖς μετὰ νὰ ἐκκλησιασθεῖς καὶ νὰ ὠφεληθεῖς ἀπὸ τὸν ἐκκλησιασμό; Πῶς μπορεῖς νὰ πᾶς, ἂς ποῦμε, στὴ γιορτὴ καὶ νὰ ὠφεληθεῖς ἀπὸ τὴ γιορτή, ἀπὸ ὅλα ὅσα θὰ γίνουν στὸν ναό; Δὲν θὰ ὠφεληθεῖς. Γιατί; Διότι δὲν θὰ ἔχεις κάνει αὐτὴ τὴν προετοιμασία, ἡ ὁποία προετοιμασία μερικὲς φορές, θὰ ἔλεγε κανείς, εἶναι βέβαια ἁπλῶς κάτι πρακτικό.
Ὅπως ἔχουμε πεῖ κι ἄλλη φορά, τὸ νὰ ζεῖς πνευματικὰ εἶναι μιὰ τέχνη κι αὐτό. Δὲν εἶναι «α, θέλω νὰ ζήσω πνευματικὰ» καὶ τέλειωσε. Πρέπει νὰ μάθει, νὰ θελήσει νὰ μάθει κανεὶς ὁρισμένα πράγματα. Ἀπὸ καθαρῶς, ἂς ποῦμε, πρακτικῆς πλευρᾶς μερικὲς φορὲς δὲν χρειάζεται τίποτε. Ἁπλῶς λίγο νὰ τὸ σκεφθεῖ κανείς.
Ἐδῶ ὅμως ποὺ τὰ λέμε, τὸ νὰ κάνει κανεὶς προετοιμασία, στοιχίζει. Ἀκόμη κι ἐκεῖνο τὸ λίγο ποὺ θὰ κάνει κανεὶς μὲ τὸ νὰ διαθέσει λίγα λεπτὰ στοιχίζει. Γιατί ἐκεῖνα τὰ λίγα λεπτὰ πρέπει μὲ πολλὴ εἰλικρίνεια νὰ σταθεῖς μπροστὰ στὸν Θεό, μὲ πολλὴ εἰλικρίνεια νὰ σταθεῖς μπροστὰ στὸν ἑαυτό σου, μὲ πολλὴ εἰλικρίνεια νὰ συζητήσεις μὲ τὸν ἑαυτό σου. Μπορεῖ νὰ εἶναι δευτερόλεπτα ἢ λίγα λεπτά, ἀλλὰ χρειάζεται νὰ ἔχεις πολλὴ εἰλικρίνεια στὴν ψυχή σου καὶ τὸ φοβᾶσαι αὐτό. Ὁπότε προσεύχεσαι, ἀλλὰ ἁπλῶς κάνεις μιὰ δουλειά, ὅσο προσεύχεσαι. Κάνεις ἁπλῶς μιὰ ἐργασία, ἐφόσον δὲν ἔχεις σταθεῖ μπροστὰ στὸν ἑαυτό σου καὶ μπροστὰ στὸν Θεὸ τίμια καὶ εἰλικρινά, γιὰ νὰ μείνεις λίγο μὲ τὸν ἑαυτό σου, νὰ δεῖς λίγο τὸν ἑαυτό σου, νὰ δεῖς τὸν Θεό, νὰ σὲ δεῖ ὁ Θεός, νὰ μείνεις λίγο μὲ τὸν Θεό.

https://simeiakairwn.wordpress.com/