Ο νόμος και η έννοια του πλησίον

Η απάντηση του Ιησού έκανε τον νομικό να αισθανθεί αμήχανα, επειδή φάνηκε στα μάτια όλων να ρωτάει και να ζητά να μάθει κάτι που ο ίδιος γνώριζε πολύ καλά. Για να δικαιολογήσει λοιπόν την ερώτησή του, προσποιείται ότι δεν καταλαβαίνει το νόημα της λέξης «πλησίον» και ζητάει περισσότερες εξηγήσεις από τον Κύριο. Με αυτόν τον τρόπο επίσης επανέρχεται στον σκοπό του, που είναι να αποδείξει ότι ο Κύριος διδάσκει ενάντια στον Μωσαϊκό νόμο, αφού κηρύσσει αγάπη προς τους εθνικούς και τους ειδωλολατρικούς λαούς. Στη σκέψη του νομικού και γενικά των ιουδαίων, όπως παρατηρεί ο άγιος Νεκτάριος ο θαυματουργός, η εντολή της αγάπης προς τον πλησίον ε´χε όρια τον νοητό ορίζοντα που περικλείει όχι όλη την ανθρωπότητα, αλλά τα στενά όρια της Παλαιστίνης.

Στην δεύτερη αυτή δόλια επίθεση του νομοδιδασκάλου ο Κύριος, ο οποίος συλλαμβάνει τους σοφούς «ἐν τῇ πανουργίᾳ αὐτῶν» (Α´ Κορ. γ´ 19), δίνει έξοχη απάντηση μέσα από την παραβολή του καλού Σαμαρείτη. Με την παραβολή αυτή βάζει τον αλλοεθνή και αιρετικό Σαμαρείτη να γίνεται πλησίον στον καταπληγωμένο από τους ληστές Ισραηλίτη. Ούτε ο Εβραίος ιερέας, ούτε ο λαυΐτης τον βοήθησαν, αλλά ο Σαμαρείτης. Αν έβαζε Ισραηλίτη να δείχνει αγάπη προς έναν ξένο, ο νομικός θα τον κατηγορούσε αμέσως ότι παραβαίνει τον νόμο του Μωϋσέως. Τώρα όμως βάζει τον ελλοεθνή και ετερόδοξο να βοηθά, για να δείξει ότι είναι αδύνατον ο από τον Θεό δοσμένος νόμος να κηρύττει μια μορφή αγάπης κατώτερη από αυτήν που συναντούμε ακόμη και σε αυτούς που βρίσκονται στην πλάνη και την αμαρτία. Αν ο πλανεμένος και απομακρυσμένος από το λαό του Θεού Σαμαρείτης, ακολουθώντας τις επιταγές της συνειδήσεώς του, έδειξε αγάπη προς τον χειμαζόμενο Ιουδαίο, πόσο περισσότερο οι άνθρωποι του αληθινού Θεού δεν θα πρέπει να δείχνουν τέλεια αγάπη προς όλους τους ανθρώπους, βλέποντάς τους ως οικείους και συγγενείς και αδελφούς τους; Επομένως, όταν ο νόμος του Θεού κάνει λόγο για τον «πλησίον», δεν αναφέρεται μόνον στους οικείους στην πίστη, στους ενάρετους και τους ομοεθνείς, αλλά σε όλη την ανθρωπότητα, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, χρώματος, ιδιότητας, αρετής ή οποιουδήποτε άλλου γνωρίσματος.

(Από τη Φωνή Κυρίου 2012)