Η "αξία"της μη ορκοδοσίας!!!

Του Σεβ. Μητροπολίτου Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου

Η άρνηση ορκοδοσίας από τον νέο πρωθυπουργό και από την πλειονότητα του κυβερνητικού σχήματος απετέλεσε όντως μια κίνηση πρωτόγνωρη για την ελληνική πραγματικότητα, αιφνιδιασμού αλλά και συγχρόνως έκφραση ειλικρίνειας και συνέπειας στα όσα κατά καιρούς διάφορα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος είχαν διατυπώσει και εξαγγείλει. 

Η παρούσα ειλικρινής έκφραση διανθίστηκε αφενός από ολίγον υποκρισία, όταν ο πρωθυπουργός ζήτησε την ευχή του Αρχιεπισκόπου!!!, και αφετέρου από αρκετή ειρωνεία άμεσα εκδηλώθηκε η τάση δικαιολόγησης της όλης αυτής κίνησης, με το επιχείρημα, ότι ο όρκος είναι αντίθετος προς τον ευαγγελικό λόγο, την εκκλησιαστική παράδοση, το ήθος της ορθοδοξίας και πολλά άλλα, με τα οποία προσπάθησαν να θέσουν σε δεύτερο ή και τρίτο επίπεδο τη σημειολογική αξία της άρνησης αυτής, και μάλιστα στο συγκεκριμένο τόπο και με τον συγκεκριμένο τρόπο και χρόνο.

Μια τέτοια εκκίνηση από την παρούσα κυβέρνηση, δηλώνει την άμεση διαφοροποίηση της, ως προς τα μέχρι τώρα ισχύοντα, και τα οποία μπορούσαν να μας συνδέσουν με κάθε τι που θυμίζει το παρελθόν, αλλά δεν μπορούν να δικαιολογηθούν ούτε με την επίσκεψη στο Άγιον Όρος, ούτε με την παραμονή επί 10λεπτο μπροστά στο εικόνισμα της Παναγίας του «Άξιον Εστί», ούτε με την διαχείριση του περιστεριού.

Γι' αυτό η υποκρισία έχει την προϊστορία της και η ειρωνεία την συνέχειά της.

Δεν θα πρέπει όμως να αδιαφορήσουμε, μπροστά σ' αυτή την διπολική αξιοποίηση, τόσο των εκδηλώσεων θρησκευτικότητας, σε επίπεδο κυρίως επικοινωνιακό, όσο και για την αιφνίδια και εξαπίνης διαφοροποίηση σε σχέση προς την ορκοδοσία.

Η σημειολογική και σημασιολογική όμως «αξία» αυτού του οξύμωρου συνδυασμού δεν είναι άλλη από την απαρχή μιας εφαρμοσμένης μεθόδου και υφέρπουσας τάσης αποδόμησης του ισχύοντος πλαισίου σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας, αρχικά σε θέματα δευτερεύοντα και περιφερειακά, μάλιστα αρκετά "αδιάφορα" και "ανώδυνα", και μακράν από τον πυρήνα του όλου θεσμικού πλαισίου, "τα βαρύτερα του νόμου".

Με άμεσο, απόλυτα επικοινωνιακό τρόπο, και χωρίς πολύ κόστος, "προ-εικονίζονται" τα μέλλοντα συμβαίνειν!!!

Η έναρξη της αποδομητικής αυτής τακτικής και μεθόδου, σύμφωνης και προς τις κομματικές και κυβερνητικές εξαγγελίες και τοποθετήσεις της νέας κυβέρνησης, δεν θα πρέπει να περάσει εντούτοις απαρατήρητη, απροβλημάτιστα και ανεκτικά αποδεκτή, από την διοικούσα Εκκλησία και μάλιστα με την δικαιολόγηση ή την διαμορφούμενη τάση "μετακύλισης" σε ένα νέο μόρφωμα σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας, όπου η Εκκλησία, στο επίπεδο της συνεργασίας σε κοινωνικά θέματα και φιλανθρωπικές δράσεις με την κυβέρνηση, κινδυνεύει να αντιμετωπιστεί ως προς την εξωστρέφεια της, ή και να χρησιμοποιηθεί από τον συνομιλητή της (την Πολιτεία ενν.) ως ένας προνοιακός φορέας, μια ΜΚΟ ή μια αξιοζήλευτη ΔΕΚΟ κοινωνικών παροχών, ενώ ως προς την εσωστρέφεια της θα συνεχίζει να επαναπαύεται στον διαχρονικό στρουθοκαμηλισμό της και να αρνείται να δει το θέμα κατάματα χωρίς μάλιστα να προετοιμάζεται για τα επερχόμενα!!!

Φαίνεται ότι ήταν αρκετά προφητικός ο λόγος του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερωνύμου, στη συνέντευξη του στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» του έτους 2008, και παρόλο που βλέπαμε και βλέπουμε το ενδεχόμενο μιας αναθεώρησης των σχέσεων (σήμερα μιλάμε για εξορθολογισμό) εν τούτοις συνεχίζουμε και επαναπαυόμαστε στη μακαριότητα του ενδόξου παρελθόντος μας και δεν τολμάμε να θέσουμε το δάκτυλό μας «επί τον τύπον των ίλων».

Δικαιολογούμεθα ή και προσπαθούμε να εξισορροπήσουμε με επικίνδυνες ηθικολογίες, με ιδεολογοποιημένες απόψεις και με ακτιβιστικού τύπου συνεργασίες κοινωνικών παροχών, χωρίς να θέλουμε να ξεκινήσουμε στο εσωτερικό του εκκλησιαστικού μας σώματος τουλάχιστον να προβληματιζόμαστε. 

Όπως έχω πει κατά καιρούς το θέμα των σχέσεων Εκκλησίας και Πολιτείας, δεν είναι ζήτημα ιδεολογικό , ούτε απαιτεί πολεμικού τύπου αντιδράσεις, πολλώ δε μάλλον δεν επιλύεται με συναισθηματικού περιεχομένου εκδηλώσεις, ούτε με ευχές και ευχολόγια επικοινωνιακού καθησυχασμού ή κατάρες και αποκηρύξεις.

Είναι ένα θέμα αρκετά πολύπλοκο, πολυδιάστατο και πολυδύναμο, που άπτεται όχι μόνο της ιστορίας και του πολιτισμικού γεγονότος για την ελληνική πραγματικότητα, αλλά και του μέλλοντος της Ορθόδοξης Εκκλησίας στον ελλαδικό χώρο, γι' αυτό και απαιτεί σοβαρότητα, υπευθυνότητα, και πάνω απ' όλα κλίμα εμπιστοσύνης και διάθεση διαλόγου.

Απαιτεί μια προετοιμασία σε βάθος χρόνου με ποιότητα λόγου και δυναμικότητα επιχειρημάτων, κάτι για το οποίο είμαστε ακόμα απροετοίμαστοι. 

Ας αφήσουμε λοιπόν τις γλυκανάλατες και ανειλικρινείς επικοινωνιακού τύπου δικαιολογίες(!!!) και ας έλθουμε «εις εαυτόν» και «καθ' εαυτόν» αναλογιζόμενοι την ευθύνη μας έναντι της εκκλησιαστικής μας ταυτότητας, αυτοσυνειδησίας και παρουσίας, αλλά και της ιστορίας και του πολιτισμού μας.

Ας αφυπνιστούμε από την χειμερία νάρκη του παρελθόντος και ας αρχίσουμε με τον εσωτερικό μας διάλογο, γιατί όπως φαίνεται η αναθεώρηση ή ο διαθρυλλούμενος εξορθολογισμός είναι πρό των θυρών...

http://romfea.gr/epikairotita

ΕΞΟΔΙΟΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΑΘΗΝΑΓΟΡΟΥ (Φώτο)

  Μέσα σε κλίμα θλίψης και οδύνης αλλά με την ελπίδα της Αναστάσεως τελέστηκε χθες στην Ιερά Μονή η εξόδιος ακολουθία του μακαριστού Προηγουμένου Αρχιμ. Αθηναγόρα Τζωρμπατζάκη. Της Ακολουθίας μετείχαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Αρκαλοχωρίου κ. Ανδρέας, Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ. Ευγένιος, ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης Αρχιμ. Μεθόδιος, οι Ηγούμενοι: της Ιεράς Μονής Αγκαράθου Αρχιμ. Γεράσιμος, της Ιεράς Μονής Ανωπόλεως Αρχιμ. Καλλίνικος, της Ιεράς Μονής Βροντησίου Αρχιμ. Χριστοφόρος, της Ιεράς Μονής Γοργολαΐνη Αρχιμ. Αρσένιος, της Ιεράς Μονής Φόδελε Αρχιμ. Παντελεήμων και πλήθος Ιερέων από την Αρχιεπισκοπή και από άλλες Μητροπόλεις.

Παρέστη ο Δήμαρχος Αρχανών - Αστερουσίων κ. Κοκοσάλης Εμμανουήλ και πολλοί πιστοί κατέκλυσαν το Καθολικό της Ιεράς Μονής για να αποδώσουν την οφειλόμενη τιμή και τον "τελαυταῖον ἀσπασμόν" στον αείμνηστο Προηγούμενο και να προσευχηθούν για την ανάπαυση της ψυχής του μετά των Δικαίων και Αγίων.

Τρισάγιο επί του τάφου τέλεσε ο Σεβ. Αρχιεπίσκοπος Κρήτης κ. Ειρηναίος.

Τον επικήδειο εξεφώνη ο Ιεροκήρυκας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης και αδελφός της Μονής, Πανοσ. Αρχιμ. Παΐσιος, ο οποίος μεταξύ άλλων ανέφερε: "Με αισθήματα ανθρώπινης θλίψης και συνοχής καρδίας, προπέμπουμε σήμερα στην αιωνιότητα τον μακαριστό Προηγούμενο της Ιεράς Μονής μας, Αρχιμ. Αθηναγόρα... Ο πατήρ Αθηναγόρας εξεμέτρησε το ζήν, επλήρωσε το κοινόφλητον χρέος και γέμισε χθες την μεν επί της γης Εκκλησία με θλίψη και άφατη οδύνη , την δε εν ουρανοίς Εκκλησίαν με πολλή χαρά, επί τη υποδοχή της μακαρίας ψυχής του.  

Ο Αρχιμανδρίτης Αθηναγόρας, κατά κόσμον Νικόλαος Τζωρμπατζάκης, του Εμμανουήλ και της Μαρίας, γεννήθηκε στην κωμόπολη του Προφήτη Ηλία στις 19 Ιανουαρίου 1935. Ήταν γόνος πολυμελούς, ευσεβούς οικογενείας. Στον ευλογημένο αυτό τόπο, που ήταν συνυφασμένος με τη ζωή του, τις αναμνήσεις του, ανατράφηκε εν παιδεία και νουθεσία Κυρίου. Εδώ ζυμώθηκε με την πλούσια εκκλησιαστική παράδοση  και την ευσέβεια των κατοίκων.

 Η πρόνοια του Θεού οδηγεί τους νεανικούς του βηματισμούς  στις αυλές του Ναού του Προφήτη Ηλία, για να ανδρωθεί πνευματικά κοντά στους εφημερίους της εποχής εκείνης. Κοντά τους αγάπησε τον Χριστό και την Εκκλησία τόσο πολύ, ώστε να αφιερωθεί ολοκληρωτικά εγκαταβιώνοντας στην Ιερά Μονή του Επανωσήφη.

Το 1960 κείρεται Μοναχός υπό του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου, με το όνομα του μεγάλου Πατριάρχου Αθηναγόρου και χειροτονείται Διάκονος. Ενώ το 1965 χειροτονείται Πρεσβύτερος και λαμβάνει το οφφίκιο του Αρχιμανδρίτου.

Εργάστηκε υποδειγματικά όπου κι αν του ζήτησε το Μοναστήρι και η Εκκλησία. Σε όλα τα διακονήματα εργάστηκε με ζήλο και αφοσίωση. Πάντοτε υπακουος. Θυμόμαστε τις ιστορίες του στον φούρνο, στο ελαιουργείο, με τους παλαιούς Πατέρες σε ευχάριστες και δυσάρεστες στιγμές της Μονής. Αθόρυβα, και ταπεινά, διακόνησε σέ πολλές ἐνορίες της Αρχιεπισκοπής , στην Ιερά Μονή της Κυρίας Παληανήςκαί προσέφερε έργο που μόνο ο Θεός και ίσως λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν...

Για μια 10ετια περίπου διετέλεσε Ηγούμενος της Ιεράς Μονής αυτής. Εργάστηκε με ζήλο και αυταπάρνηση. Ήταν φιλακόλουθος. Έψαλλε μελωδικά. Ήταν μεγαλόπρεπος και στο στασίδι του με το κουκούλιο αλλά και στην Αγία Τράπεζα ως ιερουργός των θείων μυστηρίων. Θα τον θυμόμαστε με ευγνωμοσύνη πάντοτε. Θα τον αναζητήσουμε....

Σε ευχαριστούμε για ότι προσέφερες και έκανες για την Εκκλησία, για το Μοναστήρι μας, σε ευγνωμονούμε. Και σε παρακαλούμε, έχοντας την βεβαιότητα ότι απέκτησε παρρησία στο θρόνο του Θεού, να πρεσβεύεις για όλους μας, να ευλογείς το Μοναστήρι μας και να προσεύχεσαι για την Αδελφότητα μας.

«Μακαρία ἡ ὁδός ἧ πορεύη σήμερον, ὅτι ἠτοιμάσθη σοι τόπος ἀναπαύσεως». 

Ενώνουμε τις προσευχές μας υπέρ αναπαύσεως της ψυχής σου. Ιδιατέρως δεόμαστε όπως ο «ἐν Ἱερουσαλήμ ἐπουρανίῳ καί μυριάσιν ἀγγέλων ὑμνούμενος Ἅγιος Θεός» κατατάξει την ψυχή σου εν χώρα ζώντων και εν σκηναίς δικαίων.

Ακολούθως ο Σεβ. Μητροπολίτης Ρεθύμνης κ. Ευγένιος αναφέρθηκε με συγκινητικά λόγια στην προσωπικότητα του Προηγουμένου αναφέροντας όλα εκείνα τα χαρίσματα που τον κοσμούσαν. Ανέφερε για την απλότητα, την ταπείνωση, την αφτιασίδωτη και ανυπόκριτη βιοτή του. Ήταν ένας ανυπόκριτος άνθρωπος και αληθινός Κρητικός Μοναχός που διέσωσε το φρόνημα του Μοναχισμού της Κρήτης.

Τί είναι το Τριώδιο

Σήμερα λοιπόν, καθώς λέμε, αρχίζει ή ανοίγει το Τριώδιο. Αλλά τί είναι το Τριώδιο και τί εννοούμε, όταν λέμε ότι αρχίζει το Τριώδιο, και τί είναι η εκκλησιαστική περίοδος του Τριωδίου; Γι’ αυτά τα πράγματα λοιπόν θα μιλήσουμε τώρα.

Πρώτα – πρώτα το Τριώδιο είναι ένα από τα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας. Στο βιβλίο αυτό περιέχονται σχεδόν κάθε μέρα ύμνοι, που λέγονται Τριώδια, ύμνοι δηλαδή με τρεις ωδές. Οι ύμνοι αυτοί γενικά λέγονται Κανόνες.

Οι Κανόνες, στην άρτια μορφή τους και αντίθετα προς τα Τριώδια, αποτελούνται από εννέα ωδές. Τί είναι οι ωδές; Είναι ομάδες από τέσσερα ως πέντε ή και περισσότερα τροπάρια, που ψάλλονται όλα με τον ίδιο τρόπο. Ενώ λοιπόν οι Κανόνες είναι ύμνοι με εννέα ωδές, τα Τριώδια είναι μικρότεροι ύμνοι με τρεις μόνο ωδές. Ωδή είναι το ιερό τραγούδι. Από τα Τριώδια λοιπόν αυτά, λέγεται  και το βιβλίο Τριώδιο.

Όλα αυτά ως εδώ είναι ένα ανιαρό μάθημα. Κι όμως αυτά παλαιότερα οι χριστιανοί τα ήξεραν και δεν ήσαν περιττά για την ευσέβειά τους. Αντίθετα, αυτά και όσα γίνονται και λέγονται στην Εκκλησία, ήσαν εκείνα, που χαρακτήριζαν την ορθόδοξη ευσέβεια.

Η ιερή υμνολογία, η βυζαντινή ψαλμωδία, και η θεία λατρεία γενικά της Εκκλησίας, μαζί με την ανάγνωση των Γραφών και το θείο κήρυγμα είναι τα ιερά γράμματα και η παιδεία των ορθοδόξων. Για μας τους Έλληνες είναι και η εθνική μας γλώσσα, γιατί όλα αυτά είναι γραμμένα στα Ελληνικά, και η θεία Γραφή και οι ιερές Ακολουθίες.

Αυτό για το Έθνος μας είναι ένα εξαιρετικό προνόμιο.

Τριώδιο λέγεται και η εκκλησιαστική περίοδος από σήμερα ως το Πάσχα, επειδή όλο αυτό το χρονικό διάστημα, είναι σε χρήση το λειτουργικό βιβλίο του Τριωδίου.

Δηλαδή, οι τέσσερις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, οι πέντε εβδομάδες τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή ως το Σάββατο του Λαζάρου, και η Μεγάλη Εβδομάδα. Σ’ αυτές όμως τις ήμερες πρέπει να προσθέσουμε και τις άλλες εκείνες του Πεντηκοσταρίου, από το Πάσχα δηλαδή μέχρι την Κυριακή των Αγίων Πάντων. Το Πεντηκοστάριο είναι ένα δεύτερο λειτουργικό βιβλίο, συνέχεια στο Τριώδιο. Η εκκλησιαστική λοιπόν περίοδος, που αρχίζει σήμερα, κλείνει την Κυριακή των Αγίων Πάντων. Αυτή η περίοδος είναι τέσσερις μήνες, από τα τέλη του χειμώνα ως τις αρχές του καλοκαιριού.

Όλη αυτή η περίοδος, με όλες μαζί τις Κυριακές, είναι οι κινητές εορτές του εκκλησιαστικού χρόνου. Λέγονται κινητές, γιατί αλλάζουν ημερομηνίες και κινούνται πότε πρώιμα και πότε όψιμα. Αυτές οι εορτές είναι δεμένες με τη μεγάλη εορτή του Πάσχα, την οποία και ακολουθούν. Και είναι γνωστό ότι για διάφορους λόγους, που δεν θα πούμε τώρα, η εορτή του Πάσχα εορτάζεται άλλοτε πρώιμα κι άλλοτε όψιμα.

Όλα αυτά ας μη τα πάρουμε σαν ένα στεγνό μάθημα. Δεν κερδίζουμε τίποτε, αν μάθουμε περισσότερα και δεν χάνουμε αν ξέρουμε λιγότερα. Το ζήτημα είναι πως αυτά τα πράγματα τα ζούμε μέσα μας ως ορθόδοξοι.

Αυτή η λειτουργική τάξη και παράδοση της Εκκλησίας μας είναι ζυμωμένη με τη ζωή των πατέρων μας. Και δεν είναι λίγο να κρατάμε την πίστη των προγόνων μας και να πιστεύουμε ότι ο Θεός μας είναι «ο Θεός των πατέρων ημών», καθώς η Εκκλησία το ψάλλει κάθε ήμερα στην ιερή Ακολουθία. Όλη η περίοδος του Τριωδίου είναι για τους ορθόδοξους χριστιανούς καιρός μετανοίας, προσευχής και νηστείας. Γι’ αυτό κι από σήμερα, που ανοίγει το Τριώδιο, ο κάθε πιστός προσεύχεται κατανυκτικά και ψάλλει· «της μετα­νοίας άνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα…».

(+Διονυσίου, Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης )

Ανοίγει το Τριώδιο...

Το Τυπικό του Οικουμενικού Πατριαρχείου αναφέρει:

Εἰς τό· «Τῆς Παναγίας Ἀχράντου...» τῆς Μ. Συναπτῆς κατέρχονται ἀπό τά στασίδια αὐτῶν ὁ Πρωτοψάλτης καί ὁ Λαμπαδάριος, ποιοῦσι σχῆμα εἰς τήν Ὡραίαν Πύλην, καί προσέρχονται ὁ μέν Πρωτοψάλτης ἔμπροσθεν τῆς Εἰκόνος τοῦ Χριστοῦ, ὁ δέ Λαμπαδάριος ἔμπροσθεν τῆς Εἰκόνος τῆς Παναγίας, ποιοῦσι μετάνοιαν, προσκυνοῦσι τήν εἰκόνα, λαμβάνουσι τά Τριῴδια, ποιοῦσι καί αὖθις μετάνοιαν, προσέρχονται ἔμπροσθεν τοῦ Πατριάρχου, ποιοῦσι μετάνοιαν, ἀνέρχονται κατά σειράν τάς βαθμίδας τοῦ Θρόνου, ἀσπάζονται τήν δεξιάν Αὐτοῦ, ποιοῦσι καί αὖθις μετάνοιαν καί ἀνέρχονται εἰς τά στασίδια αὐτῶν. 

Το κήρυγμα της Κυριακής: Κυριακή Τελώνου & Φαρισαίου

Του Αρχιμανδρίτου Παϊσίου Λαρεντζάκη

Ιεροκήρυκος της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης

Σήμερα ανοίγει το Τριώδιο. Η ευλογημένη αυτή περίοδος της Εκκλησίας. Τα πάντα αλλάζουν προοδευτικά μέσα στην Εκκλησία την περίοδο αυτή. Οι Πατέρες της Εκκλησίας με πολύ σοφία και σύνεση μάς εισάγουν στο «τῆς νηστείας μέγα πέλαγος». Οι κατανυκτικοί ύμνοι αυξάνονται. Τα αγιογραφικά αναγνώσματα μάς προειδοποιούν ότι σε λίγες ημέρες εισερχόμαστε στην Αγία και Μεγάλη Τεσσαρακοστή, η οποία είναι το κατ’ εξοχήν στάδιο της προσευχής και της νηστείας.

Με την παραβολή του Τελώνου και Φαρισαίου ο Χριστός θέλει να μάς προφυλάξει από ένα μεγάλο κίνδυνο που απειλεί αδιάκοπα την ευσέβειά μας. Από την αρρώστια του φαρισαϊσμού. Ας δούμε κάποια στοιχεία αυτής της ενδημικής αρρώστιας που απειλεί και ταλανίζει πολλούς.

Υπάρχουν άνθρωποι που κατορθώνουν και ξεγελούν τον εαυτό τους και άλλοι που ζητούν με κάθε τρόπο να τον ξεγελάσουν. Οι πρώτοι εξ αυτών είναι οι πλέον πωρωμένοι, είναι εκείνοι που πνίγουν κάθε φωνή της συνειδήσεώς τους, που αρνούνται κάθε πνευματικό αυτοέλεγχο. Στην δεύτερη ομάδα ανήκουν όσοι κάποιες φορές αφουγκράζονται την θεϊκή φωνή της συνειδήσεώς τους, καθρεπτίζουν έστω για λίγο την πορεία τους στο νόμο του Θεού, σύντομα όμως ή αργότερα στρέφουν αλλού τα μάτια τους από τον καθρέπτη του θείου νόμου ή σπάζουν τον καθρέπτη – περιφρονούν το θείο νόμο του Ευαγγελίου – και ζητούν με δικαιολογίες ή άλλους τρόπους να ξεγελάσουν τον εαυτό τους.

Και οι πρώτοι και οι δεύτεροι ζουν σε μια πλήρη ψευδαίσθηση, σε μια αυταπάτη. Ψευδαίσθηση που οδηγεί στην αυταπάτη είναι η συνειδητή παραμόρφωση του πραγματικού εαυτού μας, το προσωπείο κάτω από το οποίο προσπαθούμε να κρύψουμε το αληθινό πρόσωπό μας, την πραγματική πνευματική μας κατάσταση. Ψευδαισθήσεις που πολλοί πιστεύουν και γίνονται έτσι στο τέλος περισσότερο πραγματικές από την πραγματικότητα. Ζούμε σε μια αυταπάτη όταν πιστεύουμε ότι είμαστε σωστοί απέναντι στον Θεό, στην κοινωνία. Όταν πιστεύουμε ότι επειδή δεν σκοτώσαμε, δεν ληστέψαμε, έστω κι αν έχουμε παραβεί και παραβαίνουμε καθημερινά κάθε μέρα το νόμο του Θεού.

Ο φαρισαίος, του σημερινού ευαγγελικού αναγνώσματος, είναι ένα κλασικό παράδειγμα στο μεγάλο αυτό θέμα. Η εγωιστική προσευχή του είναι καταστάλαγμα της ψευδαίσθησης στην οποία ζει. «Ὁ Θεός εὐχαριστῶ σοι ὃτι οὐκ εἰμί ὣσπερ οἱ λοιποί τῶν ἀνθρώπων». Ζει σε τέτοια ψευδαίσθηση, ώστε τολμά την πλέον άπρεπη περιαυτολογία και μπροστά στον παντογνώστη Θεό, που τον γνωρίζει τόσο καλά. Πιστεύει πως δεν ξεγελά μόνο τους ανθρώπους με μια ζωή προς το «θεαθῆναι», αλλά και τον ίδιο τον Θεό, τον «ἐτάζων καρδίας καί νεφρούς», που δεν ξεγελιέται. Τολμά να υψώσει το ασήμαντο ανάστημά του μπροστά στον Δημιουργό του κόσμου, ακόμα και μέσα στον ιερό χώρο της λατρείας του.

Βλέπουμε λοιπόν ολοζώντανη την ψευδαίσθηση αυτή να αποκαλύπτεται στη σημερινή παραβολή. Το φοβερό αυτό δράμα, που συνακολουθεί σαν σκιά τον άνθρωπο, είναι η πηγή τόσων δεινών που δεχόμαστε.

Η ψευδαίσθηση ότι δήθεν είμαστε καλοί μάς δίνει μια εγωιστική κομπορρημοσύνη απέναντι στον ίδιο τον Θεό. Δεν νοιώθουμε την ανάγκη του ελέους του. Δεν σκύβουμε ταπεινά να ζητήσουμε την ευσπλαγχνία του. Σαν τον Φαρισαίο και η δική μας προσευχή είναι εγωϊστική.

Η ψεύτικη ιδέα για τον εαυτό μας οδηγεί επίσης στην υποτίμηση των συνανθρώπων μας. Φθάνουμε μάλιστα να κατηγορούμε τον συνάνθρωπό μας, όπως ο Φαρισαίος που θεωρούσε τους άλλους άρπαγες, άδικους, φαύλους και μάλιστα τον ταπεινό και γεμάτο αυτογνωσία Τελώνη.

Όσο δύσκολοι είμαστε να κατηγορήσουμε τα ελαττώματά μας, να παραδεχθούμε ότι η συμπεριφορά μας δεν είναι σωστή, ότι αδικούμε τον συνάνθρωπό μας, ότι είμαστε εύκολοι να κατηγορήσουμε τους πάντες και τα πάντα.

Τρομερό αλήθεια! Δεν ακούμε όμως τον Κύριο που απευθύνει στον καθένα μας τα λόγια: «Τί βλέπεις, τό κάρφος ἐν τῷ ὀφθαλμῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου, τήν δέ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλμῷ δοκόν οὐ κατανοεῖς;»

Για να υπερνικήσουμε τον φαρισαϊσμό μέσα μας πρέπει να ξεριζώσουμε την ρίζα του. Ποια είναι αυτή; Η ιδέα ότι σε όλα είμαστε εντάξει. Κι αυτό επιτυγχάνεται με τον αυτοέλεγχο και την αυτογνωσία. Αυτοέλεγχος που θα περιλαμβάνει την διαγωγή μας παντού. Έλεγχος των προθέσεών μας και των ελατηρίων μας, που κρύβονται κάτω από κάθε πράξη, των σκοπών και των πράξεών μας. Γιατί το έκανα αυτό; Γιατί είχα μια τέτοια συμπεριφορά; Γιατί μίλησα μ’ αυτό τον άσχημο τρόπο; Γιατί περιφρόνησα τον συνάνθρωπό μου; Το «γνῶθι σαὐτόν» οφείλουμε να γίνει το καθημερινό μας μέλημα.

Κι όταν επισημαίνουμε το κάθε μας ελάττωμα και συναισθανόμαστε βαθιά την αμαρτωλότητά μας, σαν τον Τελώνη, θα βγαίνει από μέσα μας, αυθόρμητο, το «ἰλάσθητί μοι τῷ ἀμαρτωλῷ», την τελωνική αυτή ικεσία και προσευχή.

Όλοι μας κρύβουμε μέσα μας ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο Φαρισαίο. Η υπερνίκησή του είναι δύσκολο έργο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Είναι κατόρθωμα των αληθινά πιστών ανθρώπων, που διαθέτουν μια γνήσια επαφή με τον ουρανό και μια αληθινά ταπεινή διάθεση, που οδηγεί στην πραγματική αυτογνωσία. 

Αν η αρρώστια του φαρισαϊσμού σκοτώνει την γνήσια θρησκευτικότητα και αλλοιώνει την αληθινή ευσέβεια, η συναίσθηση ότι δεν είμαστε παρά «ανάξιοι χρεώστες στην θεία Αγάπη», είναι η αρχή και το θεμέλιο της εν Χριστώ σωτηρίας μας. Τα καλά μας έργα θα πρέπει να είναι άμεση συνέπεια της εν Χριστώ ανακαινίσεώς μας και μια φιλότιμη ανταπόκριση στην άφατη αγάπη του Θεού και στην υπέρτατη Σταυρική θυσία του Υιού Του «ὃστις ἐκένωσεν ἑαυτόν μορφήν δούλου λαβών»  και «ἒγινεν ὑπήκοος (τῷ Πατρί) μέχρι θανάτου, θανάτου δέ Σταυροῦ».

Δικαίως λοιπόν η Εκκλησία, από σήμερα, αρχή του Τριωδίου αλλά και καθ’ όλη την διάρκεια του Κατανυκτικού Τριωδίου μάς υπενθυμίζει τις βασικές προϋποθέσεις της πνευματικής ζωής, υπογραμμίζει την ανάγκη μεταποιήσεως του «Φαρισαϊκού φρονήματος» σε «τελωνικό φρόνημα». Γι’ αυτό προτρέπει τους πιστούς: «Φαρισαίου φύγωμεν (ας αποφύγουμε) ὑψηγορίαν καί Τελώνου μάθωμεν τό ταπεινόν ἐν στεναγμοῖς». Αμήν.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ)

῾῎Ανθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τό ἱερόν προσεύξασθαι, ὁ εἷς Φαρισαῖος καί ὁ ἕτερος Τελώνης᾽ (Λουκ. 18, 9)

α. Ένας θεωρούμενος άγιος και ένας θεωρούμενος αμαρτωλός βρίσκονται στον ίδιο χώρο του ναού, για να προσευχηθούν. Ο ένας, ο Φαρισαίος, γεμάτος αρετές που επιβεβαιώνονταν στην πράξη, καταδικάζεται: η προσευχή του απορρίπτεται. Ο άλλος, ο Τελώνης, γεμάτος από αμαρτίες και αδικίες, δικαιώνεται: η προσευχή του γίνεται αποδεκτή από τον Θεό. Στην αρχή του Τριωδίου, της ευλογημένης περιόδου που εκβάλλει στον Σταυρό και την Ανάσταση του Κυρίου, η Εκκλησία μας προβάλλει το ανατρεπτικό αυτό σκηνικό. Για να μας θυμίσει ότι ένας είναι ο δρόμος της περπατησιάς μας σ’ αυτόν τον κόσμο: ο δρόμος της τελωνικής κραυγής: «ο Θεός, ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Τι τελικά συμβαίνει;

 β. 1. Και οι δύο, και ο Φαρισαίος και ο τελώνης, επιτελούν κάτι που εκ πρώτης όψεως φαίνεται καλό: προσεύχονται. Παγκοσμίως και πανθρησκειακώς, η προσευχή θεωρείται ότι είναι μία από τις ανώτερες ενέργειες της ψυχής του ανθρώπου, αν όχι η ανώτερη, κατεξοχήν δε στον Ιουδαϊσμό και τον Χριστιανισμό. Ο ιουδαιοχριστιανισμός κατανοεί την προσευχή ως καρπό της πρώτης και μεγάλης εντολής του Θεού, της αγάπης προς Εκείνον. «Αγαπήσεις Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της ψυχής σου, εξ όλης της καρδίας σου, εξ όλης της διανοίας σου, εξ όλης της ισχύος σου». Αναφέρεσαι στον Θεό και διαλέγεσαι με Εκείνον, τον Οποίον καλείσαι να αγαπάς καθ’ ολοκληρίαν, γιατί σε δημιούργησε, σε φροντίζει, σε διακυβερνά, είναι ο τελικός κριτής σου. Με το δεδομένο μάλιστα της «κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Αυτού» δημιουργίας σου. Κι ακόμη περισσότερο, εκεί που η προσευχή θεωρείται ό,τι πιο φυσικό και αναγκαίο μπορεί να υπάρξει στον άνθρωπο, κατά κυριολεξίαν θέμα ζωής και θανάτου, είναι στη χριστιανική πίστη. Διότι ο Χριστός ερχόμενος στον κόσμο προσέλαβε τον άνθρωπο, τον ένωσε με τον Εαυτό Του, τον έκανε μέλος δικό Του, κάτι που ενεργοποιείται στην Εκκλησία με το μυστήριο του βαπτίσματος, του χρίσματος, της εν μετανοία μετοχής στη Θεία Ευχαριστία. Δεν είναι τυχαίο που ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος λέει ότι η προσευχή  είναι πιο αναγκαία και από την ίδια την αναπνοή, είναι η ίδια η ζωή του ανθρώπου. «Μνημονευτέον του Θεού μάλλον ή αναπνευστέον», σημειώνει συγκεκριμένα, δηλαδή: πρέπει να μνημονεύουμε τον Θεό περισσότερο από το να αναπνέουμε. Ούτε είναι επίσης τυχαίο που ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος ορίζει την προσευχή ως «συνουσία του ανθρώπου με τον Θεό».

2. Κι όμως! Αυτό που θεωρείται ανάγκη και ζωή, μπορεί να γίνει οσμή θανάτου, καταστροφή και όνειδος για τον άνθρωπο. Που σημαίνει: μπορεί να προσεύχεσαι και η προσευχή σου να είναι αναποτελεσματική, να γίνεται απορριπτέα, να αποστρέφει ο Θεός το πρόσωπό Του από αυτήν. Κι αυτό γιατί; Διότι όχι η προσευχή καθ’ εαυτήν, αλλά ο τρόπος που την πραγματοποιεί κανείς είναι το ζητούμενο. Συμβαίνει κάτι παρόμοιο με οτιδήποτε θεωρείται καλό και ενάρετο: όχι το φαίνεσθαι, αλλ’ η ουσία, η «καρδιά» είναι εκείνο που δίνει τον θετικό χρωματισμό. Η ελεημοσύνη για παράδειγμα. Δεν αρκεί να δίνεις στους άλλους. Σημασία έχει με τι καρδιά το δίνεις, γιατί αυτό μετράει και βλέπει ο Θεός. «Άνθρωπος εις πρόσωπον, Θεός εις καρδίαν βλέπει». Ο Κύριος το δίλεπτο της πτωχής χήρας μακάρισε και όχι τα πολλά που έβαζαν στο γαζοφυλάκιο οι πλούσιοι Φαρισαίοι. Διότι η χήρα έδωσε από το υστέρημά της, όλο το βιος της, ενώ οι άλλοι από το περίσσευμά τους. Η νηστεία, το ίδιο. Και πάλι ο Κύριος κατέκρινε την υποκριτική νηστεία των Φαρισαίων, γιατί την έκαναν «προς το θεαθήναι τοις ανθρώποις».

3. Γιατί λοιπόν δεν δικαιώθηκε η προσευχή του Φαρισαίου; Πώς αυτό που φαινόταν θεάρεστο κατακρίθηκε;

(1) Διότι ο Φαρισαίος δεν στάθηκε ενώπιον του Θεού, αλλά ενώπιον του εαυτού του.«Σταθείς προς εαυτόν» λέει, και όχι «προς τον Θεόν». Η προσευχή του δηλαδή ήταν μία δοξολογική αναφορά στο είδωλο που είχε κατασκευάσει για τον εαυτό του. Τον εαυτό του «λιβάνιζε» με τα λόγια της προσευχής του, έχοντας ως θυμίαμα τις υποτιθέμενες αρετές του. Οι αρετές του Φαρισαίου δεν ήταν ο καρπός της παρουσίας του Θεού στη ζωή του – ό,τι τονίζει ο λόγος του Θεού – αλλά το αποτέλεσμα, καθώς νόμιζε, της δικής του αυτόνομης προσπάθειας: «νηστεύω δις του Σαββάτου, αποδεκατώ πάντα όσα κτώμαι». Η καύχησή του λοιπόν ήταν μονόδρομος. Το εγώ του ήταν και ο Θεός του. Ποιος μπορούσε να παραβληθεί μαζί του; Κι ο Θεός ο Ίδιος ήταν υποχρεωμένος να υποκλιθεί στο «μεγαλείο» του. Η Βασιλεία του Θεού ήταν δεδομένη γι’ αυτόν κατάσταση.

Η περιγραφή της «προσευχής» του Φαρισαίου παραπέμπει ασφαλώς στη στάση του Εωσφόρου, του πρώτου αγγέλου που ξέπεσε, όπως καταγράφεται ήδη στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Εωσφόρος παρουσιάζεται «μεθυσμένος» από το φως του – φως του Θεού στην πραγματικότητα που δεν το κατανοεί – και τις αρετές του. «Δεν μπορεί παρά να είμαι Θεός» είναι προφανώς η σκέψη του. «Θα στήσω τον θρόνο μου απέναντι στον Ύψιστο». Και το αποτέλεσμα είναι παραπάνω από τραγικό:  «εθεώρουν τον σατανάν – λέγει ο ίδιος ο Κύριος – ως αστραπήν εκ του ουρανού πεσόντα». Η πτώση δηλαδή του Εωσφόρου και η μεταβολή του σε σατανά, σε αντίπαλο δηλαδή του Θεού, σε διάβολο. Το ίδιο δεν συμβαίνει όμως και με την «προσευχή» του Φαρισαίου; Ίδια αλαζονική και υπερήφανη συμπεριφορά, ίδιο και το αποτέλεσμα: η παταγώδης πτώση∙ η αποστροφή του Θεού∙ ο δαιμονισμός!

(2) Διότι ο Φαρισαίος «προσεύχεται», και από το ύψος των αρετών του, ως «θεός», καταδικάζει και κατακρίνει τον κόσμο όλο: «Ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων». Για να γίνει πιο συγκεκριμένος: «ή και ως ούτος ο τελώνης». Το βλέμμα του και τα λόγια του, «πύρινη ρομφαία» για τον ταλαίπωρο τελώνη, τον «αμαρτωλό». Πρέπει να ένιωσε μια γεύση στυφάδας στο στόμα του, καθώς τον ανέφερε. Η κατάκρισή του γίνεται εξουδένωση του αμαρτωλού. Ίσως και να απόρησε πώς μπορεί και ζουν τέτοιοι άνθρωποι, που μολύνουν τον κόσμο των «καθαρών» σαν κι αυτόν ανθρώπων, αναπνέοντας τον ίδιο αέρα με αυτούς. Η προσευχή του λοιπόν, γεμάτη υπερηφάνεια και καύχηση για τον εαυτό του, πλήρης αποτροπιασμού και κατάκρισης για τον αμαρτωλό.

4. Γιατί δικαιώθηκε όμως η προσευχή του τελώνη; Πώς η ενέργεια του αντικειμενικά αμαρτωλού κάμπτει τον Θεό και προσφέρει Αυτός πλούσια τη χάρη Του σ’ εκείνον; Διότι ακριβώς στάθηκε ενώπιον του Θεού εν μετανοία. Δηλαδή με επίγνωση των αμαρτιών του, η οποία τον έκανε να νιώθει ταπεινός και μηδαμινός, αλλά και με πίστη στο έλεος και την αγάπη Εκείνου. «Ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Η επίγνωση και η πίστη αυτή συνιστούν τις βάσεις της μετανοίας. Στο πρόσωπο του τελώνη της παραβολής ψαύουμε τα αληθινά σημάδια της, τα οποία δείχνουν ποια στάση ανθρώπου αποδέχεται ως στάση δικαίωσης από Εκείνον ο Ίδιος ο Θεός. Κι αυτήν τη στάση τη χαρακτηρίζει ο Κύριος ως ταπείνωση. «Ταπεινοίς ο Θεός δίδωσι χάριν».  

Σ’ αυτήν την προσευχητική στάση, εκεί δηλαδή που ο άνθρωπος είναι στραμμένος μόνο στον εαυτό του, θρηνώντας τις αμαρτίες του, δεν υπάρχει ίχνος κατάκρισης για τους άλλους. Το αντίθετο μάλιστα: στρέφοντας τα βέλη της κριτικής του ο τελώνης μόνο προς τον εαυτό του, απαλλάσσει από κάθε καταδίκη τους άλλους, υψώνοντάς τους υπεράνω του εαυτού του. Κι αυτό θα πει: όποιος κοιτά τον εαυτό του και τα δικά του αμαρτήματα, δεν έχει χρόνο για να βλέπει τα σφάλματα των άλλων, καλύτερα: βλέπει τους άλλους ανωτέρους από αυτόν. «Τη ταπεινοφροσύνη αλλήλους ηγούμενοι υπερέχοντας εαυτών», που λέει κι ο απόστολος Παύλος: με την ταπείνωση να θεωρείτε τους άλλους ότι είναι ανώτεροί σας. Τι άλλο σημαίνει η διπλωμένη στα γόνατα στάση προσευχής του τελώνη, μακριά από τους άλλους – «μακρόθεν εστώς» - και μη τολμώντας ούτε τους οφθαλμούς του να σηκώσει επάνω; - «Ουκ ήθελεν ουδέ τους οφθαλμούς εις τον ουρανόν επάραι».

5. Έτσι η προσευχή του, που είναι ο τύπος της δικαιωμένης από τον Θεό προσευχής, έχει το χαρακτηριστικό της ταπείνωσης, ως βίωσης, καθώς είπαμε,  της αληθινής μετάνοιας, με επίγνωση της αμαρτίας, με πίστη στην αγάπη του Θεού, με έλλειψη οποιασδήποτε επικριτικής διάθεσης απέναντι στον συνάνθρωπο. Γι’ αυτό βεβαίως έγινε και ο τύπος της προσευχής της Εκκλησίας. Το «Κύριε ελέησον», ή με την πιο ανεπτυγμένη του μορφή «Κύριε Ιησού Χριστέ, ελέησόν με τον αμαρτωλόν», αποτελεί επακριβή μεταφορά της τελωνικής προσευχής «ο Θεός ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Ό,τι ο τελώνης εισέπραξε από την προσευχή του, τη δικαίωση που είπε ο Κύριος - «κατέβη ούτος δεδικαιωμένος ή εκείνος» - το ίδιο μας προσφέρει και η Εκκλησία με όλη την ατμόσφαιρά της, που κινείται ακριβώς σε αυτόν τον ρυθμό. Κι από την άποψη αυτή ο τελώνης για την Εκκλησία είναι ο τύπος του αγίου. Όχι βεβαίως για τις αμαρτίες του, αλλά για τη μετάνοιά του. Ξέρουμε πια και εμείς πώς να στεκόμαστε απέναντι στον Κύριο, ώστε να δικαιωνόμαστε.

 γ. Η παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου ξεκινά το ευλογημένο Τριώδιο, που θα εκβάλει, όπως είπαμε, στον Σταυρό και την Ανάσταση του Κυρίου. Η Εκκλησία μάς ανοίγει τα μάτια από την αρχή: ο δρόμος για την Ανάσταση είναι ο δρόμος της μετανοίας και της ταπείνωσης. Και η προσευχή του δρόμου αυτού  είναι το «Κύριε ελέησον». Ας πάρουμε στα χέρια μας, κρυφά και όχι φανερά, το κομποσχοίνι, και ας γίνει η κάθε στιγμή μας ένας κόμπος από αυτό. Το «Κύριε ελέησον» ας γίνει ο ρυθμός της ζωής μας. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό: η δικαίωσή μας και η χάρη του Θεού μας.

http://pgdorbas.blogspot.gr

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΕΛΩΝΟΥ ΚΑΙ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥ (ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ)

῾Σύ δέ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καί ἐπιστώθης᾽ (Β´ Τιμ. 3, 14)

α. ῾Η προβολή ἀπό τόν ἀπόστολο Παῦλο στόν μαθητή καί συνεργάτη του Τιμόθεο τῆς ἐν δοκιμασίαις καί θλίψεσι προσωπικῆς του ζωῆς χάριν τοῦ εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καί ἡ προτροπή του νά παραμένει αὐτός σέ ὅ,τι ἔμαθε καί βεβαιώθηκε προσωπικά ἀπό τόν ἴδιο καί ἀπό τήν ῾Αγία Γραφή προκειμένου νά ἐπιτύχει τή σωτηρία του τήν ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ, ἀποτελεῖ τό περιεχόμενο τοῦ μικροῦ ἀποστολικοῦ ἀναγνώσματος πού ἡ ᾽Εκκλησία μας ἔχει θέσει κατά τήν ἔναρξη τοῦ εὐλογημένου Τριωδίου, τό ὁποῖο θά ἐκβάλει στό Πάθος καί τήν ᾽Ανάσταση τοῦ Κυρίου. Κι αὐτό γιατί σέ κάθε ἐποχή, πολύ περισσότερο στή δική μας, ἡ μόνη σωτήρια ὁδός σ᾽ ἕναν κόσμο διαρκῶς μεταβαλλόμενο καί ἀδιάκοπα πορευόμενο ἀπό τό κακό στό χειρότερο εἶναι νά μένουμε κι ἐμεῖς σταθεροί στήν παράδοση τοῦ Χριστοῦ καί τῶν ἁγίων ᾽Αποστόλων, πού σημαίνει νά μένουμε πιστοί σέ ὅ,τι ἡ ᾽Εκκλησία μας ζεῖ καί διδάσκει μέ ὅλη τή ζωή της. ῾Σύ δέ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καί ἐπιστώθης᾽: σύ δέ μένε ἀκλόνητος σ᾽ ἐκεῖνα πού ἔμαθες καί βεβαιώθηκες γιά τήν ἀλήθεια τους ἀπό τήν προσωπική σου πεῖρα.

β. 1. ῾Ο ἀπόστολος Παῦλος εἶναι ἀπόλυτα ρεαλιστής. Καταγράφοντας τήν πορεία τοῦ ἴδιου, ὅπως καί κάθε ἄλλου χριστιανοῦ στόν κόσμο τοῦτο, ἐπισημαίνει ὅτι τό τίμημα γιά τή χριστιανοσύνη ἑνός πιστοῦ ἀνθρώπου εἶναι οἱ διωγμοί καί τά παθήματα πού θά ὑποστεῖ χάριν ἀκριβῶς τῆς πίστεώς του. ῾Οἵους διωγμούς ὑπήνεγκα᾽ (τί φοβερούς διωγμούς ὑπέφερα), θά πεῖ μεταξύ ἄλλων, γιά νά γενικεύσει: ῾Καί πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ διωχθήσονται᾽ (Κι ὅλοι ὅσοι θέλουν νά ζήσουν μέ εὐσέβεια, σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ ᾽Ιησοῦ Χριστοῦ, θά ἀντιμετωπίσουν διωγμούς). Ζητᾶς νά ἀκολουθήσεις τόν Χριστό; - εἶναι σά νά λέει στόν Τιμόθεο. ῾Ετοιμάσου νά βρεῖς τόν κόσμο ἐνάντιο σέ σένα. Θά σέ ἀπορρίψει καί θά σέ καταδιώξει. Κι αὐτό γιατί; Διότι ἀκολουθεῖς ᾽Εκεῖνον, ὁ ῾Οποῖος ῾εἰς τά ἴδια ἦλθε καί οἱ ἴδιοι αὐτόν οὐ παρέλαβον᾽. Κι ὄχι μόνον δέν Τόν ἀποδέχτηκαν, ἀλλά καί Τόν πολέμησαν καί Τόν σταύρωσαν καί Τόν θανάτωσαν. ῾῏Ην γάρ πονηρά αὐτῶν τά ἔργα᾽, κατά συνέπεια δέν ἄντεχαν τό φῶς Του πού ἀπεκάλυπτε τή σκοτεινιά τῶν ἁμαρτωλῶν ἔργων τους. ῎Ετσι ὅ,τι στάση κράτησε ὁ πεσμένος στήν ἁμαρτία κόσμος ἀπέναντι στόν ἐνανθρωπήσαντα Θεό ᾽Ιησοῦ Χριστό, τήν ἴδια στάση κρατάει κι ἀπέναντι στούς μαθητές καί ἀκολούθους Του. ῾Ο Κύριος δέν τό ἀπέκρυψε. ῾Εἰ ἐμέ ἐδίωξαν καί ὑμᾶς διώξουσιν᾽ εἶπε. Καί: ῾διά πολλῶν θλίψεων δεῖ ὑμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τήν Βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν᾽.

2. ῎Ετσι ὁ ἀπόστολος στοιχώντας μέ συνέπεια στόν Χριστό προτείνει στόν Τιμόθεο μία ζωή πού ἀποτελεῖ πρόκληση γιά τή λογική τοῦ κοσμικοῦ ἀνθρώπου, κυριολεκτικά ἀνατροπή ὅλων τῶν ῾σταθερῶν᾽ του, ὁ ὁποῖος ἔχοντας διαγράψει τόν Θεό ἀπό τή ζωή του ἐπιζητεῖ στόν κόσμο τοῦτο τήν ἄνεση, τήν ἀποδοχή ἀπό τούς ἄλλους, τή δύναμη τοῦ πλούτου, τήν κυριαρχία, ὅ,τι δηλαδή συνιστᾶ τήν ἴδια τήν ἁμαρτία καί τήν ὑποδούλωση στόν Πονηρό.  Κι ἀκόμη περισσότερο: ἡ ἁμαρτωλή αὐτή κατάστασή του ἐπιτείνεται χωρίς σταματημό, γιατί ῾πονηροί ἄνθρωποι καί γόητες προκόψουσιν ἐπί τό χεῖρον, πλανῶντες καί πλανώμενοι᾽ (οἱ πονηροί ἄνθρωποι καί οἱ ἀπατεῶνες θά προκόβουν στό χειρότερο, θά ἐξαπατοῦν τούς ἄλλους καί οἱ ἄλλοι θά τούς ἐξαπατοῦν).  Καμμία μεσσιανικότητα ὡς προσδοκία καλλιτέρευσης τοῦ κόσμου ἀπό μόνου του δέν χαρακτηρίζει τά λόγια τοῦ ἀποστόλου. ῾Ο κόσμος θά χειροτερεύει ὁλοένα καί περισσότερο.

῾Ο ἀπόστολος λοιπόν μέ ἀπόλυτη σαφήνεια περιγράφει τόν κόσμο μέσα στόν ὁποῖο πορεύεται ὁ χριστιανός: εἶναι ἕνας κόσμος ὑπό τόν κοσμοκράτορα Διάβολο, μέσα στόν ὁποῖο φαίνεται ὅτι ὁ πιστός δέν ἔχει θέση. ᾽Αλλ᾽ ἐνῶ ὁ κόσμος τῆς ἁμαρτίας θά ἐπιθυμεῖ νά ἀφανίσει τούς ἀκολούθους τοῦ Χριστοῦ, δέν θά τά καταφέρνει, γιατί τελικῶς Αὐτός πού προσδιορίζει τά σύμπαντα μέχρι κεραίας εἶναι ἀκριβῶς ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, ὁ Παντοδύναμος Θεός. ῾Οἵους διωγμούς ὑπήνεγκα! Καί ἐκ πάντων με ἐρρύσατο ὁ Κύριος᾽ (Καί ἀπ᾽ ὅλους τούς διωγμούς πού ὑπέφερα μέ γλύτωσε ὁ Κύριος). Νά λοιπόν ἡ πραγματικότητα τοῦ βάθους τῆς πίστεως, στήν ὁποία προσανατολίζει τή σκέψη τοῦ Τιμοθέου ὁ ἀπόστολος Παῦλος: ἐκεῖ πού φαίνεται ὅτι ἡττᾶται ὁ πιστός ἀπό τίς δυνάμεις τοῦ σκότους, ἐκεῖ ἀκριβῶς ἀναδύεται τό φῶς τῆς παντοδυναμίας τοῦ Θεοῦ. Πρόκειται γιά τή συμμετοχή τοῦ πιστοῦ στή Σταύρωση καί τήν ᾽Ανάσταση τοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ Χριστός φάνηκε ἐπί τοῦ Σταυροῦ ἀδύναμος καί ἡττημένος. ᾽Αλλ᾽ ἐκεῖ φάνηκε καί ἡ ἀπόλυτη παντοδυναμία Του: ἀναστήθηκε τριήμερος. ῾Αὕτη ἐστίν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τόν κόσμον: ἡ πίστις ἡμῶν!᾽

3. Μέ τά παραπάνω δεδομένα κατανοεῖ κανείς τήν προτροπή τοῦ ἀποστόλου στόν μαθητή του: ῾σύ δέ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καί ἐπιστώθης᾽. Δηλαδή μέσα σ᾽ ἕναν κόσμο πού φαίνεται ὅτι κυριαρχεῖ ἡ ἁμαρτία καί ὁ Πονηρός, πού οἱ διωγμοί πᾶνε νά ἐξαφανίσουν τούς πιστούς, ἐσύ, Τιμόθεε, (καί κάθε χριστιανέ συνεπῶς), μή παρασυρθεῖς, ἀλλά νά μένεις σταθερός. Σέ τί; Στήν πίστη τοῦ Χριστοῦ πού διδάχθηκες ἀπό ἐμένα πού γνώρισα ἐμπειρικά τόν Κύριο καί εἶσαι βεβαιωμένος γιά τήν ἀλήθεια τῆς ἐμπειρίας μου αὐτῆς, καί στά ἱερά γράμματα τά δοσμένα ἀπό τόν Θεό, πού ᾽χουν τή δύναμη νά σέ κάνουν σοφό ὥστε νά κερδίσεις τή σωτηρία σου ἐν Χριστῷ. ῎Ετσι ἡ μαρτυρία καί ἡ πρόσκληση τοῦ ἀποστόλου γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου ὡς σχέση μέ τόν Χριστό καί ἔνταξη στή Βασιλεία Του εἶναι ἡ πιστότητα στήν παράδοση. Τήν παράδοση πού ἀναφέρεται στίς ῞Αγιες Γραφές καί τή ζωντανή βίωση τοῦ Θεοῦ ἐν Χριστῷ ἀπό τούς πραγματικά πιστούς Του. ῾Αγία Γραφή, ζωή τῶν ἁγίων. ᾽Αλλ᾽ αὐτό δέν εἶναι ἡ ζωή τῆς ᾽Εκκλησίας; ῾Η ᾽Εκκλησία μας ὡς τό ζωντανό σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν πορεύεται ἐν Πνεύματι πάνω στό θεμέλιο τῆς κεφαλῆς της ὅπως τοῦτο καταγράφεται ἀπό τήν ῾Αγία Γραφή κι ὅπως ἐξαγγέλλεται ἀπό ἐκείνους πού κατεξοχήν Τόν ἔζησαν καί Τόν κήρυξαν, τούς ἁγίους ἀποστόλους πρῶτα, τούς ἁγίους Πατέρες  ἔπειτα κι ὅλους τούς ἄλλους ἁγίους;

4. Κι εἶναι εὐνόητο ἑπομένως ὅτι μιλᾶμε γιά μία Παράδοση πού ἔχει τή ζωντάνια τῆς παρουσίας τοῦ Πνεύματος τοῦ Θεοῦ καί τή φανέρωση ἔτσι τοῦ Χριστοῦ ῾ἐν ἑτέρᾳ μορφῇ᾽ σέ κάθε ἐποχή. Μιλᾶμε λοιπόν γιά μία πιστότητα πού ἐνῶ φαίνεται ὅτι στηρίζεται στό παρελθόν, ἐκβάλλει ἀδιάκοπα στό ἑκάστοτε παρόν. Μόνο ἄσχετοι πρός τήν πίστη ἤ ἐλλειμματικοί κατά τόν νοῦ μποροῦν νά ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ Παράδοση τῆς ᾽Εκκλησίας συνιστᾶ συντηρητισμό καί στεῖρα προσκόλληση πρός τό παρελθόν. Μόνον ὅσοι ἔχουν διαγράψει ἀπό τή ζωή τους τόν Χριστό καί ἡ ζωή τῆς ᾽Εκκλησίας τούς εἶναι ἐντελῶς ξένη μποροῦν νά ὑποστηρίζουν τέτοια ἰδεολογήματα, ἀποκυήματα τῆς φαντασίας τους. ᾽Αλλά αὐτοί δυστυχῶς, ὅσο δέν θά μετανοοῦν, θά ἀνήκουν στούς πονηρούς καί τούς γόητες, ῾ὧν ὁ Θεός ἡ κοιλία καί τό τέλος ἡ ἀπώλεια᾽. Γιά τούς πιστούς ὁ Χριστός καί τό σῶμα Του ἡ ᾽Εκκλησία θά εἶναι καί θά παραμένει πάντοτε ἡ μόνη σωτηρία.

γ. Σ᾽ ἕναν κόσμο πού μοιάζει μέ φουσκωμένο ποτάμι καί στό διάβα του παρασύρει τά πάντα ὁδηγώντας τα στό βάραθρο, τό μόνο σταθερό σημεῖο πού μπορεῖ νά κρατήσει τόν ἄνθρωπο γιά νά ζήσει τήν παρουσία τοῦ Χριστοῦ ὡς Σωτήρα εἶναι ἡ παράδοση τῆς ᾽Εκκλησίας. ῞Ο,τι λέει ὁ ἀπόστολος στόν μαθητή καί συνεργάτη του Τιμόθεο: νά μένει σταθερός σ᾽ ἐκείνου τή διδαχή καί τή ζωή καί στίς ἅγιες Γραφές, τό ἴδιο λέει καί σήμερα. ῎Εχουμε σημεῖο ἀναφορᾶς. ῎Ας τό κρατοῦμε χωρίς ταλαντεύσεις.

http://pgdorbas.blogspot.gr

Το Ευαγγελικό και Αποστολικό Ανάγνωσμα της Κυριακής

† Κυριακή 1 Φεβρουαρίου 2015

( † ΙΣΤ' Λουκᾶ )

( † Μνήμη τοῦ Ἁγίου Μάρτυρος Τρύφωνος )

Ευαγγελική Περικοπή,

Ἐκ τοῦ κατά Λουκᾶν 

Κεφ. ιη΄: 10-14

Εἶπεν ὁ Κύριος τήν παραβολήν ταύτην· Ἂνθρωποι δύο ἀνέβησαν εἰς τὸ ἱερὸν προσεύξασθαι· ὁ εἷς Φαρισαῖος, καὶ ὁ ἕτερος Τελώνης. Ὁ Φαρισαῖος σταθεὶς πρὸς ἑαυτὸν ταῦτα προσηύχετο· Ὁ Θεός εὐχαριστῶ σοι, ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ Τελώνης. Νηστεύω δὶς τοῦ Σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι. Καὶ ὁ Τελώνης μακρόθεν ἑστὼς, οὐκ ἤθελεν οὐδὲ τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανὸν ἐπᾶραι, ἀλλ᾿ ἔτυπτεν εἰς τὸ στῆθος αὐτοῦ λέγων· Ὁ Θεός, ἱλάσθητί μοι τῷ ἁμαρτωλῷ. Λέγω ὑμῖν, κατέβη οὗτος δεδικαιωμένος εἰς τὸν οἶκον αὐτοῦ, ἢ ἐκεῖνος. Ὅτι πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτὸν, ταπεινωθήσεται· ὁ δὲ ταπεινῶν ἑαυτὸν, ὑψωθήσεται.

Απόστολος,

Πρὸς Τιμοθέον Β΄ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ ᾽Ανάγνωσμα

Κεφ. γ΄: 10-15

Τέκνον Τιμόθεε, παρηκολούθηκάς μου τῇ διδασκαλίᾳ, τῇ ἀγωγῇ, τῇ προθέσει, τῇ πίστει, τῇ μακροθυμίᾳ, τῇ ἀγάπῃ, τῇ ὑπομονῇ, τοῖς διωγμοῖς, τοῖς παθήμασιν, οἷά μοι ἐγένοντο ἐν ᾿Αντιοχείᾳ, ἐν ᾿Ικονίῳ, ἐν Λύστροις. Οἵους διωγμοὺς ὑπήνεγκα! Καὶ ἐκ πάντων με ἐρρύσατο ὁ Κύριος. Καὶ πάντες δὲ οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ διωχθήσονται· Πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι. Σὺ δὲ μένε ἐν οἷς ἔμαθες καὶ ἐπιστώθης, εἰδὼς παρὰ τίνος ἔμαθες, καὶ ὅτι ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα οἶδας, τὰ δυνάμενά σε σοφίσαι εἰς σωτηρίαν διὰ πίστεως τῆς ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ.

Λίγη πίστη, περισσότερη στεναχώρια

Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς

Όσο λιγότερη πίστη έχουμε, τόσο περισσότερη είναι η στεναχώρια μας. Μια από τις σπουδαιότερες ωφέλειες της πίστης είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου από τις πολλές στεναχώριες.

Όσο το παιδί γνωρίζει πώς υπάρχει ο πατέρας, που φροντίζει για το σπίτι και για όλες τις δουλειές του σπιτιού, κάθε στεναχώρια του τελειώνει γρήγορα με τραγούδι. Μόλις όμως χαθεί αυτή η αίσθηση, σωπαίνει το τραγούδι! Τότε το παιδί αισθάνεται ορφανό και μόνο, περιτριγυρισμένο από στεναχώριες, αισθάνεται περιτριγυρισμένο από ένα σμήνος σφίγγες.

Όσο περισσότερο ο άνθρωπος προσπαθεί μόνος του, με τις δικές του δυνάμεις να «ξεφορτώσει» τις στεναχώριες του, τόσο περισσότερο μπερδεύεται στα δίχτυα τους.

Η χαρά σβήνει, τα μαλλιά ασπρίζουν, το σώμα «εξατμίζεται», ο θυμός μαζεύεται, μέχρι που ο άνθρωπος καταλήγει σαν μία τσάντα ξηρού δέρματος γεμάτη θυμό, σκυμμένη πάνω από τον τάφο...

http://agiameteora.net/

Λόγοι Οσίων Πατέρων περί σιωπής

Μοναχού Μωυσέως Αγιορείτου

Η σιωπή συντροφεύει τις μεγάλες ώρες των αγίων, τις ιερές ώρες της περισυλλογής, της αυτοσυγκέντρωσης, της αυτομεμψίας, της μελέτης, της προσευχής. Η σιωπή καλύπτει την έρευνα, την αγρυπνία, την ανακάλυψη του σοφού επιστήμονα.

Η σιωπή σκεπάζει το μαρτύριο του πονεμένου, του αναγκεμένου, του δυστυχισμένου. Τις ώρες της σιωπής τελεσιουργούνται τα μεγάλα θαύματα, οι αδιαφήμιστες ηρωικές πράξεις, οι μυστικές προσωπικές επαναστάσεις, η γνωριμία με τον άγνωστο εαυτό μας. Έτσι έχουμε τη σημαντική σιωπή του αγίου, την κορυφαία σιωπή του σοφού, την υπομονετική σιωπή του ήρωα, την ακριβή σιωπή του υπομονετικού κι επίμονου, την ευαγγελική σιωπή του αυτοθυσιαζόμενου.

Κουραστήκαμε από την ακατάσχετη πολυλογία, προχειρολογία και φθηνολογία. Το κόστος τους είναι βαρύ, αλλοιώνουν την ουσία, τα πρώτα, τα σημαντικά, τα καίρια και ιερά. Έχουμε ανάγκη από την ανάπαυση στη χρυσή σιωπή, την πολύτιμη ακοή, τη βιωματικότητα των απαραίτητων λόγων. Χρειάζεται μια αντίσταση στους πρόχειρους κι εύκολους λόγους. Αξίζει να καταλαγιάσουμε, να ησυχάσουμε, να ξαποστάσουμε για ν’ ακούσουμε μέσα στην ησυχία τη χαμηλή φωνή του Θεού, την εναγώνια φωνή της συνειδήσεως μας, τη διδακτική φωνή του ιερού παρελθόντος, για να μετανοήσουμε ειλικρινά.

Η σιωπή φαίνεται να ‘χει μια άγνωστη, μυστική, ισχυρή δύναμη, που δεν αγαπά τη φθορά της επιπόλαιης συζητήσεως, της πρόχειρης κουβέντας, του άστατου ρευστού λόγου. Είναι ελεύθερη, άνετη, ασυμβίβαστη, μακάρια η σιωπή. 

Ο αββάς Ισαάκ ο Σύρος παραγγέλει, όχι μόνο στους μοναχούς, ν’ αγαπήσουμε πάνω από όλα τη σιωπή, γιατί αυτή είναι η γλώσσα του μέλλοντος αιώνος, της ατελεύτητης, πανευφρόσυνης, ουράνιας βασιλείας. Αν δεν μπορούν να εκφρασθούν πάντοτε τα συναισθήματα με τα ανθρώπινα λόγια πως να περιγραφούν και κατατεθούν οι πνευματικές εμπειρίες; 

Ο απόστολος Παύλος γράφει σε ωραιότατη επιστολή του προς τους χριστιανούς της Κορίνθου «ότι ηρπάγη εις τον παράδεισον και ήκουσεν άρρητα ρήματα, α ουκ εξόν ανθρώπω λαλήσαι». Αδυνατεί, λέει, να εκφράσει την εμπειρία του με λόγια. Συχνά στα συναξάρια παρατηρούμε οι αγίοι να κρύβουν τις εμπειρίες τους, να σιωπούν, φοβούμενοι μη χάσουν τη χάρη και τη χαρά, την παράκληση και την παραμυθία από τη δημοσίευση και διαφήμιση των υψηλών εμπειριών τους.

Ο άγιος Σεραφείμ του Σάρωφ λέγει: «Μην ανοίγεις το στόμα σου και την καρδιά σου στον καθένα, στους χίλιους κι αν ένας σε καταλάβει». Δεν θέλει ο Άγιος να μας κάνει επιφυλακτικούς, καχύποπτους και κλειστούς, αλλά διακριτικούς. Είναι χαρά ν’ ακούει κανείς τους λόγους των αγίων. Είναι μεγαλύτερη όμως χαρά «να συλλαμβάνεις τα κύματα και την διάσταση, την πρόταση, την έκταση και την έκσταση της σιωπής και της θεολογίας της σιωπής των αγίων» (ιερομ. Ιωαννίκιος Κοτσώνης).

Αναφέρεται πως είχαν πάει τρεις επισκέπτες στον Μέγα Αντώνιο. Οι δύο τον ρωτούσαν για πολλά και διάφορα πράγματα. Ο τρίτος δεν ρωτούσε τίποτε. Όχι γιατί δεν είχε ανάγκη από νουθεσία ή γιατί αισθανόταν πνευματικά επαρκής και δεν εκτιμούσε τον χαρίεντα λόγο του οσίου, αλλά γιατί διδασκόταν περισσότερο από τη στάση του, τη σιωπή του, την ηρεμία της μορφής του. Όταν τον ρώτησε ο Άγιος «εσύ γιατί δεν με ρωτάς κάτι;», του λέει αυθόρμητα: 

«Μου φτάνει μόνο που σε βλέπω άγιε του Θεού». Του ήταν αρκετό, διδακτικό, ωφέλιμο αυτό. Συναισθανόταν τη θεολογία της σιωπής του, που καταφάσκει στο άλγος του κόσμου κι αρνείται τη γοητεία της υπερφίαλης γνώσης.

Η σιωπή μόνη δεν σημαίνει τίποτε. Αξίζει κανείς να σιωπά έχοντας μόνιμη κουβέντα με τον Θεό, έχοντας ταπεινή αίσθηση περί του εαυτού του, έχοντας κι εσωτερική νηνεμία, νηφαλιότητα κι ημερότητα.

O όσιος Αρσένιος προσευχόταν στον Θεό να του φανερώσει πως να σωθεί, κι άκουσε «Φεύγε, σιώπα, ησύχαζε».

 Ένας άλλος όσιος λέγει πως η σιωπή και η κρυφή πνευματική εργασία φέρνουν αγιότητα. 

Ο αββάς Μωυσής έλεγε χαρακτηριστικά πως ο άνθρωπος που αγαπά τη σιωπή και αποφεύγει τις πολλές κουβέντες μοιάζει με ώριμο σταφύλι γεμάτο γλυκό χυμό, ενώ ο πολυλογάς μοιάζει με αγουρίδα. 

Ο μέγας της διακρίσεως πάτηρ,ο αββάς Ποιμήν,λίαν εύστοχα παρατηρεί:

«Υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι που με τα χείλη σωπαίνουν και με τον νου τους φλυαρούν, ενώ άλλοι μιλάνε από το πρωί ως το βράδυ κι όμως κρατάνε σιωπή, γιατί τίποτε από αυτά που λένε δεν είναι περιττό και ανώφελο». Στο εξαίσιο, θαυμάσιο και καταπληκτικό Γεροντικό επίσης αναφέρεται: «Αν αποκτήσεις την αρετή της σιωπής, μην καυχηθείς πως κατόρθωσες κάτι σπουδαίο. Πείσε καλύτερα τον εαυτό σου πως δεν είσαι άξιος ούτε να μιλάς!».[…]

Τα λόγια δίχως έργα είναι μάταια, φτωχά κι ελέγχουν τον ομιλητή τους. Κατά τον όσιο Εφραίμ τον Σύρο, τα λόγια είναι τα φύλλα και τα έργα οι καρποί. Τα έργα εικονίζουν την αρετή και τα λόγια θα πρέπει να είναι η σκιά της εικόνας των έργων. Οι Γέροντες παρακαλούσαν τους άλλους να εύχονται υπέρ αυτών, μην κατακριθούν λέγοντας κάτι που πριν δεν ποιούσαν. 

Κατά τον αββά Ποιμένα, αυτός που διδάσκει και δεν ποιεί αυτά που λέγει, μοιάζει με κρήνη, που τους άλλους ποτίζει και πλένει και τον εαυτό του δεν μπορεί να καθαρίσει. 

Κι αλλού σοφά και ταπεινά συνεχίζει: «Ζητάμε από τους άλλους την τελειότητα και μεις δεν κάνουμε το παραμικρό, αν η ζωή μας δεν έχει σχέση με τα λόγια μας, και τα λόγια μας δεν ανταποκρίνονται στη ζωή μας, μοιάζουμε με ψωμί δίχως αλάτι».

Οι ασκητικοί πατέρες επιμένουν στον ωφέλιμο φραγμό της γλώσσας.

Ο αββάς Άμμωνας αναφέρει πως η καύση της καρδιάς, η πνευματική θερμότητα σβήνει με τον περισπασμό των μάταιων λόγων. Δεν μπορεί κανείς να έχει κατανυκτική και καθαρή προσευχή το βράδυ αν όλη μέρα έχει κουτσομπολέψει όλη την πόλη. Η ματαιολογία διασπά την προσοχή, χαλαρώνει την εγρήγορση, μειώνει την ανάταση, χωλαίνει την ανάπαυση. 

Δίδασκε τους άλλους με τη ζωή σου έλεγε ένας Γέροντας κι όχι με τα λόγια σου.

Ο όσιος Εφραίμ ο Σύρος επαναλαμβάνει συχνά πως όποιος θέλει να λέει πολλά, ανοίγει μέτωπα και θα δεχθεί πόλεμο μίσους, όποιος μετρά τα λόγια του θ΄αγαπηθεί σύντομα. 

«Πρέπει να δούμε την αιτία απ’ όπου μπαίνει και βγαίνει το αμάρτημα της πολυλογίας. Η πολυλογία είναι θρόνος της ματαιοδοξίας. καθισμένη πάνω της η κενοδοξία προβάλλει και διαφημίζει τον εαυτό της. Η πολυλογία είναι σημάδι αγνωσίας, είσοδος στην κατάκριση, οδηγός στην ανοησία, πρόξενος του ψεύδους, διάλυση της πνευματικής ευφορίας της προσευχής. Είναι αυτή που προσκαλεί και δημιουργεί την αδιαφορία για τις αμαρτίες, που εξαφανίζει την προφύλαξη του νου κατά των παθών, ψυχραίνει την πνευματική θερμότητα και σκοτίζει την προσευχή».

Αντίθετα ο μεγάλος όσιος Πατήρ επαινεί την σιωπή λέγοντας: «Η σιωπή που ασκείται μ΄επίγνωση και διάκριση είναι μητέρα της προσευχής, ανάκληση από την αιχμαλωσία των παθών, επιστάτης των λογισμών, σκοπός που παρατηρεί τους εχθρούς, δέσμευση του πνευματικού πένθους για τις αμαρτίες μας, φίλη των καρδιακών δακρύων, που είναι καρποί της προσευχής, καλλιεργητής της μνήμης του θανάτου, εχθρός του αδιάκριτου θάρρους, σύζυγος της ησυχίας, αντίπαλος της τάσης να κάνεις τον δύσκολο, μυστική πνευματική πρόοδος, κρυφή πνευματική ανάβαση».

Η σιωπή λέγει ο Όσιος είναι σύζυγος της ησυχίας. Καλλιεργείται και ανθεί στην ησυχία. Στον 21 ο αιώνα του συνεχούς θορύβου, των πολλών μεριμνών, ταραχών και κινδύνων πολεμείται συστηματικά η ησυχία. Τα λεγόμενα μέσα ενημερώσεως περισσότερο ταράζουν παρά γαληνεύουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Επέρχεται μια πνευματική σύγχυση, ένας συνεχής διασκορπισμός του νου, ώστε οι δυνάμεις της ψυχής να παραλύουν.Ο Χριστός, το αιώνιο πρότυπο όλων μας, συχνά αποσυρόταν στην ησυχία της ερήμου, δείχνοντας τον δρόμο της ασκήσεως, της περισκέψεως, της περισυλλογής, της σιωπής, της μόνωσης κι όχι της απομόνωσης. Αυτό τον δρόμο αγάπησαν ιδιαίτερα οι ασκητές, αμέριμνοι, απερίσπαστοι, σιωπηλοί, με ακόρεστο τον πόθο της συναντήσεως τους με τον Θεό. […]

Ο άγιος Νείλος ο Ασκητής γνωρίζει καλά τι λέει: « Η άμετρη πολυλογία θα σε λυπήσει και θα οργίσει τους δαίμονες. Η γλώσσα πολλούς κενόδοξους κατέστρεψε».

Οι ασκητές δεν έκλειναν τη θύρα του κελλιού τους αλλά του στόματος τους- και για να φάνε και για να μιλήσουν. Ο τελώνης της παραβολής δικαιώθηκε για τη σιωπηλή προσευχή του, όπως και η αιμορροούσα. Λίγα κανείς να λέει και πολλά να κατανοεί, λέγει πάλι ο άγιος Νείλος ο Ασκητής. Μ’ ένα ποτήρι νερό, μ΄ένα δίλεπτο, μ’ ένα «Κύριε ελέησον» μπορεί να σωθεί ο άνθρωπος. Δεν χρειάζεται να λέει κανείς συνεχώς πολλά. Έχει να διδάξει πολλά η αγιασμένη σιωπή των μοναχών στον φλύαρο κόσμο. Ο κόσμος δεν κατανοεί τον μοναχισμό. Θεωρεί ότι δεν προσφέρει τίποτε. Δεν πειράζει. Οι μοναχοί μόνο να προσεύχονται. Αυτό φθάνει. Ο κόσμος θα σωθεί κατά το μέγα έλεος του Θεού.

Ο όσιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, ο συγγραφέας της περίφημης Κλίμακος, αποφθεγματικά αναφέρεται στην πολυλογία:

  «Πρέπει να δούμε την αιτία απ’ όπου μπαίνει και βγαίνει το αμάρτημα της πολυλογίας. Η πολυλογία είναι θρόνος της ματαιοδοξίας. καθισμένη πάνω της η κενοδοξία προβάλλει και διαφημίζει τον εαυτό της. Η πολυλογία είναι σημάδι αγνωσίας, είσοδος στην κατάκριση, οδηγός στην ανοησία, πρόξενος του ψεύδους, διάλυση της πνευματικής ευφορίας της προσευχής. Είναι αυτή που προσκαλεί και δημιουργεί την αδιαφορία για τις αμαρτίες, που εξαφανίζει την προφύλαξη του νου κατά των παθών, ψυχραίνει την πνευματική θερμότητα και σκοτίζει την προσευχή».

Αντίθετα ο μεγάλος όσιος Πατήρ επαινεί την σιωπή λέγοντας: «Η σιωπή που ασκείται μ΄επίγνωση και διάκριση είναι μητέρα της προσευχής, ανάκληση από την αιχμαλωσία των παθών, επιστάτης των λογισμών, σκοπός που παρατηρεί τους εχθρούς, δέσμευση του πνευματικού πένθους για τις αμαρτίες μας, φίλη των καρδιακών δακρύων, που είναι καρποί της προσευχής, καλλιεργητής της μνήμης του θανάτου, εχθρός του αδιάκριτου θάρρους, σύζυγος της ησυχίας, αντίπαλος της τάσης να κάνεις τον δύσκολο, μυστική πνευματική πρόοδος, κρυφή πνευματική ανάβαση».

Η σιωπή λέγει ο Όσιος είναι σύζυγος της ησυχίας. Καλλιεργείται και ανθεί στην ησυχία. Στον 21 ο αιώνα του συνεχούς θορύβου, των πολλών μεριμνών, ταραχών και κινδύνων πολεμείται συστηματικά η ησυχία. Τα λεγόμενα μέσα ενημερώσεως περισσότερο ταράζουν παρά γαληνεύουν τον σύγχρονο άνθρωπο. Επέρχεται μια πνευματική σύγχυση, ένας συνεχής διασκορπισμός του νου, ώστε οι δυνάμεις της ψυχής να παραλύουν.Ο Χριστός, το αιώνιο πρότυπο όλων μας, συχνά αποσυρόταν στην ησυχία της ερήμου, δείχνοντας τον δρόμο της ασκήσεως, της περισκέψεως, της περισυλλογής, της σιωπής, της μόνωσης κι όχι της απομόνωσης. Αυτό τον δρόμο αγάπησαν ιδιαίτερα οι ασκητές, αμέριμνοι, απερίσπαστοι, σιωπηλοί, με ακόρεστο τον πόθο της συναντήσεως τους με τον Θεό. […]

Απόσπασμα από το βιβλίο "Η Εύλαλη σιωπή"

http://agiameteora.net/

Είναι να μην σου έρθει "νόημα"...

αρχιμ.Παύλος Παπαδόπουλος

Προσπαθούσα να καταλάβω τους ανθρώπους που παίρνουν την απόφαση να τα αφήσουν όλα και να πάνε να γίνουν μοναχοί.

Προσπαθούσα να καταλάβω το γιατί.

Γιατί να μην ζήσουν μία ζωή μέσα στον κόσμο, να παντρευτούν, να κάνουμε παιδιά κι ας ζούνε όπως λέει η Εκκλησία. Αφού και στον κόσμο μπορεί κάποιος να προκόψει πνευματικά, ακόμα και να αγιάσει...

Προσπαθούσα με την λογική να καταλάβω πως κατάφεραν κάποιοι λίγοι να επιλέξουν κάτι το οποίο θα τους άλλαζε για πάντα, θα τους άλλαζε βαθιά. Κάτι το οποίο θα τους έβαζε στην διαδικασία μιας ζωής χωρίς "άδειες πνευματικές", μιας ζωής υπακοής και ταπείνωσης...μέσα στα μαύρα ράσα του χαροποιού πένθους, που πολλοί καταφρονούν, άλλοι κοροϊδεύουν, άλλοι αγνοούν...

"Αν σου έρθει "νόημα" τότε έφυγες..." ήταν η απάντηση που άκουσα από έναν αγαπημένο φίλο.

Και όντως αν σου έρθει "νόημα" τα αφήνεις όλα, καληνυχτείς τον κόσμο και πας για άλλες πολιτείες...ουράνιες, μυστικές, εκεί που η ζωή παίρνει το βαθύ νόημά της, εκεί που ο άνθρωπος νοηματοδοτεί την ύπαρξή του με την ύπαρξη του Χριστού.

Εκεί που νόημα έχει η σχέση με τον Θεό και τους άλλους και όχι το τι θα φορέσουμε για το βράδυ ή το πώς θα κουρευτούμε, τί θα φάμε...

     Βέβαια μπορεί να σου έρθει "νόημα" αλλά να παραμείνεις στον κόσμο.

Να μείνεις όχι από αδυναμία, αλλά από προσωπική επιλογή, και να ζεις πλέον στον κόσμο αλλά να είσαι "ουκ εκ του κόσμου τούτου".

Να ζεις με νόημα.

Να ζεις την κάθε ημέρα σου όχι σαν νέος αλλά σαν σοφός, όχι έντονα αλλά όμορφα, όχι επικίνδυνα αλλά ερωτικά...

Διότι τελικά το "νόημα" που έχει έρθει σε κάποιους είναι αυτό: Έρωτας και πόθος για την ζωή, για τους άλλους, για τον Θεό, για την Αγάπη, για το "Μετά" που θα’ ρθει μετά το τέλος...

Είναι να μην σου έρθει "νόημα"...

http://agiameteora.net/

Μεγάλο κακό το να κρίνουμε μόνο από αυτά που βλέπουμε (Αληθινό Περιστατικό)

αρχιμ. Παύλος Παπαδόπουλος

Ο ιερέας μόλις είχε τελειώσει το συμβούλιο με την εκκλησιαστική επιτροπή. Είχε βραδιάσει πια. Η βροχή έκανε τους δρόμους να γυαλίζουν στο φως του φεγγαριού.

Μπήκε στο αμάξι του και πήρε τον δρόμο για το σπιτικό του. Ήταν πολύ κουρασμένος. Σωματικά αλλά και ψυχικά.

Όλη την ημέρα άκουγε τα προβλήματα του κόσμου προσπαθώντας να καθοδηγήσει, προσπαθώντας να μην αποκάμει ο ίδιος με αυτά που άκουγε δίνοντας συγχρόνως συγχώρεση και ελπίδα.

Καθώς είχε διασχίσει σχεδόν όλη την διαδρομή για το σπίτι του ξαφνικά πάτησε φρένο μπροστά σε ένα μαγαζί που πουλούσε σάντουιτς.

Κατέβηκε και με δυο τρία γρήγορα βήματα μπήκε μέσα στο κατάστημα. Η βροχή είχε δυναμώσει. Τα γυαλιά μυωπίας του θόλωσαν. Τα έβγαλε και τα σκούπισε με το εσώρασό του.

Στο κατάστημα δεν υπήρχε άλλος πελάτης. Δύο κοπέλες πίσω από τον κισέ και ένας νεαρός ο οποίος μάλλον πήγαινε τις παραγγελίες στα σπίτια.

«Θα ήθελα παρακαλώ, δύο σάντουιτς με γύρο και δύο με σουβλάκι...» είπε ο ιερέας.

Οι δύο κοπέλες κοιτάχτηκαν στα μάτια, με διάθεση να αστειευτούν.

Ο ιερέας κατευθύνθηκε προς το ψυγείο με τα αναψυκτικά και πήρε δύο. Τα τοποθέτησε δίπλα στην ταμειακή μηχανή. Αυτά που ζήτησε ήταν έτοιμα.

«Τι οφείλω παρακαλώ...», απευθύνθηκε στην κοπέλα που κτυπούσε τα πλήκτρα τις ταμειακής βαριεστημένα. Αντί όμως για την τιμή της παραγγελίας ο ιερέας δέχτηκε μία ερώτηση...

«Πάτερ, ξέρετε τί ημέρα είναι σήμερα; Μήπως ξεχάσατε»;

Ο ιερέας παραξενεύτηκε... «Τι ημέρα είναι...»;

«Είναι Παρασκευή πάτερ...δεν είναι νηστεία; Εσείς δήθεν πρέπει να μας δείχνεται το καλό παράδειγμα και όχι να τρώτε κρέατα τέτοια ημέρα...».

Ο ιερέας χαμήλωσε το κεφάλι του. Έβγαλε από το πορτοφόλι του το ποσό που είδε να αναγραφεται πάνω στην ταμειακή μηχανή.

«Κρατήστε τα ρέστα....θα ήθελα να προσεύχεστε για μένα, είμαι ένας ταλαίπωρος άνθρωπος γεμάτος πάθη...» είπε και βγήκε από το μαγαζί.

Η κοπέλα παρατήρησε ότι ο ιερέας βγαίνοντας από το μαγαζί τους δεν κατευθύνθηκε προς το αυτοκίνητό του, γεμάτη ικανοποίησε γι'αυτό που είπε έκανε να βγει και αυτή έξω...

«Μα που πάει...»; είπε κοιτώντας την άλλη κοπέλα η οποία είχε σαστίσει με το όλο σκηνικό.

Ο ιερέας κατευθύνθηκε προς την αντίθετη πλευρά που βρισκόταν η πορεία του προς το σπίτι του. Με γοργό βήμα σε λίγα δευτερόλεπτα βρέθηκε στο σημείο που ήθελε. Ένας κάδος σκουπιδιών. Η βροχή άρχισε να δυναμώνει ακόμα περισσότερο.

«Αδελφέ, μπορώ να σε απασχολήσω λίγο...» ήταν τα λόγια του ιερέως προς τον μελαψό άνδρα ο οποίος έψαχνε μέσα στα σκουπίδια.

Ο άνδρας άφησε τις σακούλες που είχε στο χέρι του. Κατευθύνθηκε προς τον ιερέα.

Στάθηκε ακριβώς μπροστά του. Τα μάτια τους κοινωνούσαν την ίδια βροχή, τον ίδιο αέρα, το ίδιο κρύο...

Ο ιερέας δεν είπε κάτι άλλο. Άπλωσε τα χέρια του τις σακούλες με τα σάντουιτς και τα αναψυκτικά.

Ο μελαψός άνδρας δεν άπλωσε τα δικά του. Μάλλον δεν πίστευε ότι αυτό του συμβαίνει. Ένα μικρό παιδάκι, μάλλον ο γιος του, το οποίο στεκόταν δίπλα του άπλωσε τα μικρά και αδύνατα χεράκια του και πήρε τις σακούλες και άρχισε να τα περιεργάζεται.

Ο ιερέας με ένα νεύμα συγκατάβασης γύρισε και απομακρύνθηκε.

Φτάνοντας στο αυτοκίνητό του, το οποίο το είχε αφήσει μπροστά στο σαντουιτσάδικο, τον περίμενε μια έκπληξη.

Η κοπέλα η οποία του είχε κάνει την παρατήρηση είχε βγει έξω για να δει που πήγε...τα είχε δει όλα.

«Πάτερ....συγνώμη...». Δεν πρόλαβε όμως να ολοκληρώσει. Ο ιερέας της έπιασε τα χέρια και διακόπτοντάς την είπε: «Μην στεναχωριέσαι...να εύχεσαι για μένα, καλό σου βράδυ».

Τα μάτια της κοπέλας βούρκωσαν...δύο τρία δάκρυα κύλισαν στα μάγουλά της καθώς έβλεπε το αυτοκίνητο του ιερέως να χάνεται μέσα στην βροχερή νύχτα.

Από το απέναντι πεζοδρόμιο περνούσαν τώρα ο μελαψός άνδρας με το μικρό παιδάκι του γελώντας και τρώγοντας αυτά που τους πρόσφερε ο ιερέας.

Η κοπέλα μπήκε μέσα στο μαγαζί.

«Είσαι καλά»; την ρώτησε η συνάδελφός της.

«Μεγάλο κακό το να κρίνουμε γρήγορα και επιπόλαια μόνο από αυτά που βλέπουμε...» είπε με τρεμάμενη φωνή.

http://agiameteora.net/

Ὅ,τι γυαλίζει δέν εἶναι χρυσάφι!

Ἀκοῦμε, πώς ὁ δεῖνα ἀσκητεύει μέσα σέ μιά  σπηλιά, τρώει μόνο λάχανα, καί τρέχουμε πρός συνάντησή του! Τόν θεωροῦμε, ἐκ τῶν προτέρων, πώς πρόκειται περί ἐπιγείου ἀγγέλου! Μακάρι…!

Βλέπουμε κάποιον  σκελετωμένο, μέ μακρυά γενειάδα, μέ ἕνα τριακοσιάρι κομποσχοίνι γύρω ἀπό τό λαιμό του, νά λέει, νά λέει! Καί τρέχουμε! Τόν θεωροῦμε ἐκ τῶν προτέρων ἅγιο! Μακάρι…!

Ἀκοῦμε, πώς ὁ κ. Τ.,  εἶναι μέρα-νύχτα στήν ἐκκλησία, ψέλνει, προσεύχεται, κοινωνεῖ, διαβάζει τή Γραφή, καί  τόν θεωροῦμε ἐκ τῶν  προτέρων ἐνάρετο, φερέγγυο ἄνθρωπο  καί τόν ἐμπιστευόμαστε! Μακάρι…!

Ἀκοῦμε, πώς ὁ κ. Χ.,  ἐργάζεται στήν ἐκκλησία, εἶναι νεωκόρος, ἐπίτροπος, ψάλτης, παπᾶς, κ.λ.π., καί τόν θεωροῦμε ἐκ τῶν προτέρων ἐνάρετο, φερέγγυο! Μακάρι…!

Ἀκοῦμε, πώς ὁ κ. Ψ.,  καλογηρεύει στό Ἅγιο Ὄρος,  στούς Ἁγίους Τόπους  καί τρέχουμε! Τόν θεωροῦμε ἐκ τῶν προτέρων ἅγιο! Μακάρι…!

Δηλαδή;

Ἐπειδή ὁ ἄλλος ἀσκητεύει μέσα στή σπηλιά  ἤ εἶναι σκελετός ἀπό τήν πολλή νηστεία ἤ συχνάζει μέρα-νύχτα μέσα στήν ἐκκλησία, ἐπειδή, ἐπειδή,  ἐπειδή, σημαίνει πώς αὐτόματα ἔγινε καί τέλειος χριστιανός;!

Ἔχει μέσα του τή χάρη τοῦ Χριστοῦ, καί τά χαρίσματα τοῦ ἁγίου Πνεύματος; Ἀγάπη, ταπείνωση, δικαιοσύνη; Ἔτσι, τόσο εὔκολα (οὐρανοκατέβατα!)  ἔρχονται αὐτά;!

Ὅταν δέν ἀγωνίζεσαι, ὅταν δέν ἀντιστέκεσαι στά πάθη σου, σωματικά ἤ ψυχικά,  ἄς εἶσαι ἀκόμα καί ἀρχάγγελος (!) ἄς κατοικεῖς ἀκόμα καί στόν Οὐρανό (ὅπου κατοικοῦσε ὁ Ἑωσφόρος!)  εἶσαι ἱκανός γιά ὅλα!

Ὅταν δέν ἔχεις ταπείνωση, συντριβή, φρόνιμα τελώνη, ἄς κοινωνεῖς κάθε μέρα, ἄς συχνάζεις κάθε μέρα στήν ἐκκλησία, κ.λ.π. κ.λ.π.,  εἶσαι καί πάλι ἱκανός γιά ὅλα! Καί νά κλέψεις, καί νά ἀδικήσεις, καί νά μοιχεύσεις, καί νά ψευδομαρτυρήσεις, (στό δικαστήριο!) καί νά διαστρέψεις τό Εὐαγγέλιο, ἀρνούμενος βασικές διδασκαλίες Του! Καί νά λές δικά σου πράγματα, φτιάχνοντας ἔτσι ἕνα  δικό σου Εὐαγγέλιο, «καλύτερο» ἀπό τοῦ Χριστοῦ…!

Θυμηθεῖτε: Τά φοβερά «οὐαί», ὁ ἀγαθός Χριστός δέν τά «ἐκτόξευσε»   σέ ἀνθρώπους τοῦ ὑποκόσμου, σέ τελῶνες, σέ πόρνες, σέ μοιχούς, ἀλλά σέ ἀνθρώπους, πού τούς προσκυνοῦσε ὁ κόσμος…! Πού φημίζονταν γιά τήν ἀρετή τους…! Σ’ αὐτούς πού διάβαζαν τίς Γραφές, πού ἔκαναν τήν προσευχή τους, πού ἀποδεκατοῦσαν  τίς περιουσίες τους, πού νήστευαν (ἔμειναν νηστικοί!) δυό φορές τήν ἑβδομάδα, πού δέν ἔλειπαν ἀπό τίς συναγωγές!

Θυμηθεῖτε:  Τόν Κύριο δέν τόν σταύρωσαν οὔτε οἱ ληστές, οὔτε οἱ πόρνοι, οὔτε οἱ τελώνες, ἀλλά οἱ θρησκευτικοί ἡγέτες τοῦ λαοῦ! Οἱ Ἀρχιερεῖς, οἱ Γραμματεῖς, οἱ Φαρισαῖοι, οἱ πρεσβύτεροι τοῦ λαοῦ,  μέ πρωτοστάτες (φεῦ!) τούς Ἀρχιερεῖς…! (Μτ.27,20.Λκ.23,23).

π.Βασιλείου Μπακογιάννη

απόσπασμα από το Βιβλίο «Χριστιανός ή Ηθοποιός»

http://www.inagiounikolaoutouneou.gr/