Η θεοδόχος κλίνη

Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ

Εγκωμιάζοντας ο Άγιος Γερμανός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως σε ένα λόγο του στη μέση της Νηστείας τον Τίμιο και Ζωοποιό Σταυρό του Χριστού, ο οποίος προτίθεται εις προσκύνηση των ευσεβών Χριστιανών, Τον ονομάζει «βασιλική κλίνη»1.

Γράφει χαρακτηριστικά ο ιερός πατήρ: «Αλλ΄ ω σταυρέ, βασιλική κλίνη του Νέου Σολομώντος, του πράου και ειρηνικού, που στην ειρήνη Του δεν θα υπάρξει όριο.

Διότι η παλαιά εκείνη Ιερουσαλήμ, χώρος της βασιλείας του ξακουστού εκείνου βασιλιά, ήταν στενά οριοθετημένη και περιχαρακωμένη.

Ω κλίνη, πού πάνω της έγειρε το κεφάλι Του και αναπαύθηκε ο Βασιλεύς της δόξης, δοκιμάζοντας ελεύθερα και θεληματικά τον ανθρώπινο θάνατο για τη δική μας σωτηρία και πάλι εθελοντικά ξύπνησε από το ζωογόνο εκείνο ύπνο»2.

Πρώτον. Κλίνη ο Σταυρός και μάλιστα θεοδόχος3, πάνω στην οποία αναπαύθηκε ο Μονογενής Υιός και Λόγος του Θεού κατά τη φρικτή θυσία του Γολγοθά, προκειμένου να ελευθερώσει το ανθρώπινο γένος από τα δεσμά του θανάτου και της αμαρτίας.

«Αυτός που και κοιμισμένος κατατρόπωσε τον ακοίμητο εχθρό και λαφυραγώγησε τα βασίλεια του Άδου. ... Αν και με τους νόμους τους φυσικούς ήταν βυθισμένος στον ύπνο των νεκρών, όμως η καρδιά του αγρυπνούσε και τα μάτια της ήταν ανοικτά προσέχοντας παντού επισταμένα και προνοητικά επισκοπώντας τα σύμπαντα μαζί με τον Πατέρα και το Πανάγιο Πνεύμα. Και για να μην παρεξηγηθώ, με τον όρο καρδιά εδώ εννοώ τη ζωοποιό δύναμη του Κυρίου που απορρέει κατευθείαν από τη θεία φύση και μέσα στην οποία ζει και υπάρχει και κινείται σύμπαν το σώμα της Εκκλησίας μας»4.

Δεύτερον. Κλίνη πάντιμος ο Σταυρός, Τον οποίον περιστοιχίζουν όχι οι εξήκοντα δυνατοί του Ισραήλ, αλλά Άγγελοι και Αρχάγγελοι και ο όλος των Αγίων χορός.

Γιατί αποτελεί τη μεγαλειότερη έκφραση της άπειρης αγάπης του Θεού προς τον άνθρωπο, που έχει σκοπό να τον αναστήσει από την πτώση της αμαρτίας και τα αποτελέσματα της κακής χρήσεως του δώρου της ελευθερίας που του χάρισε και να τον αναδείξει με υπερφυή τρόπο κοινωνό της δικής Του μακαριότητος.

Πόσο ωραία μας τονίζει την αλήθεια αυτή το Δοξαστικό της Κυριακής της Μεσονηστισίμου, δηλαδή της Σταυροπροσκυνήσεως: «Χριστέ ο Θεός ημών, ο την εκούσιον σταύρωσιν, εις κοινήν εξανάστασιν, του γένους των ανθρώπων καταδεξάμενος, και τω καλάμω του Σταυρού, βαφαίς ερυθραίς, τους σαυτού δακτύλους αιματώσας, ταις αφεσίμοις ημίν, βασιλικώς υπογράψαι φιλανθρωπευσάμενος, μη παρίδης ημάς κινδυνεύοντας, και πάλιν την από σου διάστασιν»5.

Τρίτον. Κλίνη ο Σταυρός, αλλά και σύμβολο, συγχρόνως, του αγώνος και της νίκης κατά των ορατών και αοράτων εχθρών.

Σάλπισμα στο κέντρο της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής, προκειμένου να ενισχυθούμε στον αγώνα της νηστείας, της καθάρσεως από τα πάθη, της μετανοίας και της διορθώσεως των τραυμάτων της ψυχής μας, ώστε να φθάσουμε στη θέα του Αναστάντος Χριστού τη φωτόλουστη εκείνη νύκτα.

Γι΄ αυτό και ο ιερός υμνογράφος ψάλλει ικετευτικά: «όπλον ακαταγώνιστον, κραταίωμα άρρηκτον, των βασιλέων το νίκος, των Ιερέων το καύχημα, Χριστού νυν τα πάθη, και ημίν δίδου προφθάσαι, και την Ανάστασιν»6.

Έτσι ο Χριστιανός, όταν αντικρύζει τον Σταυρό του Χριστού, όταν σημειώνει πάνω στο σώμα του τό Σταυρό του Χριστού, παίρνει άφατη δύναμη και ενίσχυση θεϊκή, για να συνεχίσει το δικό του αγώνα στη θάλασσα της παρούσης ζωής, μέ σκοπό να φθάσει στον εύδιο λιμένα της σωτηρίας, που είναι η Βασιλεία των Ουρανών.

Ο Σταυρός γίνεται για τον άνθρωπο της πίστεως το αήττητο τρόπαιο και η θύρα του Παραδείσου, της Εκκλησίας περιτείχισμα με το οποίο εξαφανίζεται η κατάρα της αμαρτίας και καταργείται συγχρόνως του θανάτου η δύναμη.

Ο Σταυρός γίνεται των δαιμόνων ο αντίπαλος, η δόξα των Μαρτύρων, το εγκαλώπισμα των Οσίων και ο λιμένας της σωτηρίας.

Γι΄ αυτό και θα γράψει ο Άγιος Γερμανός «και ημείς οι πιστοί που προσκυνούμε σήμερα και με τα χείλη μας σε φιλούμε ... παίρνουμε την κάθαρση από τα αμαρτήματά μας ... και γεμίζουμε από φως και αγιασμό»7.

«Δεύτε» λοιπόν «αρυσώμεθα οι πιστοί, ουκ εκ κρήνης βρυούσης ύδωρ φθειρόμενον, αλλά πηγήν φωτισμού, Σταυρού προσκυνήσει του Χριστού · εν ω και καυχώμεθα»8.

Δεύτε «οσφρανθώμεν της αυτού θεοπνεύστου οσμής», αφού «ταύτη τη ημέρα μυρίζει τά μύρα της θείας μυροθήκης, το ζωομύριστον ξύλον, ο Σταυρός του Χριστού»9.

Και ασπαζόμενοι αυτόν τη χαρά και τω φόβω, ας δοξάσουμε από καρδίας τον εν αυτώ σταυρωθέντα Χριστό, για την αποτυπωμένη σ΄ αυτό το ξύλο σφραγίδα της αγάπης Του και τη ματωμένη υπογραφή Του για τη σωτηρία μας, ικετεύοντας μαζί με τον ιερό υμνογράφο: «Κύριε, ο εν αυτώ προσπαγείς, ελέησον ημάς ως αγαθός και φιλάνθρωπος»9.

1. Αγίου Γερμανού Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, Λόγος εις την προσκύνησιν του τιμίου και ζωοποιού σταυρού εν τω καιρώ τω μεσονηστίμω, PG 98,240D.

2. ό.π. 240-241.

3. Η΄ ωδή του Κανόνος του Τιμίου Σταυρού.

4. ό.π. 241.

5. Δοξαστικόν Στιχηρών του Εσπερινού του Σαββάτου της Σταυροπροσκυνήσεως.

6. Τροπάριον Στιχηρών του Εσπερινού του Σαββάτου της Σταυροπροσκυνήσεως.

7. Αγίου Γερμανού, ό.π. 241D.

8. Γ΄ ωδή του Κανόνος του Όρθρου της Κυριακής της Σταυροπροσκυνήσεως.

9. ό.π., η΄ ωδή.

http://www.romfea.gr/