Ο άνθρωπος που μετανοεί δεν είναι φίλαυτος

Εντύπωση μεγάλη προκάλεσε ο τρόπος που διάλεξε ο Ζακχαίος να δει τον Κύριο˙ ανέβηκε πάνω σε ένα δένδρο. Αν και επώνυμος αυτός, δε δίστασε να παραμερίσει την κοινωνική του υπόσταση και την κριτική του κόσμου και να χρησιμοποιήσει αυτό ως μέσο γνωριμίας του με το Χριστό. Άλλο πράγμα να διαφωνεί κάποιος μαζί σου και άλλο να σε ειρωνεύεται και να σε υποτιμά. Με μεγάλη δυσκολία αντιμετωπίζουμε την ειρωνεία, τα μισόλογα, την υποτίμηση για τις πνευματικές μας επιλογές. Προκειμένου όμως να γνωρίσουμε το Χριστό, οφείλουμε να παραμερίσουμε τη φιλαυτία μας, την προβολή μας και την κοινωνική μας πολλές φορές θέση. Αρκετές φορές τους ανθρώπους τους εμποδίζουν να γνωρίσουν τον Κύριο οι χλευασμοί και οι κοροϊδίες των άλλων.

Η αντιμετώπιση του Χριστού

Ο Χριστός σταματά μπροστά στον αρχιτελώνη και του απευθύνει τον λόγο «Ζακχαίε, κατέβα γρήγορα˙ σήμερα θα μείνω στο σπίτι σου». Η αντίδραση υπήρξε άμεση˙ έσπευσε να κατεβεί και Τον υποδέχθηκε με μεγάλη χαρά. Και σε λίγο η χαρά αυτή εκδηλώνεται όχι με λόγια αλλά με την έμπρακτη αλλαγή ζωής: «Ιδού, Κύριε, μοιράζω τη μισή μου περιουσία στους πτωχούς και εάν αδίκησα κανένα, του επιστρέφω το τετραπλάσιο». Εκείνος που μέχρι τώρα κατέκλεβε τους ανθρώπους, γίνεται ελεήμων και φιλάνθρωπος. Είναι η αλλαγή που συντελείται σε κάθε άνθρωπο καλής θελήσεως, όταν έρθει σε κοινωνία με τον Θεό.

Η συνάντηση του Χριστού με τον Ζακχαίο αποδεικνύει ότι πραγματικό εμπόδιο στη σχέση μας με τον Θεό δεν είναι τίποτε άλλο παρά όλα αυτά που μάς κρατούν σφικτά στη γη: χρήματα, δύναμη και εξουσία, κάποια σχέση ή γνωριμία. Μόνον όποιος βρει κάτι καλύτερο από όλα αυτά, συνειδητοποιεί τη σχετικότητά τους και τα αποχωρίζεται. Ο Ζακχαίος βρήκε τον Χριστό και τη σωτηρία που Εκείνος προσφέρει.

Κλήση προσωπικὴ

Η Ἐκκλησία προβάλλει ἕνα συγκλονιστικὸ παράδειγμα μετανοίας, τὸν Ζακχαῖο. 

Ὁ Ζακχαῖος ἦταν προϊστάμενος τοῦ κεντρικοῦ τελωνείου στὴν Ἱεριχώ, θέση ποὺ τοῦ ἐξασφάλιζε ὄχι μόνο κοινωνικὴ ἀναγνώριση ἀλλὰ καὶ πολλὲς εὐκαιρίες γιὰ πλουτισμὸ μὲ ἀθέμιτα μέσα. Καὶ πράγματι, μὲ τὶς συνεχεῖς ἀπάτες καὶ ἐκβιασμοὺς ὁ ἀρχιτελώνης αὐτὸς εἶχε κατορθώσει νὰ γίνει πολὺ πλούσιος. 

Ὡστόσο δὲν ἦταν ἱκανοποιημένος. Κάτι ἄλλο ἀναζητοῦσε. Γι’ αὐτὸ καὶ ὅταν ἄκουσε ὅτι ἐπρόκειτο νὰ περάσει ἀπὸ τὴν πόλη τους ὁ Κύριος, βγῆκε νὰ Τὸν δεῖ. Ἀλλὰ τί κόσμος ἦταν αὐτὸς ποὺ εἶχε συγκεντρωθεῖ! Πλῆθος ἀνθρώπων περίμεναν τὸν Χριστὸ καὶ Τὸν περικύκλωναν ὅπου περνοῦσε. Κι ὁ Ζακχαῖος, ποὺ ἦταν κοντόσωμος, ἦταν ἀδύνατον μέσα ἀπὸ αὐτὰ τὰ πλήθη νὰ κατορθώσει νὰ δεῖ τὸν Ἰησοῦ ἔστω καὶ ἀπὸ μακριά. Τί νὰ κάνει;...

Τότε σκέφθηκε κάτι τολμηρό: Νὰ ἀνεβεῖ σ’ ἕνα δέντρο ποὺ ἦταν στὸ δρόμο ἀπ’ ὅπου θὰ περνοῦσε ὁ Κύριος. Βέβαια ὁ κόσμος ἀσφαλῶς θὰ τὸν σχολίαζε γιὰ τὴν κίνησή του αὐτή. Δὲν τὸν ἐνδιέφερε ὅμως. Ἐκεῖνο ποὺ τὸν ἀπασχολοῦσε ἦταν νὰ δεῖ τὸν Χριστό. Καὶ ἦταν βέβαιος ἀπὸ ἐκεῖ θὰ Τὸν ἔβλεπε καλά. Ἔτρεξε λοιπὸν ἀμέσως, ἀνέβηκε σὰν μικρὸ παιδὶ πάνω σὲ μιὰ συκομουριὰ καὶ περίμενε. 

Κάποια στιγμὴ ὁ Κύριος ἔφτασε στὸ σημεῖο ἐκεῖνο. Σταμάτησε, σήκωσε τὰ μάτια Του καὶ εἶδε τὸν Ζακχαῖο πάνω στὸ δέντρο• χωρὶς νὰ τὸν γνωρίζει ἀπὸ πρίν, τὸν φώναξε μὲ τὸ ὄνομά του καὶ τοῦ εἶπε: Ζακχαῖε, κατέβα γρήγορα! «Σήμερον γὰρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι». Σήμερα πρέπει νὰ μείνω στὸ σπίτι σου. 

Δὲν εἶναι τυχαῖο ὅτι ὁ Κύριος κάλεσε τὸν Ζακχαῖο μὲ τὸ ὄνομά του. Εἶναι δεῖγμα ὅτι τὸν ξεχώρισε ἀπὸ τὰ πλήθη καὶ τὸν κάλεσε προσωπικὰ σὲ συνάντηση μαζί Του προετοιμάζοντας ἔτσι τὴ σωτηρία του. 

 Αὐτὴ τὴν κλήση τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν προσωπικὴ κοινωνία ζοῦμε μέσα στὴν Ἐκκλησία. Εἶναι πράγματι θαυμαστὸ καὶ συγκινητικὸ νὰ σκέπτεται ὁ καθένας μας ὅτι ὁ Κύριος μᾶς γνωρίζει καὶ μᾶς καλεῖ μὲ τὸ ὄνομά μας. Εἶναι τὸ ὄνομα μὲ τὸ ὁποῖο ἡ Ἐκκλησία μᾶς κάλεσε ὅταν βαπτιστήκαμε καὶ μυρωθήκαμε καὶ μᾶς μνημονεύει στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ ἰδιαιτέρως στὴ θεία Λειτουργία. Καὶ τὸ πιὸ συγκλονιστικό: τὸ ὄνομά μας αὐτὸ θὰ μείνει ἀνεξάλειπτο στὸ βιβλίο τῆς ζωῆς καί, ἂν μείνουμε πιστοὶ στὴν κλήση τοῦ Θεοῦ, θὰ τὸ ὁμολογήσει ὁ Κύριος Ἰησοῦς μπροστὰ στὸν Πατέρα Του καὶ τοὺς ἁγίους ἀγγέλους. Ἀσύγκριτη τιμὴ καὶ δόξα στὴν ὁποία ὁ Κύριος καλεῖ ὅλους μας! Τὸ ποιὸς τελικὰ θὰ δεχθεῖ καὶ θὰ ἀξιοποιήσει τὴν κλήση αὐτή, ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν καθένα μας. Πάντως κανεὶς δὲν ἀποκλείεται, ἀκόμα καὶ ὁ πλέον ἁμαρτωλός. Αὐτὸ ἀποδείχθηκε καὶ στὴν περίπτωση τοῦ Ζακχαίου.

Σκανδαλισμός

Η στάση του Χριστού σκανδάλισε τον κοινωνικό περίγυρο, γιατί καταδέχθηκε να μπει στο σπίτι ενός αμαρτωλού αρχιτελώνη. Από τη στάση όμως αυτή ένας άνθρωπος αρνείται τον προηγούμενο εαυτό του και αρχίζει μια καινούργια ζωή. Για τους πολλούς αυτό υπήρξε αφορμή σκανδάλου, κριτικής, σχολίων, δυσανασχετήσεως. Παρά τα σχόλια και την κατακραυγή, η χάρη του Θεού αγγίζει βαθιά τον αμαρτωλό άνθρωπο.

Και σε άλλα σημεία του Ευαγγελίου μαθαίνουμε ότι οι εκφραστές του μωσαϊκού νόμου, γραμματείς και φαρισαίοι, σκανδαλίζονταν, καθώς ο Χριστός συναναστρεφόταν με αμαρτωλούς ανθρώπους. Εκείνοι κολλούσαν στο γράμμα του νόμου και δεν συνειδητοποιούσαν τη χάρη, που πρόσφερε ο Θεάνθρωπος στους ανθρώπους. Ούτε πάλι Τον καταλάβαιναν όταν τους έλεγε ότι οι τελώνες θα μπουν πριν από εκείνους στη βασιλεία των ουρανών.

Δεν υπάρχει αμαρτωλός που να μην έχει χαρίσματα

Ο Ζακχαίος, αν και ήταν μπλεγμένος στην αμαρτία, δεν ήταν τελείως διεφθαρμένος. Παρόλο που ζει μια ζωή αδικίας και αρπαγής και ανάξια για το νόμο του Θεού, εν τούτοις μέσα στην ψυχή του υπάρχει μια λαχτάρα να δει τον Χριστό. Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς λέει πως «εἶχε ψυχήν ἐπιτηδείαν πρὸς ἀρετὴν», δηλαδή η ψυχή του παρόλες τις αμαρτίες του ήταν κατάλληλη για να δεχθεί το σπόρο του Θεού. Είχε κάποια αρετή. Δεν υπάρχει άνθρωπος, όσο και αμαρτωλός να είναι, που μέσα στην ψυχή του να μην διατηρεί τα ίχνη της ευγένειας της ανθρώπινης φύσεως. Όπως επίσης δεν υπάρχει άγιος που να μην έχει κάποια ελαττώματα. Στον μεν πρώτο αφήνει ο Θεός τους χαρακτήρες της χάριτός Του, ώστε πάντοτε να έχει τη δυνατότητα να μετανοήσει, ενώ στον δεύτερο αφήνει μερικά πάθη για να μην υπερηφανεύεται˙ να θυμάται πάντοτε πως η χάρη είναι δωρεά του Θεού κι όχι φυσικό προσόν.

Δεν είναι πάντοτε σωστή η κρίση μας για τους ανθρώπους

Συμβαίνει στους περισσότερους ανθρώπους από μάς να έχουμε λανθασμένη αντίληψη για τους άλλους και μερικές φορές και για τους κοντινούς μας ανθρώπους. Έχουμε σχηματίσει την ιδέα πως οι πιο πολλοί είναι κακοί, υποκριτές, κρυψίνοες, με πολλά ελαττώματα και λίγες αρετές. Με βάση τις ψευδείς εκτιμήσεις μας δε διστάζουμε να τους κατηγορούμε και να τους προσάπτουμε καταστάσεις που δεν έχουν δημιουργήσει. Ιδιαίτερα καταφέρονται οι μεγαλύτεροι εναντίον των νέων θεωρώντας τους πιο πολλούς διεφθαρμένους και έκλυτους. Το ίδιο κάνουμε και για τους πιο μεγάλους στην ηλικία. Λίγο – πολύ τους καταλογίζουμε αμαρτίες, που πιθανώς να μην έχουν, και τους βάζουμε στην κόλαση. Ξεχνάμε πως είμαστε κι εμείς άνθρωποι υποκείμενοι στα ίδια πάθη και τις ίδιες αμαρτίες. Η φιλαυτία μας όμως δεν μάς αφήνει να δούμε καθαρά τα δικά μας, ενώ νομίζουμε πως η κρίση μας για τους άλλους είναι ασφαλής. Μοιάζουμε με το Ζακχαίο που δεν μπορούσε να δει το Χριστό. Τα βιοτικά πράγματα και ο «ὂχλος τῶν παθῶν», κατά τους Πατέρες, δε μάς αφήνουν να γνωρίσουμε το Χριστό. Αντίθετα, η μετάνοια μάς ανοίγει τους ορίζοντες της σωτηρίας μας. Ας βιώσουμε τη μετάνοια για να αναγεννηθούμε.

Το αποτέλεσμα της μετανοίας

Ο Ζακχαίος «ἒτυχε ὧν μὴ προσεδόκα», δηλαδή πέτυχε εκείνο που δεν έλπιζε, τονίζει ο άγιος Κύριλλος. Γνώρισε τον Κύριο, εξομολογήθηκε τις αμαρτίες του, επιβεβαιώθηκε η μετάνοιά του, άλλαξε ζωή. Μπήκε στο σπίτι του ο Χριστός και από φιλάργυρο τον έκανε ελεήμονα, από μισόθεο φιλόθεο, από μισόξενο φιλόξενο, από αμαρτωλό μετανοημένη εικόνα του Θεού. Ο Χριστός του έφερε τη σωτηρία.

Ο Ζακχαίος

Ο Ζακχαίος είναι ο άνθρωπος της σημερινής εποχής. Ο άνθρωπος που προσπαθεί να μάθει και να γνωρίσει τον Χριστό. Ο άνθρωπος που διψά για την αλήθεια που βρίσκεται στο σκοτάδι και αποζητά να λουστεί με το φως της Βασιλείας του Θεού. Η αμαρτία όμως, οι φροντίδες, τα προβλήματα, οι στεναχώριες, το άγχος τον κάνουν μικρόσωμο έτσι που να μην μπορεί να δει τον Χριστό. Όλα αυτά έχουν δημιουργήσει ένα τοίχος γύρω μας πολύ ψηλό και έτσι μας είναι δύσκολο να αντικρίσουμε το πρόσωπο του γλυκύτατου Ιησού. Μπορούμε όμως να ανέβουμε πάνω στο δένδρο των αγίων Μυστηρίων, όπως ακριβώς έκανε ο Ζακχαίος της σημερινής Ευαγγελικής Περικοπής, να πλησιάσουμε δηλ. τον Χριστό δια μέσου της Εκκλησίας δια μέσου των Αγίων Μυστηρίων τα οποία είναι τα μόνα που μπορούν να μας εξασφαλίσουν την γνωριμία, την επαφή και την μόνιμη συναναστροφή μας με τον Χριστό.

Τα εμπόδια του Ζακχαίου

Χαρακτηριστική περίπτωση ανθρώπου που βρήκε τρόπο να ξεπεράσει τα εμπόδια στη σχέση του με τον Χριστό είναι ο αρχιτελώνης Ζακχαίος. Ένας αμαρτωλός και κακός άνθρωπος, κατά την κρίση των πολλών, που συντελέστηκε μέσα του μια βαθιά τομή. Όταν ο Χριστός βρισκόταν στην Ιεριχώ και επρόκειτο να περάσει από τον κεντρικό δρόμο της, ο Ζακχαίος σπεύδει ανάμεσα στο πλήθος για να Τον δει. Η επιθυμία του αυτή είναι τόσο εύγλωττη που ξεπερνά τα αντικειμενικά προβλήματα που είχε. Ένας αδιόρθωτα κακός άνθρωπος ποτέ δεν έρχεται προς το φως, αποφεύγοντας έτσι τον έλεγχο.. ο Ζακχαίος επιθυμούσε διακαώς να δει τον Ιησού˙ δεν μπορούσε όμως να ικανοποιήσει την επιθυμία του και για τον λόγο ότι ήταν βραχύσωμος, κοντός, και είχε ήδη συγκεντρωθεί πολύς κόσμος. Σκαρφαλώνει λοιπόν σε ένα δέντρο, ώστε από εκεί να βλέπει καλύτερα, καταπατώντας έτσι κάθε εμπόδιο που θα έθετε η κοινωνική του αξιοπρέπεια.

Ο Ζακχαίος δεν προέβη στην ενέργεια αυτή από μια απλή περιέργεια, αλλά από μια εσωτερική ανάγκη. Στα αυτιά του είχε φθάσει νωρίτερα το κήρυγμα του Ιησού για τη μετάνοια και τη βασιλεία των ουρανών.

Το κακό

Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης

Γενικά φαίνεται σήμερα το κακό να επικρατεί στον κόσμο. Μερικοί θεωρούν αίτιο των κακών τον Θεό. Τον θεωρούν με ανθρώπινα πάθη∙ κακό, τιμωρό κι εκδικητή. Γιατί τα επιτρέπει; Γιατί τα παραχωρεί; Γιατί δεν τ” αποσύρει, ενώ τόσο ταλαιπωρούν τα πλάσματά του. Όπως είναι γνωστό, ο άνθρωπος είναι πλήρως ελεύθερος να επιλέξει το κακό ή το καλό. Για την επιλογή του κακού δεν ευθύνεται ο Θεός. Δεν μπορούμε να κατηγορούμε τον Θεό, γιατί μας έκανε τέλεια ελεύθερους. Ο Θεός είναι η αυτοαγαθότητα, δεν εποίησε κανένα κακό ποτέ.

Το κακό καλούμεθα να μή το πράττουμε, να το μισούμε και να το υπομένουμε από τους άλλους. Οι δοκιμασίες στη ζωή του ανθρώπου δεν υπάρχουν ως αποτέλεσμα ενός κακού Θεού, αλλά ενός άριστου παιδαγωγού, που προσπαθεί να συνδράμει ωφέλιμα και διορθωτικά και μέσα από τα διάφορα λυπηρά. Όποιος θεωρεί μόνο υπεύθυνο του κακού τον Θεό, σφάλλει σοβαρά. Ο σοφός Μ. Βασίλειος διακρίνει το κακό σε φυσικό και αισθητό. Πραγματικά κακό, λέει, είναι η αδικία, η ζηλοφθονία και τα λοιπά αμαρτωλά πάθη. Κακό είναι και ό,τι μας ταλαιπωρεί∙ η απάτη, η ασθένεια, ο θάνατος προσφιλών προσώπων. Υπεύθυνοι για την αμαρτία είμεθα εμείς και όχι ο Θεός. Οι δυσκολίες, τα βάσανα, τα προβλήματα της ζωής είναι για να μας συνετίσουν, ωριμάσουν και καλλιεργήσουν.

Μόνος του ο άνθρωπος ζώντας επί χρόνια στην αμαρτία αποδυναμώνεται, φθείρεται, δεν έχει αντιστάσεις για το κακό κι ενεργητικότητα για το καλό. Πάντα πάντως υπάρχουν κάποια περιθώρια προς μεταστροφή. Η κακία συνήθεια της γοητευτικής υπερηφάνειας δεν το αφήνει να οδηγηθεί στην ακακία. Το κακό, κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας, δεν έχει υπόσταση. Το κακό θεωρείται ως στέρηση του καλού. Η αφύσικη κατάσταση της ζωής δημιουργεί τα διάφορα νοσήματα, για τα οποία καθόλου δεν είναι υπαίτιος ο Πανάγαθος Θεός. Το κακό ήλθε στη ζωή του ανθρώπου με την απομάκρυνσή του από τον Θεό, την πηγή παντός αγαθού. Το αυτεξούσιο είναι θεόσδοτο και ο Θεός δεν θέλει σκλάβους. Ο Θεός δεν αγαπά καθόλου τη βίαιη ζωή, αλλά την ελεύθερη αρετή. Ο άνθρωπος επιλέγει και προτιμά μόνος του την κακία στη ζωή του. Ο δαίμονας μισεί τον Θεό και παραμένει μόνιμα και σταθερά στην κακία. Εχθρεύεται και τον άνθρωπο και μηχανεύεται τρόπους για να τον υποδουλώσει στ” αντίθεα και σκοτεινά εργα του. Ο άνθρωπος καλείται να είναι ετοιμοπόλεμος στα μηχανουργεύματα της δαιμονικής κακίας. Για κάθε ανθρώπινη πτώση συνεργεί η δαιμονική πονηρία, αλλά έχε ευθύνη και ο ίδιος ο άνθρωπος, που αφήνεται να παρασυρθεί.

Η αμαρτία είναι σοβαρό κακό και η αρετή σπουδαίο αγαθό. Οι χριστιανοί θα πρέπει να φοβούνται την αμαρτία, γιατί τους στερεί την ειρήνη και την αληθινή χαρά. Να μή απορρίπτουν τις από Θεού δοκιμασίες, γιατί μπορούν να γίνουν αφετηρίες ιάσεως, μετάνοιας και σωτηρίας. Ο φοβερός θάνατος κατά την ορθόδοξη θεολογία δεν είναι τιμωρία Θεού, αλλά η απομάκρυνση του ανθρώπου από τον Θεό. Χειρότερος του βιολογικού θανάτου θεωρείται ο πνευματικός θάνατος, που έρχεται όταν διακονεί η κοινωνία του ανθρώπου με τον Θεό.

Η ασυλόγιστη εμπάθεια ορισμένων ανθρώπων τους κάνει υπευθύνους της αμαρτίας τους. Σε όλη τη ζωή δυστυχώς επικρατεί το κακό. Αυτό δεν σημαίνει ότι νίκησε. Αρκετοί μέσα από το κακό παιδεύονται και ταλαιπωρούνται ισχυρά ώστε τελικά να το μισήσουν. Μέσα και από το κακό μερικές φορές έρχεται καλό. Το κακό δίνει ανησυχία, φόβο, ταραχή. Το καλό γαληνεύει, χαροποιεί, παρηγορεί. Μειοψηφίες συχνά ζουν με πληρότητα την αλήθεια και την ελευθερία. Το κακό γκρεμίζει, ματώνει, γκριζαίνει, φτωχαίνει. Το αγαθό ανασταίνει, φιοτίζει, πλουτίζει και δυναμώνει. Μακάριοι οι άγαθοποιούντες.

http://theomitoros.blogspot.com.eg/

Το σώμα μας δόθηκε για να δοξάζουμε τον Θεό

Το σώμα απαιτεί ένα ιδιαίτερο σεβασμό. Ο σεβασμός αυτός εκφράζεται με την συντήρηση και υγιεινή διατροφή του, με την φροντίδα της υγείας του, με τον έλεγχο των παρορμητικών τάσεων επάνω του, με την κατά Θεόν άσκηση, με τη νηστεία, με τον εξαγιασμό του διά της μυστηριακής ενώσεως του με το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, με την ταφή του.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος στον λόγο του στην Γέννηση του Χριστού και αναφερόμενος στο γεγονός της ενσαρκώσεως του Θεού και Λόγου λέει:«Δευτέραν κοινωνεί κοινωνίαν πολύ της προτέρας παραδοξοτέραν, όσω τότε μεν του κρείττονος μετέδωκεν, νυν δε μεταλαμβάνει του χείρονος».185Ερμηνεύοντας το γ’ τροπάριο της γ’

Ωδής του κανόνος των Χριστουγέννων ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, και πιο συγκεκριμένα το «μετοχή σαρκός χείρονος», γράφει: «Τότε μεν (ότε δηλαδή τον Αδάμ έπλασεν ο Υϊός) του κρείτονος (της ψυχής) μετέδωκεν εις αυτόν (τον Αδάμ), νυν δε μεταλαμβάνει του χείρονος (του ανθρωπίνου σώματος».186

Η ερμηνεία αυτή είναι μάλλον εσφαλμένη. Το κρείτον είναι το κατ’εικόνα που έδωσε ο Θεός στον Αδάμ και το χείρον η ανθρώπινη φύση την οποία προσέλαβε ο Κύριος με την ενανθρώπησή Του. Παρά ταύτα η διατύπωση του Αγ. Νικοδήμου εκφράζει την άποψη ότι το σώμα είναι κατώτερο της ψυχής.187

Ανάλογη άποψη εκφράζει και ο Μέγας Βασίλειος «η ψυχή και το σώμα ηρεμίας απολαύσαντα, εις την οικείαν φύσιν χωρισθέντα διίστανται, η μεν ψυχή καθάπερ ηνίοχος το φωτοειδές αυτής κάλλος άνωθεν επιλάμπον τω σώματι φαίνουσα, το δε σώμα ως αν βαρύ υφιζάμενον μεν τη ταύτης αξία όχημα δε αυτή προς την ενταύθα χρείαν γινόμενον».188

Αλλά και ο ιερός Χρυσόστομος, σχολιάζοντας το βιβλίο της Γενέσεως και περιγράφοντας τις διάφορες φάσεις της δημιουργίας, λέγει: «Επι δε του ανθρώπου ουσία τις εστίν ασώματος και αθάνατος πολλήν προς το σώμα την υπεροχήν κεκτημένη και τοσαύτην όσην εικός το ασώματον του σώματος». Απαντά δε διεξοδικά στο ερώτημα: «Τίνος ένεκεν ει τιμιώτερον η ψυχή του σώματος, το έλλατον πρώτον δημιουργείται και τότε και μείζον και υπερέχον;»189υποστηρίζοντας ότι, όπως όλη η δημιουργία του υλικού κόσμου προπορεύεται αυτής του ανθρώπινου σώματος προηγείται αυτής της τιμιωτέρας ψυχής.

Το σώμα δεν μας δόθηκε για να το λατρεύουμε ή να το προστατεύουμε εγωκεντρικά. Δεν μας δόθηκε για να πιστοποιούμε με αυτό τον εγωισμό και την φιλαυτία μας. Μας δόθηκε για να δοξάζουμε τον Θεό,190 για να ασκούμε με αυτό την αγάπη μέχρι του σημείου να το μοιραζόμαστε με τους αδελφούς μας και να το προσφέρουμε στους συνάνθρωπούς μας. Το σώμα μας δεν έχει προοπτική ιδιοκτησίας, αλλά αποτελεί μέσω κοινωνίας αγάπης με τους άλλους. Η σωματική μας τατυτότητα δεν παραπέμπει σε εγωιστική κτητικότητα αλλά σε ευθύνη προσφοράς στον Θεό και στον συνάνθρωπο. Αυτό ισχύει και για το νεκρό σώμα. Το νεκρό σώμα δεν είναι πράγμα, όπως το θεωρούν οι νομικοί,191 ούτε και δημόσια περιουσία, όπως επιθυμούν οι πολιτικοί. Είναι υπόμνηση μιας επίγειας παρουσίας και αφυπνιστική πρόκληση μιας αιώνιας, δίχως τέλος, προοπτικής.

Με αυτή την έννοια, το σώμα απαιτεί ένα ιδιαίτερο σεβασμό. Ο σεβασμός αυτός εκφράζεται με την συντήρηση και υγιεινή διατροφή του, με την φροντίδα της υγείας του, με τον έλεγχο των παρορμητικών τάσεων επάνω του, με την κατά Θεόν άσκηση, με τη νηστεία, με τον εξαγιασμό του διά της μυστηριακής ενώσεως του με το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, με την ταφή του. Η Ορθόδοξη Θεολογία όταν βλέπει το σώμα αντικρίζει και την ψυχή.  Το σώμα, όσο ο άνθρωπος είναι στη ζωή, το βλέπει ως κάτι το ιερό, ως θυσιαστήριο επί του οποίου θυσιάζεται, ματώνει, συντρίβεται, μετανοεί, σώζεται η ψυχή του κάθε ανθρώπου. Γι’ αυτό και η βάναυση επέμβαση επάνω του και η υποταγή του στις ορμές που δουλώνουν το αυτεξούσιο, δηλώνουν ασέβεια και αποτελούν βεβήλωση και αμαρτία.

Μόλις ο άνθρωπος πεθάνει το σώμα γίνεται λείψανο. Τότε αυξάνει και ο σεβασμός μας σε αυτό. Το λείψανο αποτελεί την ανάμνηση μιας ιερουργίας που μέσα του και δι’ αυτού επιτελούνταν – της σωτηρίας του ανθρώπου- και την υπόμνηση μιας άλλης που τώρα – αγνώστως- συνεχίζεται έξω από αυτό. Το σώμα δεν περιμένει την καταστροφή του αλλά την ανάσταση του, «την ετέρα μορφή του»,192 την εσχατολογική δόξα του, την αναμόρφωση του εις το αρχαίον κάλλος193 μαζί με την ψυχή. Αυτή είναι η αιτία που η εκκλησία προσεγγίζει και το νεκρό σώμα με ιδιαίτερο σεβασμό και αισθήματα ιερά.194

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

183 Ματθ. Ι’ 28

184 Θάνατος, Ανάσταση και Αιώνια Ζωή, Εκδ. ΕΤΟΙΜΑΣΙΑ, Ιερά Μονή Αγ. Ιωάννου Καρέα, Αθήνα, 2002, σ. 68-70

185 Γρηγορίου Θεολόγου, Λόγος ΛΗ’ «Εις τα Θεοφάνεια, εί τουν Γενέθλια του Σωτήρος», ΕΠΕ 5:60

186 Νικοδήμου Αγιορείτου, «Εορτοδρόμιον», Εκδ. Ορθοδ. Κυψέλη, 1987, σελ.162

187. Νικόλαος (Χατζηνικολάου) Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, βλ. μν. εργ. σελ. 129

188 Περί της εν παρθενία αληθούς αφθορίας, PG 30.760 C-D

189 Ιωάννου Χρυσοστόμου, «Εις την Γέννησιν» ΙΓ’ PG 53. 107-108, ΕΠΕ. Επίσης «Ωσπερ εν τη φύσει κρείττων εστίν η ψυχή του σώματος ούτω κρείσσον εστί το έργο της ψυχής του σώματος. Και ώσπερ εν πρώτοις προηγήσατο η πλάσις του σώματος του εμφυσήματος ούτω και τα σωματικά έργα προηγείται του έργου της ψυχής». (Αββά Ισαάκ, Ασκητικά, Εκδ. Ρηγόπουλος, σελ.290)

190 «Δοξάσατε δη τον Θεόν εν τω σώματι ημών»( Α’ Κορ. Στ΄20), «είτε εσθίετε είτε πίνετε είτε τι ποιείτε, πάντα εις δόξαν Θεού ποιείτε»( Α’ Κορ. Ι’ 31)

191 Κούρτη, Μαρίνου, «Αστικό Δίκαιο Μεταμοσχεύσεων», Εκδ. Π.Ν. ΣΑΚΚΟΥΛΑΣ, Αθήνα 2002, σελ. 111

192 Μαρκ. ιστ’ 12

193 Μικρόν Ευχολόγιον, Εκδ. Αποστολική Διακονία, 1999, Ευλογητάρια Νεκρωσίμου ακολουθίας

194Νικόλαος (Χατζηνικολάου) Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής, βλ. μν. εργ σελ. 135-139 

Νικόλαος Στανίτσας, Νοσηλευτής – Μάστερ Θεολογίας

http://theomitoros.blogspot.com.eg/

” Γέροντα, τώρα τελευταία όλο νευριάζω και θυμώνω με το παραμικρό.”

– Γέροντα, τώρα τελευταία όλο νευριάζω και θυμώνω με το παραμικρό. |

– Θυμός, οργή, κραυγή εκ του στόματος υμών μή εξελθέτω! Αυτό το παθαίνεις από τον υπέρμετρο εγωισμό σου.« Οργή ανδρός, δικαιοσύνη Θεού ού κατεργάζεται» . Θα πρέπει ν’ αντιδράς και να προσπαθείς να συγκρατείς τον εαυτό σου, και να προσεύχεσαι να σού δοθεί ταπείνωσης. Να παρακαλείς και την Παναγία: «Υπεραγία Θεοτόκε, διά πρεσβειών τού φύλακος αγγέλου μου, τών Αγίων Θεοδώρων και πάντων τών Αγίων, χάρισε μου την ειρήνη τού Υιού σου».

Να παρακαλάς: «Κύριε δώσε μου διπλή την χάριν της επιγνώσεως της ελεεινότητας μου κι αναξιότητας μου, όπως έδωσες διπλή την χάριν τού Προφήτου ’Ηλίου στον Προφήτη Ελισαίο». Αυτά θα σου συμβαίνουν. Τά επιτρέπει κι ό Θεός, για να δεις τον εγωισμό σου, να ταπεινωθείς. Να δεις την αδυναμία σου.

http://theomitoros.blogspot.com.eg/

ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΕ´ ΛΟΥΚΑ (ΤΟΥ ΖΑΚΧΑΙΟΥ) (ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ)

«Σήμερον εν τω οίκω σου δει με μείναι» (Λουκ. 19, 5)

α. Μία άλλη Υπαπαντή μπορεί να χαρακτηριστεί η περίπτωση που καταγράφει το σημερινό ευαγγελικό ανάγνωσμα και που διαδραματίζεται στην Ιεριχώ με τον αρχιτελώνη Ζακχαίο. Ο Κύριος συναντά τον Ζακχαίο, με  αποτέλεσμα της συνάντησης αυτής, παρά τη συκομοριά, που θα ολοκληρωθεί  στο σπίτι του Ζακχαίου – μάλλον που ξεκινά την ολοκλήρωση, αφού έκτοτε η ζωή του αγίου Ζακχαίου ήταν μία αδιάκοπη αναζήτηση του Κυρίου – τη σωτηρία αυτού και όλης της οικογενείας του. Κατά το ευαγγελικό ανάγνωσμα, η συνάντηση προϋπέθετε δύο συγκλίνουσες ενέργειες: την ενέργεια του ίδιου του Κυρίου, που ήλθε «ζητήσαι και σώσαι το απολωλός», και την ενέργεια του Ζακχαίου, που «εζήτει ιδείν τον Ιησούν». Η ώρα της πρώτης φάσης της συνάντησης κατακλείεται με τη φράση του Κυρίου: «σήμερον εν τω οίκω σου δει με μείναι», σήμερα πρέπει να μείνω στο σπίτι σου.

β. 1. Το αίτημα αυτό του Κυρίου να μείνει στο σπίτι του Ζακχαίου συνιστά καταρχάς μία παραδοξότητα: ο Ζακχαίος ήταν αρχιτελώνης, δηλαδή άνθρωπος αμαρτωλός, δεδομένου ότι οι τελώνες, ως γνωστόν, εξυπηρετούσαν τους κατακτητές των Ιουδαίων Ρωμαίους και καταπίεζαν οικονομικά τον απλό λαό μέχρι πλήρους εξαντλήσεώς του. Γι’ αυτό και ο γογγυσμός των Ιουδαίων για την επιλογή του Κυρίου να πάει στο σπίτι του Ζακχαίου – «και ιδόντες πάντες διεγόγγυζον ότι παρά αμαρτωλώ ανδρί εισήλθε καταλύσαι» - μπορεί να θεωρηθεί εκ πρώτης όψεως δικαιολογημένος. Αλλά η εξήγηση της παραδοξότητας αυτής φαίνεται να υπάρχει στο «σήμερον» του Κυρίου. Το «σήμερον» φανερώνει την ώρα του Θεού για τον Ζακχαίο. Την ώρα που η ψυχή του Ζακχαίου ήταν ανοιχτή στην παρουσία και την ενέργεια Εκείνου, την ώρα δηλαδή που ο άνθρωπος  μπορεί να νιώσει την πάντοτε αναζητούσα αυτόν χάρη του Θεού. Πρόκειται για τις παρόμοιες περιπτώσεις που καταγράφει ιδίως ο ευαγγελιστής Ιωάννης, σαν εκείνην με τη Σαμαρείτιδα «παρά το φρέαρ του Ιακώβ», με τη συγκλονιστική φράση «ώρα  ην ωσεί έκτη». Το «σήμερον» λοιπόν ως η ώρα της χάρης για τον Ζακχαίο δίνει και το νόημα του «δει», του πρέπει. «Πρέπει να μείνω στο σπίτι σου».

2. Ποια στοιχεία συγκεκριμένα συνθέτουν την ώρα αυτή και οριοθετούν την αναγκαιότητά της; Πρώτον, όπως είπαμε, η αναζήτηση του ίδιου του Κυρίου. Ο Κύριος ήλθε στον κόσμο «ζητήσαι και σώσαι το απολωλός». Ο άνθρωπος χαμένος στα πάθη και τις αμαρτίες του, λόγω της άγνοιας του αληθινού Θεού και της επιρροής του αρχεκάκου διαβόλου, είχε ανάγκη αναζητήσεώς του από τον Θεό. Κανείς πέραν του ίδιου  του Δημιουργού δεν μπορούσε να ρίξει φως στη ζόφωση αυτή του ανθρώπου, κανείς πέραν Εκείνου που είναι το φως του κόσμου, του ενανθρωπήσαντος Θεού μας: «Εγώ ειμι το φως του κόσμου». Κι ένας τέτοιος χαμένος άνθρωπος ήταν και ο Ζακχαίος. Το ίδιο το επάγγελμά του – να καταπιέζει και να αδικεί του ανθρώπους – είναι η μεγαλύτερη επιβεβαίωση. Ποτέ κανείς ζώντας με αδικία δεν βρίσκεται στην καθάρια ατμόσφαιρα της παρουσίας του Θεού. Η καταχνιά, η ζόφωση, η σύγχυση αποτελούν τα μόνιμα γνωρίσματα της ψυχής του. Ο Κύριος λοιπόν έρχεται προς αναζήτηση και του Ζακχαίου. Στο «στόχαστρο» της αγάπης Του, εκείνη την ημέρα, είχε αυτόν και την οικογένειά του. Κι από ό,τι τελικώς θα αποδειχτεί, και όλη την πόλη της Ιεριχώς: η αποκατάσταση που θα κάνει ο Ζακχαίος, θα περιλάβει σχεδόν όλους τους κατοίκους της: το ήμισυ της περιουσίας του θα πάει στους φτωχούς, θα δώσει πίσω στο τετραπλάσιο, δηλαδή στο ανώτερο δυνατό σημείο  για τα Ιουδαϊκά δεδομένα, ό,τι είχε πάρει από αδικίες.

Δεύτερον, η αναζήτηση του ίδιου του Ζακχαίου: «ο Ζακχαίος εζήτει ιδείν τον Ιησούν». Δεν ξέρουμε ακριβώς το κίνητρό του, αλλά σαφώς υπονοείται από το ανάγνωσμα ότι ο Ζακχαίος πρέπει να μην αισθανόταν καθόλου  καλά μέσα του με ό,τι έπραττε και ενεργούσε. Η καρδιά του δεν πρέπει να είχε φτάσει σε σημείο πώρωσης, που σημαίνει ότι οι αδικίες που έπραττε του προκαλούσαν «θλίψιν και στενοχωρίαν» κατά τον απόστολο. Κι αυτή η εσωτερική του πίεση – ένα είδος απελπισίας ίσως από τον εαυτό του – τον έκανε να αναζητεί τον Ιησού, τον λαϊκό δάσκαλο που περιφρονούσαν οι επίσημοι δάσκαλοι και άρχοντες του Ιουδαϊσμού. Η αναζήτηση λοιπόν αυτή του Ζακχαίου δεν ήταν μία επιφανειακή αναζήτηση, μία περιέργεια, κατά το παράδειγμα του Ηρώδη Αγρίππα, ο οποίος και αυτός ζητούσε να δει τον Ιησού, σαν κάποιο μάγο όμως και θαυματουργό (Πρβλ. Λουκ. 23, 8-9). Η αναζήτησή  του ήταν βαθιά και αποφασιστική, που τον κάνει να μην υπολογίζει τίποτε: ούτε τη θέση του ούτε την υπόληψή του – το ανέβασμά του στη συκομοριά συνιστούσε μεγάλη πρόκληση για τον λαό σε σχέση με το αξίωμά του. Κι αυτό θα πει: εκείνη την ώρα ο Ζακχαίος «ρίσκαρε», κατά το κοινώς λεγόμενο, την κοινωνική του υπόληψη. Έκανε κάτι που περιείχε ένα στοιχείο προσωπικής θυσίας.

3. Έτσι η ώρα συνάντησης με τον Χριστό κάθε ανθρώπου – δεδομένου ότι εν προκειμένω ο Ζακχαίος λειτουργεί ως τύπος κάθε ανθρώπου – δεν είναι ώρα αδιαφορίας και υποτονικότητας, δεν είναι ώρα λογικής ψυχραιμίας και θεωρούμενης αξιοπρέπειας. Μία τέτοια κατανόηση φανερώνει εγωισμό και θωράκιση στον ψεύτικο εαυτό μας. Η ώρα αυτή είναι ώρα έντασης και θεοποιού «τρέλας»:  κάνει αυτόν που τον καταλαμβάνει να ξεπερνά τα συμβατικά πλαίσια της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει και να προβαίνει σε υπέρβαση του εαυτού. Με ποιο σκοπό; Να φτάσει στο σημείο συντονισμού του με τον εξίσου ανατρεπτικό Θεό μας, ο Οποίος «εν μορφή Θεού υπάρχων ουχ αρπαγμόν ηγήσατο το είναι ίσα Θεώ, αλλ’  εαυτόν εκένωσε μορφήν δούλου λαβών» (Φιλ. 2, 6-7) (αν και ήταν Θεός, δεν θεώρησε την ισότητά του με τον Θεό αποτέλεσμα αρπαγής, αλλά τα απαρνήθηκε όλα και πήρε μορφή δούλου). Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η ώρα της συνάντησης με τον Θεό είναι ώρα «τρέλας» εκ μέρους πρώτα του Θεού, λόγω του μανικού έρωτά Του προς τα πλάσματά Του, και εκ μέρους έπειτα του ανθρώπου, λόγω της απελπισίας του από ό,τι μπορεί να προσφέρει σ’ αυτόν ο πεσμένος στην αμαρτία κόσμος. Όση «αξιοπρέπεια» έλειψε από τον Θεό – τι «αξιοπρέπεια» μπορεί να έχει ένας Θεός γεννημένος σαν άνθρωπος και μάλιστα σε στάβλο στο πιο άσημο χωριό της Ιουδαίας, κι έπειτα Εσταυρωμένος; - τόση πρέπει να λείψει και από τον άνθρωπο, αν θέλει να βρει το σημείο συνάντησης μαζί Του. Θέλουμε να πούμε ότι η ταπείνωση του ανθρώπου αποτελεί την προϋπόθεση να βρει τον ταπεινό Θεό και να σχετιστεί μαζί Του.

4. Το αποτέλεσμα τελικώς επιβεβαιώνει την αλήθεια: ο Ζακχαίος σώθηκε και μαζί με αυτόν και η οικογένειά του. «Σήμερον σωτηρία τω οίκω τούτω εγένετο». Σωτηρία, διότι η συνάντηση αυτή με τον Κύριο τον οδήγησε σε αληθινή μετάνοια, σε έμπρακτη δηλαδή αλλαγή του, η οποία φανερώθηκε με την προσφορά αφενός του μισού της περιουσίας του στους φτωχούς αδελφούς του, στην αποκατάσταση έπειτα, όπως είδαμε, του κάθε από αυτόν αδικημένου, και μάλιστα στο τετραπλάσιο. Κι αυτό βεβαίως σημαίνει ότι η σχέση με τον Χριστό είναι αληθινή, στο βαθμό που ο άνθρωπος αλλάζει τρόπο ζωής και ανοίγεται εν αγάπη προς τον συνάνθρωπο. Δέχτηκε δηλαδή ο Ζακχαίος τον Χριστό στο σπίτι του, αμέσως το σπίτι του έγινε «κατ’ οίκον Εκκλησία», αγκαλιά για όλον τον υπόλοιπο κόσμο.

γ. Στο πρόσωπο του Ζακχαίου κρινόμαστε όλοι, κληρικοί και λαϊκοί: αν δηλαδή έχουμε συναντήσει πράγματι τον Χριστό, κι αν Τον έχουμε συναντήσει, πώς φανερώνεται τούτο με τη στάση μας έναντι των συνανθρώπων μας. Κι αυτό θα πει: έχουμε τον πόθο και την «τρέλα» να είμαστε μαζί Του; Είμαστε διατεθειμένοι προς χάρη Του να χάσουμε πράγματα που μας «ανήκουν», προκειμένου να τα δώσουμε σε εκείνους που όντως τους ανήκουν: στους αδελφούς μας εν Χριστώ;

http://pgdorbas.blogspot.com.eg/

Τό Εὐαγγελικό καί Ἀποστολικό Ἀνάγνωσμα τῆς Κυριακῆς

† Κυριακῇ 31 Ἰανουαρίου 2016 (ΙΕ΄ Λουκᾶν)

Εὐαγγελική Περικοπή,

Ἐκ τοῦ κατά Λουκᾶν 

Κεφ. ιθ΄: 1-10

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, διήρχετο ὁ ᾿Ιησοῦς τὴν ῾Ιεριχώ. Καὶ ἰδοὺ, ἀνὴρ ὀνόματι καλούμενος Ζακχαῖος· καὶ αὐτὸς ἦν ἀρχιτελώνης, καὶ οὗτος ἦν πλούσιος, καὶ ἐζήτει ἰδεῖν τὸν ᾿Ιησοῦν τίς ἐστι, καὶ οὐκ ἠδύνατο ἀπὸ τοῦ ὄχλου, ὅτι τῇ ἡλικίᾳ μικρὸς ἦν. Καὶ προδραμὼν ἔμπροσθεν, ἀνέβη ἐπὶ συκομορέαν, ἵνα ἴδῃ αὐτόν, ὅτι ἐκείνης ἤμελλε διέρχεσθαι. Καὶ ὡς ἦλθεν ἐπὶ τὸν τόπον, ἀναβλέψας ὁ ᾿Ιησοῦς εἶδεν αὐτὸν, καὶ εἶπε πρὸς αὐτόν· Ζακχαῖε, σπεύσας κατάβηθι· σήμερον γὰρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι. Καὶ σπεύσας κατέβη, καὶ ὑπεδέξατο αὐτὸν χαίρων. Καὶ ἰδόντες πάντες διεγόγγυζον, λέγοντες· ὅτι παρὰ ἁμαρτωλῷ ἀνδρὶ εἰσῆλθε καταλῦσαι. Σταθεὶς δὲ Ζακχαῖος, εἶπε πρὸς τὸν ᾿Ιησοῦν· Ἰδοὺ, τὰ ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς· καὶ εἴ τινός τι ἐσυκοφάντησα, ἀποδίδωμι τετραπλοῦν. Εἶπε δὲ πρὸς αὐτὸν ὁ ᾿Ιησοῦς· ὅτι σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο, καθότι καὶ αὐτὸς υἱὸς ᾿Αβραάμ ἐστιν. Ἦλθε γὰρ ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καὶ σῶσαι τὸ ἀπολωλός.

Ἀπόστολος,

Πρὸς Τιμόθεον Α΄ Ἐπιστολῆς Παύλου

Κεφ. δ΄: 9-15

Τέκνον Τιμόθεε, πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος, εἰς τοῦτο γὰρ καὶ κοπιῶμεν καὶ ὀνειδιζόμεθα, ὅτι ἠλπίκαμεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι, ὅς ἐστι σωτὴρ πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν. Παράγγελλε ταῦτα καὶ δίδασκε. Μηδείς σου τῆς νεότητος καταφρονείτω, ἀλλὰ τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ. Ἕως ἔρχομαι πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει, τῇ παρακλήσει, τῇ διδασκαλίᾳ. Μὴ ἀμέλει τοῦ ἐν σοὶ χαρίσματος, ὃ ἐδόθη σοι διὰ προφητείας μετὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦ πρεσβυτερίου. Ταῦτα μελέτα, ἐν τούτοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ φανερὰ ᾖ ἐν πᾶσιν.

Ο Άγιος που προτίμησε τη σωτηρία των λίγων από την ευημερία των πολλών

Άγ. Ζωτικός ο Ορφανοτρόφος

Σε μέρες οικονομικής κρίσης και προβληματικής (;) παρουσίας ευπαθών ομάδων στο κοινωνικό σύνολο (π.χ. οικονομικοί μετανάστες), η Εκκλησία προβάλλει το παράδειγμα του βίου ενός αντισυμβατικού (τουλάχιστον) μάρτυρα, του αγ. Ζωτικού.

Ο άγ. Ζωτικός καταγόταν από ευγενή οικογένεια της πρεσβυτέρας Ρώμης. Επειδή διακρινόταν για την οξύνοιά του, ο Μ. Κωνσταντίνος τού ζήτησε να τον ακολουθήσει στη Νέα Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη, πράγμα που συνέβη (330).

Την εποχή εκείνη εμφανίστηκαν πολλοί λεπροί στη νέα πρωτεύουσα και επειδή σύμφωνα με τις αντιλήψεις της εποχής, η λέπρα θεωρούνταν μεταδοτική ασθένεια, ο αυτοκράτορας διέταξε να πνίγονται στη θάλασσα όσοι διαπιστωνόταν πως είχαν νοσήσει. Ο αυλικός όμως Ζωτικός με τίποτε δεν μπορούσε να ανεχθεί αυτό το μέτρο. Γι’ αυτό και έθεσε σε εφαρμογή ένα ευφυές σχέδιο για τη σωτηρία αυτών των δυστυχισμένων ανθρώπων.

Επειδή ήταν άνθρωπος της απόλυτης εμπιστοσύνης του Μ. Κωνσταντίνου, παρουσιάστηκε μπροστά του και του ζήτησε χρυσάφι για να αγοράσει πολύτιμους λίθους για το βασιλικό θησαυροφυλάκιο. Ο αυτοκράτορας τού έδωσε ό,τι ζητούσε και με τα χρήματα αυτά ο Ζωτικός δωροδόκησε τους δημίους, απελευθέρωσε τους μελλοθάνατους λεπρούς και τους οδήγησε σε ασφαλές μέρος, που ήταν απομακρυσμένο και λεγόταν “Ελαιώνας”. Εκεί τους έχτισε καταλύματα και ο ίδιος τους επισκεπτόταν τακτικά, για να ικανοποιήσει τις ανάγκες τους. Το ίδιο επαναλήφθηκε πολλές φορές στη συνέχεια, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί οικονομική στενότητα στην αγορά της Βασιλεύουσας.

Κάποτε (337) ο Μ. Κωνσταντίνος εξεδήμησε προς Κύριον και τα σκήπτρα της Αυτοκρατορίας ανέλαβε ο γιος τους Κωνστάντιος. Αυτός δεν συμπαθούσε τον Ζωτικό, γιατί ανάμεσα στα άλλα ο φιλεύσπλαχνος αυλικός ήταν ορθόδοξος ενώ ο Κωνστάντιος αρειανός. Τον σεβόταν όμως, λόγω της απεριόριστης εκτίμησης που του έτρεφε ο πατέρας του. Ωστόσο, τον υποπτευόταν ότι ήταν επικίνδυνος, γιατί η πρακτική του να σώζει τους λεπρούς μπορούσε να γίνει αιτία γενικευμένης μόλυνσης της Κωνσταντινούπολης.

Έτυχε δε, λίγο αργότερα, να νοσήσει και η ίδια η κόρη του αυτοκράτορα. Ο Κωνστάντιος δεν έκανε καμία διάκριση για χάρη της και διέταξε να θανατωθεί μαζί με τους υπόλοιπους. Ο Ζωτικός, όμως, έσπευσε να τη σώσει και εκείνη και να τη μεταφέρει ασφαλή στον Ελαιώνα.

Μετά από σύντομο διάστημα, ενέσκηψε μεγάλη πείνα στην αυτοκρατορία. Από τους πρώτους ύποπτους θεωρήθηκε ο Ζωτικός. Πριν ακόμη διατυπωθούν ευθείς κατηγορίες εναντίον του, παρουσιάστηκε στον αυτοκράτορα. Εκείνος τον ρώτησε ειρωνικά τι γίνονται οι πολύτιμοι λίθοι που (υποτίθεται πως) συνάγει τόσον καιρό. Ο Ζωτικός με χαρά τον κάλεσε να τους δει και τον οδήγησε στον Ελαιώνα.

Οργισμένος ο Κωνστάντιος, νομίζοντας πως ο αυλικός του τον εμπαίζει, διέταξε να τον δέσουν σε μουλάρια, για να συρθεί και να διαμελιστεί, πράγμα που έγινε. Στο μέρος μάλιστα που άφησε την τελευταία του πνοή ο θαρραλέος μάρτυς, ανέβλυσε θαυματουργό αγίασμα.

Η παράδοση αναφέρει ότι τα μουλάρια μίλησαν επιτιμώντας τον Κωνστάντιο, ο οποίος στη συνέχεια διέταξε να ταφεί με τιμές ο Ζωτικός, να περιθαλφθούν οι λεπροί και να σταματήσει το βάρβαρο μέτρο της θανάτωσής τους.

Η μνήμη του αγ. Ζωτικού τιμάται την 31η Δεκεμβρίου.

http://inpantanassis.blogspot.com.eg/

Το Συναξάρι της ημέρας

Άγιοι Κύρος και Ιωάννης οι Ανάργυροι και η Αγία Αθανασία με τις τρεις θυγατέρες της Θεοδότη, Θεοκτίστη και Ευδοξία
Όσιος Αρσένιος ο Νέος εν Πάρω
Άγιοι Ουικτωρίνος, Ουίκτωρ, Νικηφόρος, Κλαύδιος, Διόδωρος, Σαραπίνος και Παπίας
Αγία Τρυφαίνη
Άγιος Ηλίας ο Νέος Οσιομάρτυρας ο Αρδούνης
Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου Δακρυρροούσης
Άγιος Aed από το Ferns
Άγιος Ιούλιος ο Πρεσβύτερος εξ Αιγίνης

ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ

Η συνείδησή μας να είναι οξυμμένη, και κάθε βράδυ να εξετάζουμε τι κάναμε κατά τη διάρκεια της ημέρας, για να δούμε που κάναμε κακό, όπως επίσης και που δεν κάναμε το καλό. Να εξετάζουμε επίσης και τι κάναμε λανθασμένα, δηλαδή τι κάναμε με εμπαθείς λογισμούς. Και εν συνεχεία να ζητούμε συγχώρηση από τον Θεό για όλα.

Στάρετς Σέργιος

H ιστορία καθιέρωσης της εορτής της εκπαίδευσης

Πριν την ίδρυση του Ελληνικού κράτους

Η αυτονόμηση της εορτής από το εκκλησιαστικό πλαίσιο και η θεσμοθέτησή της ως σχολικής εκδήλωσης δεν αναφέρεται πριν από τον 19ο αιώνα. Προηγείται αυτής, σύμφωνα με την ιστορικό Έφη Γαζή, η τέλεση μνημοσύνου την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών, για τους χορηγούς σχολείων στη συνοικία Σταυροδρόμι της Κωνσταντινούπολης από τον Πατριάρχη Καλλίνικο Ε΄ το 1805. Άλλη μια αναφορά υπάρχει για την Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης και τον εορτασμό κατά την 30η Ιανουαρίου της μνήμης των ευεργετών και συνδρομητών του σχολείου από το 1812-1813. Στην Ιόνιο Ακαδημία οι Τρεις Ιεράρχες θεωρούνται και τιμώνται ως οι προστάτες της από τη σύστασή της (1824-1826).

Μετά την ίδρυση του Ελληνικού κράτους

Οι διαδικασίες καθιέρωσης της εορτής ως εκπαιδευτικής συνδέονται με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών όταν σε συνεδρίαση του Ακαδημαϊκού Συμβουλίου, στις 9 Αυγούστου του 1841 η οποία πραγματοποιήθηκε με αφορμή τον θάνατο του Δημήτριου Μαυροκορδάτου, καθηγητή του ιδρύματος, και δωρεάς της οικίας του θανόντος, από τον πατέρα του, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θέλησαν να τον τιμήσουν. Τελικά προκρίθηκε η καθιέρωση μνημοσύνου υπέρ των ευεργετών του Πανεπιστημίου κατά την εκκλησιαστική εορτή των Τριών Ιεραρχών. Ο πρώτος εορτασμός-μνημόσυνο πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1842. Η πραγματική θεσμοθέτηση της εορτής όμως θα καθυστερήσει: θα πραγματοποιηθεί το 1911 όταν το ανώτατο αυτό ακαδημαϊκό ίδρυμα θα αποκτήσει τον καινούργιο οργανισμό του και μέσα σ΄ αυτόν θα προσδιορίσει και τις εορτές του.

Εκκλησιαστικοπολιτικές και ιδεολογικές παράμετροι της καθιέρωσης της εκπαιδευτικής εορτής

Είναι η εποχή που το ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ελλαδικής Εκκλησίας και των συνακόλουθων αντιδράσεων αποτελεί μέιζον πολιτικό θέμα. Οι σχέσεις μεταξύ Αθήνας και Φαναρίου, αλλά και Ελληνικού Βασιλείου και Ρωσίας είναι ψυχρές έως τεταμένες. Παράλληλα είχαν αρθρωθεί επιφυλάξεις για τον ρόλο του νεοπαγούς θεσμού του Πανεπιστημίου και το αν θα εκτόπιζε την Εκκλησία από τα εκπαιδευτικά πράγματα κι αν θα ήταν φιλικά προσκείμενος στη θρησκεία. Όπως επισημαίνει η Έφη Γαζή, η καθιέρωση της πανεπιστημιακής αυτής εορτής στα μέσα του 19ου αιώνα εγκράφεται στα πλαίσια της «απόσεισης των κατηγοριών περί αθεΐας» στην «προβολή και του Πανεπιστημίου ως χώρου διαφύλαξης παραδοσιακών αξιών» και στη «σύνδεσή του με την αυτοκέφαλη Εκκλησία». Από την τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα «αδιάκοπη είναι η διασταύρωση της επίσημης θρησκευτικής ζωής με την κοσμική ελληνική ζωή». Κι αυτό αποτυπώνει μεταξύ άλλων η καθιέρωση της συγκεκριμένης εορτής.

http://www.agiameteora.net/

Η καθιέρωση της εκκλησιαστικής εορτής των Τριών Ιεραρχών

Η εορτή των Τριών Ιεραρχών καθιερώνεται στα μέσα του 11ου αιώνα και στα χρόνια του Κωνσταντίνου Θ' Μονομάχου ή του Αλέξιου Α΄Κομνηνού από τον μητροπολίτη Ευχαΐτων Ιωάννη Μαυρόποδα ο οποίος συνέθεσε τμήμα τουλάχιστον της ακολουθίας για τους τρεις αγίους της Εκκλησίας[1]. Στην ακολουθία ο Μαυρόπους υμνεί τη σημασία του έργου και την ποιότητα της δράσης τους και τονίζει τη σχέση της τριανδρίας με τον τρισυπόστατο Θεό για την Ορθόδοξη Εκκλησία.[2] Οι απαρχές της εορτής πρέπει να εντοπισθούν σε μια περίοδο «διανοητικού αναβρασμού» [3] Είναι η εποχή που ο Κωνσταντίνος Θ' Μονομάχος αναδιοργανώνει τη Νομική Σχολή της Κωνσταντινούπολης η οποία κατάρτιζε τα μελλοντικά στελέχη της Βυζαντινής διοίκησης, στελεχώνοντάς την Σχολή με λόγιους όχι αριστοκρατικής καταγωγής: σε αυτούς συμπεριλαμβάνονταν ο Μιχαήλ Ψελλός, ο Ιωάννης Ξιφιλίνος και ο Ιωάννης Μαυρόπους. Οι μεταρρυθμίσεις που ο Κωνσταντίνος Θ΄ προωθούσε και με τις οποίες ταυτίστηκε ο Ψελλός και η ομάδα του τους εξανάγκασε έναν-έναν σε παραίτηση στην συνέχια.[4] Πράγματι οι συνεχείς επιθέσεις εκ μέρους του παλιού δικαστή Οφρυδά ήταν μια έκφραση δυσαρέσκειας για τον τρόπο στέρησης του ελέγχου της νομικής εκπαίδευσης εκ μέρους των καθημερινών εργατών του νόμου της συντεχνίας των συμβολαιογράφων[5]Τα πνευματικά ενδιαφέροντα των Ψελλού και Ιωάννη Ιταλού και ο προσανατολισμός τους στην θύραθεν σκέψη προκάλεσε την αντίδραση της Εκκλησίας η οποία επιθυμεί να ελέγχξει την εκπαίδευση και να την απαλλάξει από τα όποια περιττά της στοιχεία. Οι τρεις άγιοι εμφανίζονται μαζί το 1066 στο Ψαλτήριο Θεοδώρου και σε όλη τη διάρκεια του 11ου αιώνα όλο και πιο συχνά σε εικονογραφημένα χειρόγραφα. Στα Ευχάιτα πρεπει να καθιερώθηκε για πρώτη φορά η εορτή όταν ήταν εκεί ο Μαυρόποδας μητροπολίτης. Η μνήμη των Τριών Ιεραρχών έρχεται να συμβολίσει μεταφορικά την Αγία Τριάδα και τον ρόλο των τριών πατέρων στη διαμόρφωση του τριαδικού δόγματος και να υποδηλώσει τα όρια προσέγγισης του ελληνικού φιλοσοφικού στοχασμού.

http://www.agiameteora.net/

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Αιώνια πρότυπα αγιότητας, ανθρωπιάς και παιδείας

 Επιμέλεια: Μιχαήλ Χούλης, Θεολόγος

   Η Εκκλησία μας τιμάει στις 30 Ιανουαρίου τους τρεις μεγάλους Ιεράρχες: Βασίλειο το Μέγα, Γρηγόριο το Θεολόγο και Ιωάννη το Χρυσόστομο. Τους «τρεις μεγίστους φωστήρες της Τρισηλίου Θεότητος», που ορθόδοξα ερμήνευσαν το Ευαγγέλιο του Χριστού, διέδωσαν το λόγο της χάριτος, μελέτησαν τις ανθρώπινες επιστήμες σε μεγάλο βαθμό και πάλεψαν με όλες τους τις δυνάμεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα: Πνευματικά, προσωπικά, κοινωνικά, οικονομικά.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Ο ΜΕΓΑΣ, γεννήθηκε στην Νεοκαισάρεια του Πόντου, το 330 μ.Χ., αλλά μεγάλωσε στην Καισάρεια της Καππαδοκίας. Προερχόταν από πολύτεκνη και αγία οικογένεια. Στην Κωνσταντινούπολη σπούδασε κοντά στον ξακουστό εθνικό φιλόσοφο Λιβάνιο. Οι σπουδές του συνεχίστηκαν στην Νικομήδεια και την Αθήνα, ενώ διέπρεψε και ως δικηγόρος για πέντε χρόνια στην Καισάρεια. Υπήρξε σοφός και πολυγραφότατος. Γνώριζε καλά κάθε επιστήμη της εποχής του. Βαπτίστηκε σε ηλικία 30 ετών, δημιούργησε τους κανόνες του κοινοβιακού μοναχισμού, ασκήτεψε παρά τον Ίρι ποταμό μαζί με τον Γρηγόριο το Ναζιανζηνό, χειροτονήθηκε πρεσβύτερος από τον Ευσέβιο Καισαρείας, και μετά τον Μ. Αθανάσιο ήταν αυτός ο κύριος αντιμέτωπος των οπαδών του Αρείου, οι οποίοι ηρνούντο τη θεότητα του Χριστού. Πολέμησε τη φτώχια και αδικία, ευαισθητοποίησε τους πλουσίους υπέρ της φιλανθρωπίας (ιδιαίτερα στην μεγάλη πείνα του 367-368) και δημιούργησε τη Βασιλειάδα, μια πόλη-θαύμα ανθρωπιάς, δια της οποίας και μέσα στην οποία διαβίωναν και τρέφονταν 30.000 πεινασμένοι, ορφανοί, ηλικιωμένοι, ασθενείς και πονεμένοι άνθρωποι κάθε ηλικίας. Έτσι, η κοινωνική δράση ξεκίνησε από την Εκκλησία και στη συνέχεια υιοθετήθηκε από τα διάφορα κράτη. Στα 49 του χρόνια, μετά από ζωή εξαντλητικής νηστείας και προσφοράς, έφυγε για την άνω Ιερουσαλήμ, στα τέλη του 378 μ.Χ.

ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΝΑΖΙΑΝΖΗΝΟΣ, γεννήθηκε το 329 μ.Χ. σε ένα χωριό (Αριανζό) κοντά στην Ναζιανζό της Καππαδοκίας. Ονομάστηκε «μέγας» και «Θεολόγος» για την μεγάλη του λογοτεχνική και εκκλησιαστική προσφορά, αλλά και για την αγιότητά του. Μας άφησε 408 ποιήματα, 18.000 περίπου στίχων, μεγάλης ποιότητας και μεγαλείου. Σπούδασε 13 ολόκληρα χρόνια (στην Καισάρεια Καππαδοκίας, στην Καισάρεια Παλαιστίνης, στην Αλεξάνδρεια και την Αθήνα), τη φιλολογία, τη φιλοσοφία, τα νομικά, την αριθμητική και γεωμετρία, τη μουσική. Έμεινε ιστορική η φιλία του με τον Μ. Βασίλειο, ο οποίος μάλιστα τον χειροτόνησε επίσκοπο Σασίμων στα 43 του χρόνια. Στον Ίρι ποταμό μελέτησε βαθειά τη φύση, τον εαυτό του, τα έργα του Ωριγένη και την Αγία Γραφή. Όταν η Κωνσταντινούπολη είχε πέσει στα χέρια των Αρειανών, εκφώνησε 5 Θεολογικούς Λόγους που έμειναν στην ιστορία, αν και κινδύνευε η ζωή του από τις εχθρικές ενέργειες εναντίον του. Τα έβαλε ακόμη και με τους νόμους της εποχής του που μείωναν την αξία και την ισότητα των γυναικών, επειδή όπως κήρυττε, «άντρες οι νομοθετούντες, γι’ αυτό κατά των γυναικών η νομοθεσία». Όταν ορισμένοι ζήλεψαν τη δόξα του και τον φθόνησαν, δεν δίστασε να παραιτηθεί από αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως.

ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ, γεννήθηκε στην σπουδαία και ιερή πόλη Αντιόχεια της Συρίας μεταξύ 344 και 354 μ.Χ. Η μητέρα του, Ανθούσα, επιμελήθηκε πολύ συνετά την ανατροφή του μετά τον θάνατο του πατέρα του, όπως και ο Μ. Βασίλειος διέπρεψε με τη βοήθεια της σωστής ανατροφής της μητέρας του Εμμέλειας. Έγινε ο πιο σοφός της εποχής του, μόνασε στην Αντιόχεια, εξελίχθηκε σε ακαταπόνητο κοινωνικό εργάτη και μοναδικό εκκλησιαστικό ρήτορα. Καθημερινά συντηρούσε φιλανθρωπικά 3.000 άτομα, ενώ στην Κωνσταντινούπολη αργότερα 7.000! Σώζονται γύρω στις 1.000 ομιλίες του και τα έργα του στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής καλύπτουν πολλούς ογκώδεις τόμους. Αρχές του 398 μ.Χ. χειροτονήθηκε αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως. Επειδή ήταν σταθερός και ευθύς στις απόψεις του, και δεν δίσταζε να ελέγχει προς πάσα κατεύθυνση, ενόχλησε θρησκευτικούς και πολιτικούς παράγοντες, καθώς και αρκετούς πλουσίους, τους οποίους έλεγχε για τη σκληρότητά τους. Κατάφεραν μάλιστα να καθαιρεθεί αντικανονικά, ενώ ο λαός τον προστάτεψε πολλές φορές για να μην πάθει το παραμικρό. Αν και επέστρεψε και αποκαταστάθηκε πανηγυρικά  από σύνοδο, εξορίστηκε εκ νέου, το 404 μ.Χ. και υπέφερε καθ’ οδόν στα βάθη της Μ. Ασίας. Στα Κόμανα του Πόντου, το 407, στο ναό του Αγίου Βασιλίσκου, κοινώνησε για τελευταία φορά και παρέδωσε το πνεύμα του στον Χριστό που τόσο αγάπησε, με τα λόγια  «Δόξα τω Θεώ πάντων ένεκεν».

Ορισμένα ψήγματα στη συνέχεια από τη μοναδική τους διδασκαλία και δραστηριότητα, που συμπεριλαμβάνουν όλους τους τομείς των ανθρωπίνων θεμάτων και αναγκών, θεωρητικών και πρακτικών:

Τα τρία πάγχρυσα στόματα του Λόγου διδάσκουν την αρμονική συμβίωση των συζύγων, τη συγχωρητικότητα με σκοπό την καλή συνέχεια της οικογένειας, τον κίνδυνο παρεκτροπής των παιδιών σε συνθήκες διάλυσης του γάμου, τηνεπιείκεια και πραότητα ανάμεσα στο ζευγάρι, την ισοτιμία των φύλων. Δεν διστάζουν να καυτηριάζουν τους νόμους της εποχής τους, που δεν ήσαν πάντα δίκαιοι. Εκθειάζουν την προσφορά της μητέρας και την ομόνοια και φιλία που πρέπει να χαρακτηρίζει τα μέλη μέσα στην οικογένεια.

Η κοινωνικότητα ως παράδειγμα αντλείται και από την κατασκευή του σώματος. Όλα τα όργανα είναι αναγκαία και συνεργάζονται άψογα για να παράγεται καλό αποτέλεσμα. Η φιλία, η αγάπη και η ειρήνη είναι η γνήσια κοινωνικότητα. Ιδιαίτερα η συνειδητοποίηση ότι είμαστε όλοι παιδιά ενός Πατέρα και ως εκ τούτου μεταξύ μας αδέλφια. Η «επίγεια Τριάδα», όπως ονόμασε ο Ιωάννης Μαυρόπους τους τρείς φωστήρες της οικουμένης, ακτινοβολούσε τον πάμφωτο ήλιο της δικαιοσύνης, τον Χριστό, και γι’ αυτό αποτελεί φωτεινό αρχέτυπο για τους νέους. Η αληθινή χαρά, διδάσκουν, είναι αποτέλεσμα πίστης και ένωσης με το Θεό, όχι στιγμιαίο συναίσθημα. 

Η θρησκευτικότητα είναι έμφυτη και κάθε άνθρωπος έχει μέσα του το «σπέρμα της Θεολογίας», αν και κάποιες φορές χωρίς να το γνωρίζει. Η πραγματική γνώση έρχεται με τα τρία εφόδια της Εκκλησίας: Το ιερό Ευαγγέλιο, το άγιο Δισκοπότηρο και τη συχνή θεία Κοινωνία και τα χωρίς όρια έργα αγάπης. Ενώ ο Νώε έσωσε μόνο την οικογένεια του από τον κατακλυσμό, ο απόστολος Παύλος, επειδή ήταν ενωμένος με τον Χριστό, με τη διδασκαλία και τις επιστολές του έσωσε όλη την οικουμένη. Η αγάπη είναι η περίληψη όλης της Αγίας Γραφής. Ξεπερνά σε αξία και αυτό το μαρτύριο. Άλλωστε οι απόστολοι ένεκα της αγάπης που είχαν μεταξύ τους κυρίευσαν τον κόσμο όλο και απέδειξαν έτσι την ανάγκη της υγιούς Θρησκείας και την ανάσταση του Κυρίου.   

Η εργασία πρέπει να ασκείται με επιμέλεια και προθυμία, με άμεμπτο τρόπο. Ο ίδιος ο Θεός εργάζεται ασταμάτητα και συνέστησε την εργασία ήδη από τον παράδεισο, ενώ εξάλλου και ο Ιησούς Χριστός, πριν ξεκινήσει δημόσια το σωτήριο έργο Του, εργαζόταν ως ξυλουργός και τεχνίτης. Χωρίς θρησκευτική πίστη δεν αποκλείεται ο άνθρωπος να καταντήσει κάποτε αναξιόπιστος καί στην εργασία του. Δεν έχει δηλαδή ηθικά ερείσματα για να αντισταθεί στο κακό και την κατακρήμνιση των αρετών. Όλες οι χειρωνακτικές εργασίες είναι απόλυτα σεβαστές και θαυμαστές, όχι μόνο οι λεγόμενες ‘πνευματικές’, τονίζουν οι ακούραστοι και ιδιαίτερα φιλόπονοι χρυσοί ιεράρχες.      

Η ειρήνη είναι πολυτιμότατο αγαθό, γνώρισμα του χριστιανού, και για να δοθεί ως δώρο από ψηλά απαιτείται πίστη στο Θεό και αρετή. Την ειρήνη πολλοί επαινούν μα λίγοι στηρίζουν. Αποτέλεσμα της έλλειψής της οι πάμπολλοι πόλεμοι στην ιστορία, που θα είχαν αποφευχθεί αν όλοι αγαπούσαν και αγαπιόντουσαν, ενδυναμωμένοι από τον Παράκλητο.  

Για την αγωγή και παιδεία, διδάσκουν οι τρεις σοφοί θείοι παιδαγωγοί, ότι πρέπει να παρέχεται με μέτρο και, αφού γίνεται πρώτα κατανοητή, τότε να παρέχεται στη συνέχεια και νέα γνωσιολογική και ανθρωπιστική τροφή. Οι νέοι είναι σαν τα χρυσά αγάλματα και τους πρέπει φροντίδα και ισόρροπη αγωγή. Η σωστή αγωγή αποτρέπει εξάλλου την παγκόσμια αναταραχή και την αναρχία. Οι εκπαιδευτικοί είναι αναγκαίο να πληρώνονται καλά για να είναι απερίσπαστοι στο λειτούργημά τους. Τους ανάξιους γονείς αποκαλούν παιδοκτόνους. Ελέγχουν άλλωστε και τους αμαθείς δασκάλους. Για την παραμέληση της αγωγής έχουν μεγάλη ευθύνη οι συντελεστές και υπεύθυνοι της αγωγής. Βασικό για τους νέους είναι το φωτεινό παράδειγμα του παιδαγωγού. Επειδή τα αρχέτυπα έχουν εξαφανιστεί γι’ αυτό και οι νέοι δεν γίνονται θαυμαστοί, πολύ εύστοχα επισημαίνουν. Η αγάπη είναι απαραίτητη στην παιδεία, που οφείλει να είναι ελεύθερη και όχι καταπιεστική. Η παιδεία πρέπει να δίνεται με επιστημονικό τρόπο και με ευσπλαχνία. Συνιστούν τον διάλογο που μειώνει το χάσμα των γενεών. Η καλοσύνη, η σύνεση και η ήρεμη φωνή αποδιώχνουν την φιλονικία. Ο έλεγχος πρέπει να γίνεται με φειδώ και όχι δημόσια. Η συμβουλή, ο χαρούμενος τρόπος διδασκαλίας και η αγάπη προσφέρουν ό,τι καλύτερο στην ψυχή και μόνο έτσι τα αποκτώμενα μένουν. Η αγωγή ακόμη είναι πλήρης όταν καλλιεργεί όλες τις αξιολογικές ροπές της ψυχής, ήτοι: Την ηθική, την θρησκευτικότητα, την κοινωνικότητα, την καλλιτεχνία, την επιστημοσύνη και την οικονομική κλίση του ανθρώπου.         

Τέλος, το κοινωνικό πρόβλημα την εποχή των τριών Ιεραρχών υπήρξε έντονο. Συμβουλεύουν να μην κρύβει κανείς τίποτα, αλλά το ψωμί, τα ρούχα, τα παπούτσια, τα χρήματα που περισσεύουν να μοιράζονται στους στερημένους. Τα πλούτη μοιάζουν με τα πηγάδια, συμβουλεύουν. Όσο μένουν ακίνητα τόσο μουχλιάζουν και αχρηστεύονται. Η σπατάλη και η πολυτέλεια είναι καλό να αποφεύγονται. Το ωραίο είναι να φερνόμαστε στους άλλους σαν αδελφοί και να μιμούμαστε στην πράξη την αγάπη του Θεού. Είναι αδύνατον, μας προτρέπουν, να περάσουμε την πόρτα του παραδείσου, αν δεν είμαστε ελεήμονες, ακόμη κι αν έχουμε αποκτήσει όλες τις άλλες αρετές. Μόνο όταν το Ευαγγέλιο, τονίζουν, γίνει πράξη και εφαρμοσθεί το θέλημα του Θεού, τότε θα αλλάξει ο κόσμος, θα ξεπροβάλει η ειρήνη και η δικαιοσύνη, θα εξαλειφθεί η πείνα, ο φόβος, η αδικία, οι ανισότητες και θα φανεί η αγάπη και αλληλεγγύη.  

Επιμέλεια: Μιχαήλ Χούλης, θεολόγος

ΠΗΓΗ:

Το βιβλίο του εκλεκτού θεολόγου Νικολάου Γ. Νευράκη: «ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ Χθες- Σήμερα- Αύριο», Αθ. 1997 

ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ:

    ΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΙ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΓΙΟΝ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΝ, Νικολάου Νευράκη, Αθ. 1972

    Η ΙΚΕΣΙΑ ΕΝΟΣ ΑΓΙΟΥ, Μητροπ. Αττικής και Μεγαρίδος Νικοδήμου, Αθ. 1970

    Ο ΟΥΡΑΝΟΦΑΝΤΩΡ ΜΕΓΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, Νικολάου Νευράκη, Αθ. 1979

    ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ  ΙΩ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Βασιλείου Χαρώνη, Αθ. 1993 κ.ε., τόμοι Α΄, Β΄, Γ΄, Δ΄

http://www.agiameteora.net/

Το βήλο στο άγιο Βήμα της Ανάληψης!

Γράφει ο Ηγούμενος της Ι.Μ. Τιμίου Προδρόμου Βέροιας, Αρχιμ. Πορφύριος

Φίλος από τα παλαιά, μας ανέφερε ότι ο γιατρός ο Ζαμάνης ήταν από τα Κύθηρα, και η Μοναχή Ιερωνύμη, Ελένη Σιαφάκα, ήταν αδελφή της συζύγου του γιατρού.

Ενώ άλλος φίλος μας μίλησε γιά τις οικογενειακές σχέσεις των δύο οικογενειών, της δικής τους και του μακαρίτη του γιατρού. Και άλλοι, τέλος, επιβεβαίωσαν τις ιστορίες γιά τον μακαριστό Ιεράρχη, τον Νέας Σμύρνης Χρυσόστομο τον Βούλτσο.

Το Σιμοπετρίτικο Μετόχι της Αναλήψεως, εκεί στον Βύρωνα ήταν και συνεχίζει να είναι εργαστήριο αρετής και αγιότητος.

Είχε εξαιρετικούς πνευματικούς, που όργωναν την περιοχή αλλά και την Αθήνα. Ο Ματθαίος Καρπαθάκης, πριν το παλαιοημερολογίτικο, ο Πανάρετος Δουληγέρης.

Και βέβαια ο όσιος του Θεού, ο πατήρ Ιερώνυμος, ο Προηγούμενος της κυριάρχου Αγιορειτικής Μονής της Σιμωνόπετρας.

Δεν ήταν μόνον ο ίδιος υψηλής αρετής και αγιότητος, αλλά δίδασκε την γνήσια πνευματική ζωή και στα πνευματικά του τέκνα. Παλαίστρες ασκητικές τα δωμάτιά τους.

Όσοι τον έζησαν, είχαν να διηγούνται θαυμάσιες ιστορίες. Τον είχαν σε τέτοια ευλάβεια, που και τα νύχια του μάζευαν. Και όταν τους μάλλωνε γιά τις υπερβολές τους, απολογούνταν: Μα αυτά τα νύχια ακουμπούν τον Χριστό, έλεγαν.

Ο Γιαννάκης ο Λεβεντίδης, δεν ξέρω αν ζη ακόμα, ήταν ένα από τα παιδιά που αλάνα, γιά το παιγνίδι τους, είχαν την αυλή της Ανάληψης. Και τις Κυριακές ήταν τα παπαδάκια, που βοηθούσαν τον Γέροντα.

Πολλές φορές, εκεί που έβγαιναν με τα κεριά στην Μικρή είσοδο, προσκυνούσαν, και συχνά κινδύνευαν να βάλουν φωτιά στα γένια του Γέροντα.

Τί γινόταν; Μαζεύονταν στο καμπαναριό και οι άλλοι από μέσα έριχναν στους έξω λειτουργιές και νάμα, και γινόταν σκνίπα. Και φυσικά, στις εισόδους προσκυνούσαν μαζί με τα κεριά.

Ο παπούλης τους μάζεψε στοργικά, κλείδωσε το καμπαναριό, και μετά την Θεία Λειτουργία, τους έκαμνε ο ίδιος κατακλαστόν και καθόταν μαζί τους.

...............................................................

Λέγανε όλοι ότι ο Γέροντας πήγαινε σχεδόν πριν να φέξει, στην Εκκλησία.

Και ο Γιαννάκης είχε την περιέργεια να δει τί κάνει από τόσο νωρίς. Ένα Σαββατόβραδο, λοιπόν, προφασίστηκε ότι θα πάει στην γιαγιά του, σε άλλη περιοχή, και πριν κλείσει η πόρτα του ναού, πήγε και κρύφτηκε σε ένα στασίδι.

Την νύχτα τον πήρε ο ύπνος. Αλλά με το γκράνγκ της κλειδαριάς, το πρωΐ ξύπνησε.

Βλέπει τον Γέροντα, έτσι μικρόσωμος, που ήταν, να κάνει τον σταυρό του και να παίρνει με την σειρά όλες τις εικόνες στον τοίχο, ξεκινώντας από τα νότια.

Και είχε αμέτρητες εικόνες η Ανάληψη. Όσες δεν τις έφτανε, τις ασπάζονταν με τα δάχτυλα του δεξιού του χεριού. Ύστερα από ώρα - ήταν περασμένα και τα χρόνια – έφτασε μπροστά στην Ωραία Πύλη. Ήταν ένα μεγάλος, ολόσωμος Μέγας Αρχιερέας αντί γιά βήλο- κουρτίνα.

Ο Γέροντας, στάθηκε απέναντι, και με φωνή που την άκουγε καθαρά ο Γιαννάκης, είπε: Ας ασπασθώμεν τώρα και την χείρα του Κυρίου μας.

Και τότε ο μικρός φίλος μας έφριξε. Ζωντάνεψε το χέρι του Χριστού, έφτασε μέχρι τον παπούλη και ο Γέροντας το φίλησε. Ο μικρός έβγαλε φωνή. Ο Γέροντας δεν ταράχτηκε.

Όταν όμως τελείωσε το προσκύνημά του, πήγε στον μικρό Γιαννάκη, πυ έτρεμε και γιά αυτό που είδε και γιά να μην τον μαλώσει, και με την ήσυχη και πραεία φωνή, του λέει: Γιαννάκη, παιδί μου, να μην πεις σε κανέναν αυτό που είδες.

Πέρασαν τα χρόνια. Μαθεύτηκε το γεγονός. Ίσως να το είδαν και άλλοι σε άλες περιπτώσεις.

Αργότερα, ήλθε άλλος Οικονόμος – Διαχειριστής και Εφημέριος από το Μοναστήρι και έφερε το παραδοσιακό βήλο.

Όσοι από τους μαθητές του Γέροντος ζούσαν, αναστατώθηκαν. Ήταν τόσο δεμένοι με εκείνον τον Μέγα Αρχιερέα. Και έτσι, έκαναν κορνίζα και τον τοποθέτησαν σε εμφανές σημείο, και να τον βλέπουν και να τον προσκυνούν.

Μία μέρα, τότε που μέναμε στην Ανάληψη, ο γνωστός Κυρ Χαράλαμπος, με παίρνει σχεδόν από το χέρι να δούμε μία φωτογραφία. Ήταν καθισμένοι οι ιερείς, με τον Μητροπολίτη Αιτωλοακαρνανίας Χριστοφόρο(;) στο κέντρο, και γύρω γύρω Ευρυτάνες.

Είχε λειτουργήσει εκεί ο δεσπότης, με άδεια φυσικά της Αρχιεπισκοπής Αθηνών, γιατί ο Σύλλογος είχαν Μνημόσυνο.

Ο πατήρ Ιερώνυμος καθόταν πολύ σοβαρός, με μία αδιόρατη θλίψη στα μάτια.

Βλέπεις στα χέρια του παπά αυτές τις μαύρες βούλες; Στην φωτογραφία βγήκαν κόκκινες, στα αντίγραφα βγήκαν μαύρες.

Ε, σ’ εκείνη την Λειτουργία τον Γέροντα τον έπιασε αυτός από τον λαιμό να τον πνίξει και τον κόλλησε στο τέμπλο. Ο Γέροντας δεν έβγαλε άχνα. Και όμως ο παπάς λειτούργησε.

Και ο Θεός έδειξε το θαύμα του. Στην φωτογραφία τα χέρια και τα δυό είχαν κόκκινες στάμπες.

Πόσα πέρασε ο Γέροντας; Βλέπεις η αγιότητα είναι βαρειά γιά τους άλλους. Δεν την θέλουν.

Καθόταν όλοι κάτω από το πεύκο, μπροστά στην πόρτα του Οικονομείου.

Καλούσαν και τον Γέροντα, τα καλοκαίρια, γιά λίγη δροσιά. Αυτός δεν έβγαινε από το κελλί του. Γιά τον καλόγερο, έλεγε, δροσιά είναι το Κελλί του.

.........................................................................

Στην αγιοκατάταξη του Αγίου Πορφυρίου, ο Πατριαρχικός Αρχιερέας που προεξήρθε στην θεία λειτουργία, ανέφερε τους αγωνιστές τις ευσεβείας, που σιγά σιγά θα αναγραφούν στις αγιολογικές δέλτους της Αγίας Εκκλησίας μας.

Μεταξύ άλλων, ανέφερε και τον Γέροντα Ιερώνυμο της Αναλήψεως, τον όσιο Σιμωνοπετρίτη μοναχό.

Να έχουμε την αγία του ευχή και να τον παρακαλούμε γιά τα τυχόν σκάνδαλα στην Εκκλησία, αυτόν που πέρασε τόσα μαρτύρια και μάλιστα από συγγενή του, ανηψιό του, καλόγερο.

Ε, αδελφοί, θέλει κόπο η αγιωσύνη και υπομονή αμέτρητη, υπομονές καλύτερα.

http://www.romfea.gr/

Oι συμβουλές του ήταν καρποί του Αγίου Πνεύματος

Ο Γέροντας Ιερώνυμος της Αιγίνης είχε επηρεαστεί πολύ από τους ασκητές της Καππαδοκίας και τους θυμόταν πάντα με νοσταλγία. Για έναν από αυτούς, τον π. Γρηγόριο που ήταν παράλυτος, ο Γέροντας διηγούνταν το εξής: 

«Σε κάθε δύσκολη υπόθεση, όταν του ζητούσαν την γνώμη του, παρακαλούσε τους χριστιανούς να τον ανεβάσουν με το κρεββάτι του στην κορυφή ενός βουνού και να τον αφήσουν εκεί οκτώ ημέρες. Όταν μετά τον μετέφεραν, το πρόσωπό του ήταν αλλοιωμένο και έλαμπε, ενώ οι συμβουλές του ἠταν καρποί του Αγίου Πνεύματος».

http://theomitoros.blogspot.com.eg/

Πως να γίνω καλύτερος

Πρέπει να θυμάμαι να μην βιάζομαι να κρίνω τους άλλους αμέσως μόλις τους βλέπω. Αυτό που λέγεται συνήθως, μωρέ εγώ τον έκοψα αυτόν με την πρώτη ματιά, δεν είναι πάντοτε σωστό. Και αφού (το δεν είναι πάντοτε), περικλείει και την πιθανότητα λάθους, και αφού δεν θέλω να κάνω λάθη, τότε θα πρέπει να θυμάμαι να μην κρίνω τους ανθρώπους με την πρώτη ματιά.

Μπορεί να βγάλω κάποια συμπεράσματα ίσως, να εντοπίσω κάποια σημεία ίσως, αλλά όχι τελική κρίση. Το ένστικτο δεν λέει πάντα την αλήθεια. Ερμηνεύει την χημεία της στιγμής.

Μπορεί να είχε προβλήματα που δεν ξέρω, αγωνίες που δεν ξέρω, ανάγκες που δεν ξέρω και ένα σωρό άλλα πράγματα που τον εμπόδισαν να είναι ο εαυτός του. Οπότε…….ας περιμένω, μέχρι να είμαι σίγουρος.

Μέχρι να γίνω καλύτερος κριτής.

http://theomitoros.blogspot.com.eg/

Ο άγρυπνος μοναχός και οι 100 Θείες Λειτουργίες το 24ωρο στο Άγιο Όρος

Κάθε βράδυ σε κάθε μοναστήρι του Αγίου Όρους τουλάχιστον ένας μοναχός μένει άγρυπνος όλη τη νύχτα προσευχόμενος για όσους δεν μπορούν να ξαγρυπνήσουν.

Το Άγιον Όρος είναι ένας τόπος όπου επί 1.000 και πλέον χρόνια τελούνται τουλάχιστον 100 Θείες Λειτουργίες κάθε 24ωρο.

Εν τέλει το Άγιον Όρος, το περιβόλι της Παναγίας μας είναι μια ακοίμητη κανδήλα, μια διαρκής προσευχή προς τον Κύριο για όλο τον κόσμο

Απόψε το βράδυ όσοι από εμάς μπορούμε ας πούμε μια αυτοσχέδια προσευχή για όλους αυτούς τους ανθρώπους ειδικά τους ακοίμητους που προσεύχονται για όσους έχουν ανάγκη

Απ’ την καρδιά μου λέω: Κύριε Ιησού Χριστέ, Αναστημένε και Παντοδύναμε Θεέ μας φρόντιζε, προστάτευε, ενίσχυε, φώτιζε και χαρίτωνε τους δούλους σου αυτούς τους Μοναχούς του Αγίου Όρους, του ευλογημένου αυτού τόπου που αφιέρωσες στην Παναγία Μητέρα σου και βοήθα όσους έχουν ανάγκη το βράδυ αυτό: τους αρρώστους στα νοσοκομεία και ειδικά στις εντατικές μονάδες, τους φυλακισμένους, τους μοναχικούς ανθρώπους, τους ανέργους, τα ορφανά, τις χήρες, τους αστέγους, τους φρουρούς της πατρίδας μας. Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον τους δούλους σου. Καλό ξημέρωμα σε όλους τους αδελφούς και τις αδελφές μας.

http://inpantanassis.blogspot.com.eg/

Κραυγή αγωνίας από Χριστιανούς στη Συρία

Οι Χριστιανοί στη Συρία διώκονται και σφαγιάζονται από τους Ισλαμιστές του ISIS, με τον αριθμό τους να έχει μειωθεί δραματικά, στις περιοχές όπου γεννήθηκε ο Χριστιανισμός.

Ο Καθολικός Πατριάχης της Συρίας, Ιγνάτιος Εφραίμ Γ΄, είπε ότι η ρωσική επέμβαση στη Συρία δίδει μια ακτίδα ελπίδας στους Χριστιανούς "μέσα σε αυτή την τραγική κατάσταση".

Ο Πατριάρχης είπε ότι η Εκκλησία εγκρίνει τις ενέργειες της Ρωσίας στην προσπάθειά της να επιλύσει τη σύγκρουση στη Συρία και να ηττηθεί το Ισλαμικό Κράτος.

"Οι Χριστιανοί της Συρίας είμαστε ευγνώμονες προς τη Ρωσία", είπε και πρόσθεσε ότι οι Χριστιανοί σφαγιάζονται από τους τζιχαντιστές και απομακρύνονται από πολλά εδάφη όπου γεννήθηκε ο Χριστιανισμός.

Οι Χριστιανοί, είπε, αντιπροσώπευαν το 19% του πληθυσμού της Συρίας το 1950, αλλά τώρα έχουν μειωθεί σε λιγότερο από 5%.

http://www.romfea.gr/