Το κήρυγμα της Κυριακής: Κυριακή της Τυρινής

Του Αρχιμανδρίτου Παϊσίου Λαρεντζάκη

Ιεροκήρυκος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης

Το στάδιο των αρετών εγκαινιάζει η αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή. Οι αθλητές των πνευματικών αγώνων καλούνται στα πνευματικά αγωνίσματα. Ο δρόμος της αρετής είναι μακρύς. Η άνοδος της κλίμακας της αγιότητας είναι τέχνη τεχνών και επιστήμη ψυχής. Η Εκκλησία μας καθοδηγεί τους αθλητές με τα συνθήματά της. Και είναι πολλά τα γυμνάσματα, στα οποία μάς προτρέπει. Εμείς σήμερα ας σταθούμε στο θέμα της συγχωρητικότητας και της μνησικακίας.

Ο Κύριος του ουρανού και της γης μάς αναμένει με ανοικτή και στοργική αγκαλιά για να μάς δεχθεί κοντά του, για να ξεκουράσει την ψυχή μας από το βάρος της ενοχής, με μια όμως βασική προϋπόθεση, που σήμερα, Κυριακή της Τυρινής, με το ευαγγελικό ανάγνωσμα που ακούσαμε μάς θέτει. Ποια είναι αυτή;  Να συγχωρήσουμε κι εμείς όσους μάς έχουν κάνει κάποιο κακό. Τότε και Εκείνος θα συγχωρήσει και σε μάς οποιοδήποτε αμάρτημα έχουμε διαπράξει εναντίον του. Το βεβαιώνει ο ίδιος κατηγορηματικά. «Ἐάν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καί ὑμῖν ὁ πατήρ ἡμῶν ὁ οὐράνιος».

Ο Κύριος θεωρεί την προϋπόθεση αυτή τόσο απαραίτητη, ώστε δήλωσε το ίδιο κατηγορηματικά ότι χωρίς αυτή δεν μπορούμε να πετύχουμε τη δική μας συγχώρηση. «Ἐάν μή ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, οὐδέ ὁ Πατήρ ὑμῶν ἀφήσει τα παραπτώματα ὑμῶν».

Θα θεωρούσαμε ανόητο τον άνθρωπο εκείνο που δεν αγοράζει κάτι, που θα του προσφερόταν νόμιμα και σε πολύ χαμηλή τιμή, σχεδόν δωρεάν. Οι περισσότεροι όμως από μας διαπράττουν ένα σφάλμα ακόμη μεγαλύτερο. Εκείνος που δεν ανταλλάσσει τα λίγα χρήματά του με κάτι πολύτιμο που του προσφέρεται, στο τέλος κρατάει τα λίγα χρήματά του. Ενώ εμείς χάνουμε ένα ολόκληρο θησαυρό, την συγχώρηση των αμαρτιών μας, για να κρατήσουμε στην ψυχή μας την μνησικακία, που είναι ένα πάθος τόσο βλαβερό. Ένα πάθος που τόσο πολύ μάς ταλαιπωρεί.

Νοιώθω τόσο άσχημα και όμως δεν θέλω να τον συγχωρήσω, λένε μερικοί. Μου έκανε τόσο και τόσα, με έβλαψε, με κατέστρεψε. Ζω σε δυστυχία εξ αιτίας του. Μου διέλυσε το σπίτι, την οικογένεια. Έβλαψε τα παιδιά μου. Γι’ αυτό τον μισώ. Και το πάθος της μνησικακίας τον κάνει να βλέπει βουνά και τις πιο μικρές αδικίες.

Στον καθένα μας φαίνεται υπεράνθρωπο να συγχωρήσει τον άλλο. Κι όσο καλοί κι αν παρουσιαζόμαστε σε άλλες περιπτώσεις, δύσκολα διώχνουμε την αντιπάθεια, την εχθρότητα που μάς αναστατώνει. Το μίσος και η αντιπάθεια δεν φωλιάζουν στις ψυχές για πρόσωπα μακρινά μας, μα κάποιες φορές και για τα πιο αγαπημένα. Γονείς και παιδιά, αδέλφια μισούνται μεταξύ τους γιατί κάτι έκανε ο ένας στον άλλο, τον έβλαψε, τον αδίκησε.

Με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τόσες και τόσες αναστατώσεις καθημερινά. Σπίτια συγκλονίζονται, επιχειρήσεις διαλύονται, κοινωνικά δράματα παρατηρούνται. Αιτία όλων αυτών η αντιπάθεια, το μίσος που έχει φωλιάσει στις ψυχές των ανθρώπων.

Αναμφίβολα εκείνος που αδικεί τον άλλο, που του κάνει κακό, που τον βλάπτει, είναι ένοχος και θα δώσει λόγο των πράξεων του αυτών στον ουράνιο Πατέρα. Κανείς δεν αμνηστεύει τον αδελφό, που καταπατεί το δίκαιο του αδελφού. 

Με αφορμή όμως το ευαγγελικό ανάγνωσμα, θα πρέπει όλοι μας να δούμε πως αντιμετωπίζουμε το κακό που μάς κάνουν οι άλλοι ή σωστότερα πως πρέπει να το αντιμετωπίζουμε, αν θέλουμε να πάρουμε και εμείς τη συγγνώμη από τον ουράνιο Πατέρα μας.

Θα μιλήσουμε σε εκείνο που μάς βλάπτει και μάς αδικεί, θα του υποδείξουμε με ευγένεια του σφάλμα του. Θα ζητήσουμε να του μιλήσουν κι άλλοι. Να του πουν ότι η συμπεριφορά του δεν είναι η πρέπουσα. Αν παρ’ όλα αυτά, εκείνος συνεχίζει να μάς αδικεί, να μάς βλάπτει, δεν επιτρέπεται να κυριαρχήσει μέσα μας το μίσος, η αντιπάθεια, την ώρα που εμείς ζητάμε από τον Θεό να μάς συγχωρήσει από τόσα και τόσα παραστρατήματα. Πως τότε τολμάμε κάθε μέρα να επαναλαμβάνουμε στη Κυριακή Προσευχή: «Καί ἂφες ἡμῖν τά ὀφειλήματα ἡμῶν, ὡς καί ἡμεῖς ἀφίεμεν τοῖς ὀφειλέταις ἡμῶν»;

Ζητάμε κάτι που δεν δίνουμε. Είναι ανάρμοστη εντελώς μια τέτοια συμπεριφορά. Παρουσιάζει μια φοβερή αντινομία, την οποία όταν κι εμείς την δούμε στον άλλο δεν τη συγχωρούμε.

Εδώ ακριβώς βρίσκεται η βάση του θέματός μας. «Ἐάν ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τά παραπτώματα αὐτῶν, ἀφήσει καί ὑμῖν ὁ πατήρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος». Με τη σκέψη μας, τα λόγια μας, την συμπεριφορά μας καθημερινά παραβαίνουμε το θέλημα του Θεού. Και συχνά ζητούμε την συγχώρηση. Δεν την παίρνουμε όμως όταν αρνούμαστε να συγχωρήσουμε τον συνάνθρωπό μας. Την λαμβάνουμε όταν κι εμείς, συχνά με σκληρό αγώνα, με πολύ προσπάθεια και θερμή προσευχή, ξεχνούμε τι μάς έκανε ο άλλος, τον συγχωρούμε, και τρέχουμε πρώτοι να συμφιλιωθούμε μαζί του.

Θα αφήσουμε με τη συμπεριφορά μας αυτή για πολύ ακόμα κλειστή τη θύρα του θείου ελέους, κλείνοντας την πόρτα της ευσπλαχνίας στον συνάνθρωπό μας;

Η δύναμη της συγχωρήσεως είναι καρπός της εν Χριστώ αναγεννήσεως του ανθρώπου, γιατί προϋποθέτει ταπείνωση και αυτογνωσία. Σημαίνει συναίσθηση της συγκαταβάσεως του Θεού απέναντι σε όλους μας. Γιατί ο Θεός είναι πάντα πρόθυμος να μάς συγχωρήσει. Περιμένει συνεχώς την μετάνοιά μας, για να μάς δώσει απλόχερα την αγάπη Του. Τότε μόνο αποκτάμε την δύναμη να συγχωρούμε και να ανεχόμαστε ο ένας τον άλλο, όταν ακριβώς βρισκόμαστε σε ορθή σχέση με τον Θεό – Πατέρα και έχουμε συνειδητοποιήσει το μέγεθος της αγάπης Του.