Μετά τήν Κυριακή τῶν Ἁγίων Πάντων ἡ Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τή Σύναξη τῶν Δώδεκα Ἀποστόλων, τῶν πρώτων δηλαδή «συνεργατῶν» καί αὐτηκόων μαρτύρων τῆς διδασκαλίας τοῦ Χριστοῦ. Ἐντύπωση προκαλεῖ ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ὁ Κύριος ἐξέλεξε τούς Μαθητές Του, τούς ὁποίους ὀνόμασε Ἀποστόλους. Ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς ἀναφέρει πώς ἡ ἐκλογή ἔγινε μετά ἀπό ὁλονύκτια προσευχή ἀπό τόν Κύριο. Ἤθελε νά ἐκλεγοῦν οἱ ἄριστοι. Ἐπίσης ἤθελε νά μᾶς διδάξει ὅτι πρέπει νά ἀναθέτουμε στό Θεό πρῶτα κάθε ἐργασία πού πρόκειται νά κάνουμε. Ἡ ἐκλογή τῶν Ἀποστόλων δείχνει καί τή γνησιότητα τοῦ ἀξιώματός τους. Δέν τό πήραν μόνοι τους, ἀλλά κλήθηκαν ἀπό τό Χριστό. Ὁ Κύριος ἔδωσε στούς Ἀποστόλους τήν ἐξουσία κατά τῶν ἀκαθάρτων πνευμάτων. Ἐκεῖνος τούς ἀπέστειλε νά κηρύξουν τόν λόγο τοῦ Θεοῦ στίς ἰουδαϊκές πόλεις, νά ἀναγγείλουν τήν ἔλευση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ, νά κάνουν θαύματα. Ὅλα αὐτά δωρεάν: «Δωρεάν ἐλάβετε, δωρεάν δότε» (Ματθ. ι΄ 8). Τά θαύματα ἦταν δῶρο τοῦ Θεοῦ στούς ἔχοντες ἀνάγκη. Τό θαυμαστό εἶναι ὅτι ἄνθρωποι ἀγράμματοι, «ἰδιῶτες τῷ λόγῳ», ἁλιεῖς, πτωχοί, τελῶνες καί χωρίς ἐπιφανή καταγωγή, διαχειρίσθηκαν τή χάρη τοῦ Θεοῦ καί ἔγιναν κήρυκες τῆς βασιλείας Του. Κατά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς τό Ἅγιο Πνεῦμα τούς μεταμόρφωσε σέ σοφούς ἄνδρες, πανίσχυρες προσωπικότητες, σέ ὁλόφωτες ὑπάρξεις, οἱ ὁποῖοι κατηύγασαν ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη. Μετέφεραν παντοῦ τό ἐλπιδοφόρο καί σωτήριο μήνυμα τῆς ἐν Χριστῷ ἀπολυτρώσεως τοῦ ἀνθρωπίνου γένους. Ἐμεῖς ὅλοι, οἱ πιστοί τοῦ Χριστοῦ καί προσκυνητές τῆς χορείας τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, ἔχουμε χρέος νά τούς ἀποδίδουμε τήν τιμή πού τούς ἁρμόζει, γιατί ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία εἶναι θεμελιωμένη πάνω στό ἔργο και τή διδασκαλία τῶν πρώτων αὐτῶν κηρύκων τοῦ Εὐαγγελίου. Τό βεβαιώνει ὁ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ὁ ὁποῖος εἶδε στήν Ἀποκάλυψη τήν θριαμβεύουσα ἐν οὐρανοῖς Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ στηριζομένη ἐπί «θεμελίους δώδεκα καί ἐπ’ αὐτῶν δώδεκα ὀνόματα, τῶν δώδεκα ἀποστόλων τοῦ Ἀρνίου».
Σελίδες
▼
Κυριακή 30 Ιουνίου 2019
Η προσευχή της μάνας δεν συγκρίνεται με τίποτα σε αυτό τον κόσμο. Μας λείπουν οι άγιες μητέρες…
π. Ιουστίνος Parvu
Η προσευχή της μάνας δεν συγκρίνεται με τίποτα σε αυτό τον κόσμο. Στον κόπο των μητέρων βρίσκεται το παρόν και το μέλλον ενός λαού.
Πέρα από ό,τι προσφέρει η κοινωνία στον άνθρωπο, η μάνα που μεγαλώνει το παιδί φυτεύει τον σπόρο στην ψυχή του. Αυτή πρέπει να είναι ισορροπημένη, να έχει τον Άγιο της εικόνας στην καρδιά,τον Σταυρό στο μυαλό και να ξέρει τον δρόμο της Εκκλησίας. Μόνο έτσι θα μπορέσει να προετοιμάσει το παιδί για την ζωή. Αυτό που μας λείπει τώρα είναι ακριβώς αυτό. Μας λείπουν οι άγιες μητέρες, οι οποίες μας χαρίζουν αγίους ήρωες, μάρτυρες, διανοουμένους ή να μας δώσουν τις ιδιοφυΐες,που θα αναδείξουν ό,τι καλύτερο έχει αυτός ο λαός της Ορθοδοξίας.
***
«Πεθαίνοντας για μας ο Θεός μας ελευθέρωσε από τη δουλεία του νόμου, αλλά εμείς δημιουργούμε νόμους και υποδουλώνουμε τους εαυτούς μας στους νόμους αυτούς. Όταν γινόμαστε δούλοι των νόμων και τους εκπληρώνουμε, υπερηφανευόμαστε γι’ αυτό, αντίθετα, όταν δεν τους εκπληρώνουμε βασανιζόμαστε και δεν νιώθουμε ευχαριστημένοι. Ούτε το ένα χρειάζεται, ούτε το άλλο. Πρέπει να κάνουμε ο,τι μπορούμε και να αφήνουμε τα υπόλοιπα στον Θεό.»
Αρχιμ. Ζαχαρία Ζαχάρου, Πλατυσμός της Καρδίας, εκδ. Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου, Έσσεξ Αγγλίας, 2012, σελ. 274
iconandlight.wordpress.com
https://simeiakairwn.wordpress.com/
«Εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσατε»
«Αγαπάς με;» (Ιωάν. κα΄, 15). Η ερώτηση που ετέθη από τον Ιησού στον Σίμωνα Πέτρο ισχύει και για τον καθένα μας. Είναι η ουσιαστική ερώτηση. Η απάντηση που θα δώσω προσδιορίζει τη σχέση μου με το Σωτήρα.
Θα τολμήσω να πω με τον Πέτρο: «Κύριε, Συ πάντα οίδας, Συ γινώσκεις ότι φιλώ Σε» (Ιωάν. κα΄, 17). Μα τόσο συχνά η ζωή μου, τα έργα μου, αναιρούν μια παρόμοια βεβαίωση.
Να ομολογήσω ταπεινά ότι δεν έχω αυτήν την αγάπη; Να πω με απλότητα, ίσως και με ειλικρίνεια: «Όχι, Κύριε, δεν Σ’ αγαπώ»; Μια τέτοια όμως ριζική άρνηση δεν είναι σωστή. Διότι, ακόμη και στις χειρότερες πτώσεις μου, η ανάμνηση του Λυτρωτού, η μορφή Του, δεν σβήνουν εντελώς από την ψυχή μου. Δεν παύουν να με τραβούν. Περίπλοκη κατάσταση του αμαρτωλού, που ακόμη και στο βάθος της αθλιότητός του, κι όταν δεν έχει τη δύναμη να σπάσει τα δεσμά του, στρέφει με πόθο το κεφάλι προς τον Ιησού πλημμυρισμένος από τη νοσταλγία της ενώσεως μαζί Του.
Η μόνη απάντηση που θα μπορούσα να δώσω είναι: «Κύριε, γνωρίζεις τα πάντα. Γνωρίζεις ότι θα ήθελα να σ’ αγαπώ. Δος μου την αγάπη Σου»…
… «Εάν αγαπάτε με, τας εντολάς τας εμάς τηρήσατε» (Ιωάν. ιδ΄, 15). Τρομερή φράση. Με καταδικάζει. Το να τηρούμε το λόγο του Ιησού σημαίνει: να εφαρμόζουμε τα παραγγέλματά Του. Το νόημα της φράσεως, το νόημα το πιο φυσικό, θα ήταν: το δείγμα της αυθεντικής αγάπης για τον Ιησού είναι μια ζωή σύμφωνη με τα παραγγέλματά Του.
Ένα άλλο νόημα (που δεν αποκλείει το προηγούμενο) είναι:Μόνο εκείνος που αγαπά τον Ιησού μπορεί να τηρήσει το λόγο του Ιησού. Η αγάπη που προηγείται της υπακοής, που είναι προϋπόθεση υπακοής. Η υπακοή διατηρεί και προφυλάσσει την αγάπη, της δίδει συνέχεια και ασφάλεια. Αλλά η πηγή της υπακοής, το νόημά της και η εσωτερική της δύναμη βρίσκεται στην αγάπη.
Κύριε Ιησού, πως μπορώ να Σε υπακούσω, αν δεν Σ’ αγαπώ; Μετάστρεψέ με πρώτα, φέρε με στην περιοχή της αγάπης Σου. Τότε θα μάθω να Σε υπακούω. Είμαι πολύ αδύνατος να τηρήσω το λόγο Σου, αν δεν με κρατήσει, αν δεν με βαστάξει η αγάπη Σου. Εάν η καρδιά μου δεν είναι γεμάτη από την αγάπη Σου, εύκολα θα μπορεί να μπει ο πειρασμός και να την κατακτήσει. Γι’ αυτό και Σε ικετεύω: Γέμισε την καρδιά μου όπως γεμίζουν ένα ποτήρι με νερό ως τα χείλη. Έτσι ώστε να είναι αδύνατο να χωρέσει έστω και μια ξένη σταγόνα. Μόνο η ελπίδα που έχω ότι θα μου δώσεις την αγάπη Σου με κάνει να μην απελπίζομαι. Να μη χάνω την ελπίδα μου ότι θα τηρήσω κάποια μέρα το λόγο Σου…
… Στην αμαρτωλή γυναίκα συγχωρήθηκαν πολλά, διότι «ηγάπησεν πολύ»; Ή αγάπησε πολύ, διότι της συγχωρήθηκαν πολλά; Το ελληνικό κείμενο του Ευαγγελίου αφήνει περιθώρια και για τις δύο ερμηνείες. Και η μία και η άλλη εκφράζουν μια βαθιά αλήθεια.
Η πρώτη τοποθετεί την άφεση σαν απάντηση στην αγάπη. (Φυσικά αποκρούομε μιαν έννοια αγάπης που θα ήταν πρόφαση, για να καλύψει κάθε παράβαση). Ακόμη και σ’ αυτή την πρώτη ερμηνεία η αγάπη που φέρνει την άφεση είναι ήδη μια χάρη, μια πρωτοβουλία του Χριστού.
Στη δεύτερη ερμηνεία, όπου η συγχώρηση γεννά την αγάπη, η πρωτοβουλία του Κυρίου παραμένει απόλυτη: Προκαλεί την πρώτη κίνηση της μεταστροφής, χωρίς την οποία δεν θα μπορούσε να υπάρξει συγχώρηση. Ακολουθεί η άφεση που καθιερώνει πια τη μεταστροφή. Και τέλος η αγάπη, απάντηση της ψυχής που δέχτηκε την άφεση. Αν αγαπούσα τον Ιησού στο μέτρο της αφέσεως που μου χάρισε, σίγουρα θα γινόμουν μια γιγάντια φωτιά αγάπης.
«Μείνατε εν τη αγάπη τη εμή» (Ιωάν. ιε΄, 9). Το κείμενο δείχνει καθαρά ότι δεν πρόκειται για τη δική μας αγάπη προς τον Ιησού, αλλά για την αγάπη του ίδιου του Ιησού. «Μείνατε στην αγάπη που είναι δική μου, στην αγάπη που με κινεί, στην αγάπη που εκφράζει όλη τη φύση μου». Μα η αγάπη του Ιησού είναι η πηγή και η δύναμη και της δικής μας αγάπης προς τον Ιησού.
Από το βιβλίο «Ιησούς» του Λεβ Ζιλέ, σελίδα 71- 74
Ἡ Σύναξις τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων
Κάθε χρόνο μετά τη γιορτή των Αγίων Πάντων η εκκλησία μας τιμά μιαν άλλη χορεία αγίων, αυτή των Αγιορειτών Πατέρων.
Η εορτή αυτή τιμάται ιδιαίτερα πανηγυρικά με ολονύκτια αγρυπνία στον πάνσεπτο ναό του Πρωτάτου Καρυών του Αγίου Όρους, με την προσέλευση πολλών μοναχών και λαϊκών προσκυνητών.
Το Άγιον Όρος ονομάστηκε έτσι από την αγιότητα των πατέρων του.
Σήμερα έχουμε περί τους 45 γνωστούς αγιορείτες αγίους. Την ωραία ακολουθία τους και το θαυμάσιο εγκώμιό τους συνέθεσε ο φιλάγιος όσιος Νικόδημος ο Αγιορείτης (+1809) περί το 1800, οπότε αγιογραφήθηκε και η πρώτη τους εικόνα.
Ο πρώτος γνωστός άγιος είναι ο όσιος Πέτρος ο Αθωνίτης και τελευταίος ο άγιος Σάββας, ο εν Καλύμνω (+1948). Μεγάλες μορφές του αθωνικού αγιολογίου είναι οι άγιοι Αθανάσιος ο Αθωνίτης, Γρηγόριος ο Παλαμάς, Γρηγόριος ο Σιναΐτης, Φιλόθεος ο Κόκκινος, Νήφων ο Διονυσιάτης, Μακάριος ο Νοταράς, Σιλουανός ο Αθωνίτης και πολλοί άλλοι.
Η αγρυπνία στον ιερό ναό του Πρωτάτου τελείται πάντα με τη γνωστή αθωνική τάξη, το απαράβατο τυπικό, τις ψαλμωδίες, το αρχιερατικό συλλείτουργο.
Ο ναός του Πρωτάτου, κτίσμα του 10ου αιώνα, με τις περίφημες τοιχογραφίες του Θεσσαλονικέως Πανσελήνου, στα τέλη του 13ου αιώνα, ακόμη επισκευάζεται και ανακαινίζεται. Οι εργασίες συνεχίζονται με αργό ρυθμό και το αρχαίο κτίσμα αγκομαχά από τόνους σιδήρου εντός κι εκτός του ναού. Αυτό ανάγκασε τους Καρυώτες να συγκεντρώσουν πριν από καιρό υπογραφές για την επίσπευση των έργων και αποδέσμευση του ναού από τα βαριά και αντιαισθητικά σίδερα.
Οι άγιοι του Αγίου Όρους αποτελούν τον μεγαλύτερο πλούτο του. Η αγιότητα εδώ είναι το κυρίως ζητούμενο. Η αγιότητα υπάρχει ως τις ημέρες μας. Η αγιότητα συντηρεί και σώζει τον κόσμο. Η αγιότητα συνήθως ανθεί μυστικά. Δεν αγαπά τα φώτα, τις φωνές, τη διαφήμιση και τα χειροκροτήματα. Χαίρεται την αφάνεια, την ασημότητα. Χαίρεται στις σπηλιές, στα παρθένα δάση, στις οπές της γης, στ’ απόμερα κελιά. Ο Θεός δεν την αφήνει άγνωστη. Τη φανερώνει προς παραμυθία, ενίσχυση, στηριγμό και ευλογία τόσων πολλών κατατρεγμένων συνανθρώπων μας.
Το Άγιον Όρος είναι των αγίων. Αυτή την προαγωγή καλείται να συνεχίζει και στον δύστροπο 21ο αιώνα. Θα τη συνεχίσει. Είναι συγκινητικό στις ημέρες μας να συναντάς κρυμμένους νέους και γέρους, επίμονους και υπομονετικούς, γενναίους και σταθερούς αγωνιστές του πνεύματος. Δόξα τω Θεώ δεν στέρεψε ακόμη ο πόθος, η έγνοια, το μεράκι, το φιλότιμο, η τόλμη και ο ηρωισμός.
Το αθωνικό συναξάρι προσθέτει σελίδες. Η μνήμη των οσίων του Άθω πατέρων ανανεώνει μνήμες και υποσχέσεις, αφυπνίζει και κινητοποιεί συνειδήσεις αγνών ανθρώπων, τιμίων και φιλότιμων.
Μοναχός Μωυσής, Αγιορείτης
http://inpantanassis.blogspot.com/2019/06/blog-post_48.html
Διψά να διψάται
Ο Θεός διψά να διψάται από τους ανθρώπους. Ποτίζει αυτούς που θέλουν να πίνουν. Ευεργετεί αυτούς, που αναζητουν την ευεργεσία.
Δίνει πολύ πιο ευχάριστα, από ό,τι άλλοι λαμβάνουν. Μόνον να μη ζητάμε μικρά πράγματα και ανάξια να μας δοθούν.
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος
Ο εναγκαλισμός των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και τι συμβολίζει
Ὁ μήνας ᾽Ιούνιος καταυγάζεται ἀπό τή μεγάλη ἑορτή τῶν πρωτοκορυφαίων ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου (29 ᾽Ιουνίου).
Δέν πρόκειται περί μίας ἁπλῆς ἑορτῆς, ὅπως συνήθως ἑορτάζουμε τίς ὑπόλοιπες ἑορτές τῶν ἁγίων μας: νά θυμηθοῦμε τήν κατά Χριστόν πολιτεία τους καί στό μέτρο τῶν δυνατοτήτων μας νά τούς μιμηθοῦμε. Στόν ἐναγκαλισμό τῶν δύο ἀποστόλων, ὅπως τόν βλέπουμε στή γνωστή εἰκόνα τους, ἡ ᾽Εκκλησία μας πρόβαλε τή σύζευξη τῆς πίστεως καί τῶν ἔργων, μέ ἄλλα λόγια εἶδε τούς ἀποστόλους αὐτούς ὡς σύμβολο καί τύπο τῆς παραδόσεώς της.
Ὑπῆρξε, καί ὑπάρχει ἀκόμη σέ ὁρισμένους αἱρετικούς, ἡ ἄποψη ὅτι οἱ πρωτοκορυφαῖοι ἀπόστολοι ἀκολουθοῦν διαφορετικές παραδόσεις καί ἐκφράζουν διαφορετικές θεολογίες: ὁ ἀπόστολος Πέτρος – λένε - τονίζει τά ἔργα ὡς δρόμο σωτηρίας, γεγονός πού τόν σχετίζει περισσότερο μέ τήν ᾽Ιουδαϊκή παράδοση, καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος τονίζει κυρίως τήν πίστη, ἄρα εἶναι ὁ ρηξικέλευθος καί ὁ ἀληθινός χριστιανός. Τόν Πέτρο εἶδαν πολλοί ὡς πρότυπο τῆς θεολογίας τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ, ἡ ὁποία πράγματι ὑπερτονίζει τά καλά ἔργα εἰς βάρος συχνά τῆς πίστεως, καί τόν Παῦλο ἀπό τήν ἄλλη σχέτισαν μέ τόν Προτεσταντισμό, ὁ ὁποῖος ὑποβαθμίζει τά ἔργα ὑπέρ τῆς πίστεως.
Γιά ἐμᾶς τούς ὀρθοδόξους ὅμως μία τέτοια διασπασμένη κατανόηση τῆς θεολογίας τῶν ἀποστόλων αὐτῶν ἀποτελεῖ μεγάλη πλάνη. Καί τοῦτο γιατί καί οἱ δύο ἀπόστολοι ἐκφράζουν τήν ἴδια τελικῶς θεώρηση τῆς πίστεως. Δέν προβάλλει ἄλλον Χριστό ὁ Πέτρος καί ἄλλον ὁ Παῦλος. Καί οἱ δύο καταθέτουν τήν ἴδια ἐμπειρία, τήν ἐν Χριστῷ σωτηρία, γιά τήν ὁποία καί οἱ δύο ἔδωσαν μέ μαρτυρικό τρόπο τή ζωή τους.
Τό Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ ἄλλωστε πού τούς φώτιζε, ἦταν καί εἶναι πάντοτε τό ἴδιο. Ὅταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος, γιά παράδειγμα, τονίζει τήν πίστη ὡς προϋπόθεση τῆς σωτηρίας, ἐξαγγέλλει τήν κοινή μαρτυρία καί τῶν ἄλλων ἀποστόλων, ποεξάρχοντος τοῦ Πέτρου (Βλ. π.χ. Α´Πέτρ. 1, 5-9. 21κ.ἀ.), κατά τήν ὁποία, ναί μέν ῾ὁ δίκαιος ἐκ πίστεως ζήσεται᾽ (Ρωμ. 1,17), ἀλλά ἡ πίστη αὐτή ἐκφράζεται μέ τά ἔργα τῆς πίστεως, μέ τή μετάνοια δηλαδή τοῦ ἀνθρώπου, καί μέ τόν καρπό τῆς πίστεως, τήν ἀγάπη. ῾Πίστις δι᾽ ἀγάπης ἐνεργουμένη᾽ (Γαλ. 5, 6) κατά τή συνοπτική διατύπωσή του, πού σημαίνει ὅτι τότε ἡ χριστιανική πίστη ζωντανεύει καί ἐνεργοποιεῖται, ὅταν ἀκολουθεῖ τόν δρόμο τῆς ἀγάπης.
Πρόκειται γιά διαφορετική διατύπωση τῆς διδασκαλίας καί τοῦ ἀποστόλου ᾽Ιακώβου, κατά τήν ὁποία ῾ἡ πίστις χωρίς τῶν ἔργων νεκρά ἐστι᾽ (2, 18). Διαφορετικά, ἡ πίστη μόνη μπορεῖ νά θεωρηθεῖ καί ὡς δαιμονική, ἀφοῦ ῾καί τά δαιμόνια πιστεύουσιν καί φρίττουσι᾽( ᾽Ιακ. 2,19).
῎Ετσι πίστη καί ἔργα (πίστεως) συμπορεύονται στή χριστιανική παράδοση, ἐνῶ ὁποιαδήποτε διάσπαση τῆς πίστεως ἀπό τά ἔργα ἑρμηνεύεται ὡς τό ἀποτέλεσμα τῆς συγχύσεως τῆς ψυχῆς καί τοῦ διασπασμένου νοῦ τῶν αἱρετικῶν. Ἡ ἐσωτερική δηλαδή διάσπαση, τήν ὁποία ζοῦν οἱ αἱρετικοί, λόγω τῆς ἐνεργούσας μέσα τους ἁμαρτίας, τούς ὁδηγεῖ καί στό νά βλέπουν διασπασμένη τή θεολογία τῶν ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου.
Μέ ἄλλα λόγια καί στό σημεῖο αὐτό ἐπιβεβαιώνεται ἡ ψυχολογική ἀρχή, σύμφωνα μέ τήν ὁποία ὁ κάθε ἄνθρωπος γιά τήν κατανόηση τοῦ κόσμου προβάλλει στήν πραγματικότητα τόν ἴδιο του τόν ἑαυτό: αὐτό πού ζεῖ, τό προεκτείνει καί πρός τά ἔξω.
Στήν πιθανή ἔνσταση ὅτι ἱστορικά ὑπῆρξε κάποια σύγκρουση τῶν πρωτοκορυφαίων - ὅταν ὁ ἀπόστολος Παῦλος τότε πού ῾ἦρθε ὁ Πέτρος στήν ᾽Αντιόχεια, τοῦ ἀντιμίλησε κατά πρόσωπο, γιατί ἦταν ἀξιοκατάκριτος. Γιατί πρίν ἔρθουν μερικοί ἄνθρωποι τοῦ ᾽Ιακώβου, ἔτρωγε στά κοινά δεῖπνα μαζί μέ τούς ἐθνικούς. Σάν ἦρθαν ὅμως, ὑποχωροῦσε καί διαχώριζε τή θέση του, ἐπειδή φοβόταν τούς ᾽Ιουδαίους᾽ (Πρβλ. Γαλ. 2,11 ἑξ.) - ἡ ἀπάντηση δέν εἶναι διαφορετική: ἡ διαφωνία ἦταν γιά τήν τακτική τοῦ Πέτρου ἀπέναντι στούς ἐθνικούς καί ὄχι γιά τήν πίστη καί τήν ἀλήθεια πού ζοῦσε.
Γι᾽ αὐτό καί ἡ ᾽Εκκλησία μας, εἴπαμε, πρόβαλε καί προβάλλει συνεχῶς τήν ἑ ν ό τ η τ ά τους μέσα καί ἀπό τήν εἰκόνα τῆς ἑορτῆς τους, ὅπου τούς τοποθετεῖ σέ ἐναγκαλισμό.
Ἡ μεγάλη λοιπόν ἑορτή τῶν ἁγίων ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου, πού ἡ ᾽Εκκλησία μας τή συνοδεύει καί μέ νηστεία (γι᾽ αὐτούς γίνεται ἡ νηστεία καί ὄχι γιά τήν ἑπομένη, τῆς σύναξης τῶν ἀποστόλων), μᾶς ὑπενθυμίζει τή βασική ἀλήθεια τῆς πίστεώς μας ὅτι δέν μποροῦμε νά σωθοῦμε καί νά σχετιστοῦμε μέ τόν Χριστό, ἄν μαζί μέ τήν πίστη μας σέ ᾽Εκεῖνον δέν κινητοποιηθεῖ καί ὅλη ἡ ζωή μας.
Μέ ἁπλά λόγια, ἡ ἀγάπη μας γιά τόν συνάνθρωπο (αὐτό σημαίνει κυρίως κινητοποίηση τοῦ ἑαυτοῦ μας) ἀποτελεῖ καί τή σπουδαιότερη ἐπιβεβαίωση τῆς πραγματικῆς πίστεώς μας.
Καταδικασμένοι;
Μερικὲς φορὲς ὁ ἀπόστολος Παῦλος μᾶς «ταρακουνάει», ὅπως λέμε, συθέμελα!
Ἂν ξεφεύγαμε λίγο ἀπὸ τὰ τρέχοντα γεγονότα τοῦ πολιτικοῦ ἢ καὶ τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ χώρου, καὶ μελετούσαμε μὲ προσοχὴ τὰ λόγια τοῦ μεγάλου Ἀποστόλου, θὰ μέναμε ἄφωνοι. Ἡ ψυχή μας θὰ ἀνακάλυπτε θησαυροὺς ἀτίμητους ἀπὸ τὴν εἰς βάθος μελέτη τῶν κειμένων του.
Νά, παραδείγματος χάριν, τρεῖς φοβερὲς λεξοῦλες ἀπὸ μία ἐπιστολή του: «Εἰς τοῦτο κείμεθα», ἔγραψε στοὺς Θεσσαλονικεῖς (Α΄ Θεσ. γ΄ 3).
«Εἰς τοῦτο κείμεθα»! Ὁ Παῦλος φτάνει στὴν Ἀθήνα, καὶ ἀνησυχώντας γιὰ τὴ στάση τῶν Θεσσαλονικέων στοὺς διωγμοὺς ποὺ εἶχαν ξεσπάσει, ἔστειλε τὸν Τιμόθεο στὴ Θεσσαλονίκη, προκειμένου νὰ τοὺς στηρίξει. Καὶ τώρα, ἱκανοποιημένος ἀπὸ τὶς εὐχάριστες εἰδήσεις ποὺ τοῦ μετέφερε ἐπιστρέφοντας ὁ Τιμόθεος, τοὺς γράφει, καὶ τί τοὺς λέει;
«Εἰς τοῦτο κείμεθα»!
Ἔχετε θλίψεις; Ἀντιμετωπίζετε διωγμούς; Σᾶς κατατρέχουν; Σᾶς ἀδικοῦν; Σᾶς φυλακίζουν; Σᾶς δέρνουν; Ἁρπάζουν τὴν περιουσία σας; Ποῦ εἶναι τὸ παράξενο; Οἱ πιστοὶ Χριστιανοὶ σ᾿ αὐτὸ ἔχουμε ταχθεῖ: «Εἰς τοῦτο κείμεθα»! Ἀπὸ τὴν ὥρα ποὺ πιστέψαμε, ἀπὸ τὴ στιγμὴ ποὺ βαπτισθήκαμε καὶ ἐνταχθήκαμε στὴν Ἐκκλησία, εἴμαστε «καταδικασμένοι» νὰ ὑποφέρουμε. Αὐτὴ εἶναι ἡ τύχη μας. Αὐτὴ εἶναι ἡ θέση μας. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀποστολή μας. Σ᾿ αὐτὸ ἔχουμε ταχθεῖ!
Μᾶς συνταράζει ἴσως ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ Ἀποστόλου. Διότι κάποιοι ἀπὸ μᾶς, ἐπειδὴ ἔχουμε τὴν ὅποια λίγη πίστη ἔχουμε, καὶ ἐπειδὴ μετέχουμε, ὅπως μετέχουμε, κάπως συνειδητότερα, στὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας μας, νομίζουμε ὅτι θὰ ἔπρεπε νὰ μᾶς ἔρχονται ὅλα βολικὰ καὶ εὔκολα στὴ ζωή. Γι᾿ αὐτὸ καί, ὅταν κάτι ἔρχεται, κατὰ τὴ γνώμη μας, ἀνάποδα, ἀγανακτοῦμε καὶ δυσφοροῦμε.
Σκεφτόμαστε: Εἶμαι ἄνθρωπος πιστός… ἐκκλησιάζομαι… προσεύχομαι… ἀγωνίζομαι νὰ βαδίζω σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ…
Λοιπόν… Θὰ ἔχω τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή μου… θὰ περπατάω σὲ ἀνθισμένους δρόμους. Χωρὶς δυσκολίες, χωρὶς προβλήματα, χωρὶς θλίψεις, χωρὶς ἀποτυχίες, χωρὶς συμφορές.
Ἀλλὰ ὄχι! Ἄλλο γράφει ὁ Ἀπόστολος: «Εἰς τοῦτο κείμεθα»! Οἱ θλίψεις, οἱ συμφορές, οἱ ὁποιεσδήποτε δοκιμασίες, ὄχι μόνο δὲν εἶναι ἀταίριαστες μὲ τὴ ζωὴ τῆς πίστεως, ἀλλὰ εἶναι ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς εὐσεβοῦς ζωῆς.
Τότε ὅμως, τί σημαίνει τὸ ὅτι ὁ πιστὸς ἄνθρωπος ἔχει τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ στὴ ζωή του;
Μὰ ἀκριβῶς αὐτό! Σημαίνει ὅτι τοῦ δίνει ὁ Θεὸς τὴ δύναμη νὰ ἀντιμετωπίζει τὶς θλίψεις μὲ χαρά! Εἶναι κάτι μεγαλειῶδες! Οἱ ἄλλοι μπορεῖ νὰ τὸν θεωροῦν ἀδικημένο, δυστυχισμένο, κακότυχο… κι αὐτὸς μέσα στὶς ὅποιες δυσκολίες καὶ θλίψεις του νὰ πλέει σὲ πελάγη εὐτυχίας.
Γι᾿ αὐτὸ ὁ ἅγιος Νικόλαος ὁ Βελιμίροβιτς, Ἐπίσκοπος Ἀχρίδος, ποὺ ἔζησε δύο σχεδὸν χρόνια στὴ φρίκη τοῦ στρατοπέδου συγκεντρώσεως τοῦ Νταχάου, ἔλεγε ἀργότερα μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσή του: «Θὰ ἔδινα ὅλη τὴ ζωὴ ποὺ μοῦ ἀπομένει γιὰ μία ὥρα στὸ Νταχάου, γιατὶ ἐκεῖ εἶδα πρόσωπο μὲ πρόσωπο τὸν Θεό»!
Διότι ἤξερε, εἶχε μάθει ὅτι… «εἰς τοῦτο κείμεθα»…
Ἤξερε, ἔμαθε! Εἶναι «καταδικασμένος» νὰ ὑποφέρει…
Δηλαδὴ νὰ ζεῖ ἀπὸ τώρα στὸν Παράδεισο! Διότι μέσα στὶς θλίψεις καὶ τὶς δοκιμασίες εἶχε βρεῖ τὸν Παράδεισο.
Εἶχε βρεῖ τὸν Χριστό.
Ἀλλὰ ὁ Χριστὸς εἶναι ὁ Παράδεισος!
Διδακτική ιστορία: Ο σκορπιός που έπιασε ο γέροντας
Ένας Γέροντας είδε ένα σκορπιό να πνίγεται και προσπάθησε να τον σώσει τραβώντας τον από το νερό. Μόλις τον έβγαλε,ο σκορπιός τον τσίμπησε,ο πόνος ήταν οξύς και ο Γέροντας τον άφησε μονομιάς με αποτέλεσμα ο σκορπιός να ξαναπέσει στο νερό και να κινδυνεύει να πνιγεί. Ο Γέροντας ξαναπροσπάθησε και ο σκορπιός τον τσίμπησε ξανά. Ένας υποτακτικός που είδε τη σκηνή πλησίασε και του είπε : Με συγχωρείτε γέροντα,αλλά δεν έχετε αντιληφθεί ότι κάθε φορά που προσπαθείτε να σώσετε το σκορπιό,αυτός σας τσιμπάει;;;
Ο γέροντας απάντησε: Η φύση του σκορπιού είναι να τσιμπάει κι αυτό δεν θα αλλάξει. Η δική μου είναι να βοηθώ,στη συνέχεια ο Γέροντας με την βοήθεια ενός φύλλου, έβγαλε το σκορπιό απ το νερό και τον έσωσε. Στράφηκε κατόπιν στο μαθητή του και του είπε: Μην αλλάξεις τη φύση σου αν κάποιος σου προξενήσει πόνο απλά πάρε τα μέτρα σου επειδή οι άνθρωποι είναι μάλλον πάντα αχάριστοι στο καλό που τους γίνεται. Αλλά δεν είναι λόγος να σταματήσεις να το κάνεις, να νεκρώσεις την αγάπη που ζει μέσα σου. Κάποιος κυνηγά την ευτυχία,άλλοι τη δημιουργούν.Να ανησυχείς περισσότερο για τη συνείδηση σου παρά για την φήμη σου. Επειδή η συνείδηση σου είναι αυτό που είσαι ενώ η φήμη σου είναι ότι σκέφτονται οι άλλοι για σένα. Όταν η ζωή σου παρουσιάζει χίλιους λόγους για να κλαις, δείξε ότι έχεις χίλιους λόγους για να χαμογελάς...
Πηγή: ixthis3.blogspot.com
ΔΡΑΣΚΕΛΙΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΦΩΣ... (16)
Φαντασιωνόμαστε πολλές φορές μεγαλεπήβολα σχέδια για τον εαυτό μας, θέτουμε στόχους που μοιάζουν ηρωικά κατορθώματα, θα θέλαμε να προσφέρουμε γενικά στην κοινωνία μας με μιαν αγάπη περιεκτική του ανθρώπου. Κι έρχεται η πραγματικότητα και το καθημερινό χωματένιο μαγγανοπήγαδο - στο σπίτι μας, στο επάγγελμά μας, στις κοινωνικές σχέσεις μας – που δείχνει ότι παλεύουμε με ό,τι μικρό και ποταπό, με καταστάσεις που μας βγάζουν έξω από τα ρούχα μας, με πράγματα που αποκαλύπτουν ότι κι εμείς τελικά, παρόλο που νομίζουμε ότι είμαστε… αετοί, δεν ξεπερνάμε τα σπουργίτια, για να μην πούμε τα… σκουλήκια. Γι’ αυτό και το ζητούμενο και το προσγειωμένο είναι να προσπαθούμε για το λίγο που μπορούμε, αρκεί να το κάνουμε όπως πρέπει. Να γινόμαστε δηλαδή ένα κεράκι μέσα στη γενικότερη καταχνιά και το έρεβος. Όπως το λέει κι ένας στίχος: «γίνε κεράκι με φως λιγοστό, κάποιοι να ελπίσουν είν’ αρκετό». Και κεράκι βεβαίως γίνεται κανείς, όταν αφήνει το Φως του Χριστού να διαπερνά έστω κι αμυδρά την ύπαρξή του.
Επιφυλακή
(Όσιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς)
Τήρησε σθεναρά την πνευματική επιφυλακή, επειδή δεν γνωρίζεις πότε θα σε καλέσει ο Κύριος κοντά Του. Κατά την επίγειο ζωή σου, να είσαι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να Του δώσεις λογαριασμό. Πρόσεχε να μην σε πιάσει στα δίχτυα του ο εχθρός, ή να σε ξεγελάσει, προκαλώντας σε να πέσεις σε πειρασμό. Καθημερινά εξέταζε την συνείδησή σου, δοκίμαζε την καθαρότητα των λογισμών σου, τις προθέσεις σου.
Κάποτε ήταν ένας βασιλιάς, ο οποίος είχε ένα γιο πονηρό. Έχοντας χάσει κάθε ελπίδα για αλλαγή προς το καλύτερο, ο πατέρας καταδίκασε τον γιο του σε θάνατο. Του έδωσε ένα μήνα περιθώριο για να προετοιμαστεί. Πέρασε ο μήνας, και ο πατέρας ζήτησε να παρουσιασθεί ο γιος του. Προς μεγάλη του έκπληξη, παρατήρησε πως ο νεαρός ήταν αισθητά αλλαγμένος: το πρόσωπό του ήταν αδύνατο και χλωμό, και ολόκληρο το κορμί του έμοιαζε να είχε υποφέρει.
«Πως και σου συνέβη τέτοια μεταμόρφωση, γιέ μου;» ρώτησε ο πατέρας.
«Πατέρα μου και κύριέ μου,» απάντησε ο γιος, «πως είναι δυνατόν να μην έχω αλλάξει, αφού η κάθε μέρα με έφερνε πιο κοντά στον θάνατο;»
«Καλώς, παιδί μου», παρατήρησε ο βασιλιάς. «Επειδή προφανώς έχεις έρθει στα συγκαλά σου, θα σε συγχωρήσω. Όμως, θα χρειαστεί να τηρήσεις αυτή την διάθεση επιφυλακής της ψυχής σου, για την υπόλοιπη ζωή σου.»
«Πατέρα μου,» απάντησε ο γιος, «αυτό είναι αδύνατο. Πως θα μπορέσω να αντισταθώ στα αμέτρητα ξελογιάσματα και τους πειρασμούς;»
Ο βασιλιάς τότε διέταξε να του φέρουν ένα δοχείο γεμάτο λάδι, και είπε στον γιο του: «Πάρε αυτό το δοχείο, και μετάφερε το στα χέρια σου, διασχίζοντας όλους τους δρόμους της πόλεως. Θα σε ακολουθούν δύο στρατιώτες με κοφτερά σπαθιά. Εάν χυθεί έστω και μία σταγόνα από το λάδι, θα σε αποκεφαλίσουν.»
Ο γιος υπάκουσε. Με ανάλαφρα, προσεκτικά βήματα, διέσχισε όλους τους δρόμους της πόλεως, με τους στρατιώτες να τον συνοδεύουν συνεχώς, και δεν του χύθηκε ούτε μία σταγόνα.
Όταν επέστρεψε στο κάστρο, ο πατέρας τον ρώτησε: «Γιέ μου, τι πρόσεξες καθώς τριγυρνούσες μέσα στους δρόμους της πόλεως;»
«Δεν πρόσεξα τίποτε.»
«Τι εννοείς, ‘τίποτε’;» τον ρώτησε ο βασιλιάς. «Σήμερα ήταν μεγάλη γιορτή – σίγουρα θα είδες τους πάγκους που ήταν φορτωμένοι με πολλές πραμάτειες, τόσες άμαξες, τόσους ανθρώπους, ζώα…»
«Δεν είδα τίποτε απ’ όλα αυτά» είπε ο γιος. «Όλη η προσοχή μου ήταν στραμμένη στο λάδι μέσα στο δοχείο. Φοβήθηκα μην τυχόν μου χυθεί μία σταγόνα και έτσι χάσω τη ζωή μου.»
«Πολύ σωστή η παρατήρησή σου» είπε ο βασιλιάς. «Κράτα λοιπόν αυτό το μάθημα κατά νου, για την υπόλοιπη ζωή σου. Να τηρείς την ίδια επιφυλακή για την ψυχή μέσα σου, όπως έκανες σήμερα για το λάδι μέσα στο δοχείο. Να στρέφεις τους λογισμούς σου μακριά από εκείνα που γρήγορα παρέρχονται, και να τους προσηλώνεις σε εκείνα που είναι αιώνια. Θα είσαι ακολουθούμενος, όχι από οπλισμένους στρατιώτες, αλλά από τον θάνατο, στον οποίον η κάθε μέρα μας φέρνει πιο κοντά. Να προσέχεις πάρα πολύ να φυλάς την ψυχή σου από όλους τους καταστροφικούς πειρασμούς.»
Ο γιος υπάκουσε τον πατέρα, και έζησε έκτοτε ευτυχής.
«Γρηγορείτε, στήκετε εν τη πίστει, ανδρίζεσθε, κραταιούσθε» (Α’ Προς Κορινθίους 16:13).
Ο Απόστολος δίνει αυτή την σημαντική συμβουλή, για να στρέψεις την προσοχή σου προς τον κίνδυνο του κόσμου τούτου, να σε καλέσει σε συχνή εξέταση της καρδιάς σου, επειδή χωρίς αυτό, είναι εύκολο κανείς να καταστρέψει την καθαρότητα και το πάθος της πίστεώς του και χωρίς να το αντιληφθεί, να περάσει στην αντίπερα όχθη του πονηρού και της απιστίας.
Όπως είναι βασική μας μέριμνα να προσέχουμε εκείνα που μπορούν να ζημιώσουν την φυσική μας υγεία, έτσι οφείλουμε να έχουμε σαν πνευματική μας μέριμνα να προσέχουμε εκείνα που μπορούν να ζημιώσουν την πνευματική μας ζωή και το έργο της πίστεως και της σωτηρίας. Συνεπώς, πρέπει να ελέγχετε προσεκτικά και με προσήλωση τα εσωτερικά σας ορμέμφυτα: είναι εκ Θεού, ή από το πνεύμα του πονηρού; Να φυλάγεσθε από τους πειρασμούς του κόσμου τούτου, και από τους κοσμικούς ανθρώπους. Να φυλάγεσθε από τους κρυφούς εσωτερικούς πειρασμούς που προέρχονται από το πνεύμα της αδιαφορίας και απροσεξίας την ώρα της προσευχής, εξ αιτίας της φθίνουσας Χριστιανικής αγάπης.
Αν στρέψουμε την προσοχή μας στον νου μας, θα παρατηρήσουμε ένα χείμαρρο αλλεπάλληλων λογισμών και ιδεών. Ο χείμαρρος αυτός είναι αδιάκοπος, τρέχει γοργά προς κάθε κατεύθυνση και κάθε στιγμή – στο σπίτι, στην εκκλησία, στην εργασία, όταν διαβάζουμε, όταν συζητούμε… Συνήθως το ονομάζουμε «σκέψη», γράφει ο Επίσκοπος Θεοφάνης ο Έγκλειστος, αλλά στην πραγματικότητα είναι μία διαταραχή του νοός, ένα σκόρπισμα, μία έλλειψη συγκέντρωσης και προσοχής.
Το ίδιο συμβαίνει και στην καρδιά. Έχετε ποτέ παρατηρήσει την ζωή της καρδιάς; Δοκιμάστε να το κάνετε, έστω για ένα μικρό διάστημα, και παρατηρήστε τι θα ανακαλύψετε: Προκύπτει κάτι δυσάρεστο, και ταράζεστε. Σας βρίσκει κάποια δυστυχία, και νοιώθετε λύπηση για τον εαυτό σας. Βλέπετε κάποιον που δεν συμπαθείτε, και αμέσως αναβλύζει μέσα σας η εχθρότητα. Συναντιέστε με κάποιον ισότιμό σας, ο οποίος εν τω μεταξύ σας έχει προσπεράσει κοινωνικά, και αρχίζετε να τον φθονείτε. Αναπολείτε τα ταλέντα σας και τις ικανότητές σας, και αρχίζετε να νοιώθετε υπερηφάνεια…. Όλη αυτή η σαπίλα: ματαιοδοξία, σαρκική επιθυμία, λαιμαργία, ακηδία, κακία… η μια στοιβαγμένη πάνω στην άλλη, τελικά καταστρέφουν την καρδιά. Και όλα αυτά μπορούν να διαπεράσουν την καρδιά μέσα σε λίγα μόνο λεπτά. Για τον λόγο αυτό, κάποιος ασκητής που ασκούσε αυστηρό έλεγχο στον εαυτό του, είπε -πολύ σωστά- ότι «η καρδιά του ανθρώπου είναι γεμάτη από δηλητηριώδη φίδια. Μόνο οι καρδιές των αγίων είναι απαλλαγμένες από αυτά τα φίδια: τα πάθη.»
Τέτοια όμως απαλλαγή αποκτάται μονάχα μέσω μιας μακροχρόνιας και δύσκολης διαδικασίας αυτογνωσίας, προσωπικής ενασχόλησης και επιφυλακής προς την έσω ζωή μας, δηλαδή, την ψυχή.
Να είστε προσεκτικοί. Να είστε σε επιφυλακή για την ψυχή σας! Να στρέφετε τους λογισμούς σας μακριά από εκείνα που γρήγορα παρέρχονται, και να τους προσηλώνετε σε εκείνα που είναι αιώνια. Έτσι θα βρείτε την χαρά που ποθεί η ψυχή σας, και για την οποία διψά η καρδιά σας.
(Πηγή/Έκδοση: Pravoslavnaya Rus, ORTHODOX AMERICA, Τόμος 14. Χρ.Έκδοσης: 1993)
Το Αποστολικό και Ευαγγελικό ανάγνωσμα της Κυριακής
† Κυριακῇ 30 Ἰουνίου 2018 (Β' Ματθαῖου)
† Ἡ Σύναξις τῶν Ἁγίων ἐνδόξων καί πανευφήμων Ἀποστόλων τῶν δώδεκα
† Ἡ Σύναξις τῶν Ἁγιορειτῶν Πατέρων
Τὸ Εὐαγγέλιον
Ἐκ τοῦ κατά Ματθαῖον
Κεφ. θ' : 36, ι' : 1-8
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, εἶδεν ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς ὄχλους, ἐσπλαγχνίσθη περὶ αὐτῶν, ὅτι ἦσαν ἐκλελυμένοι καὶ ἐῤῥιμμένοι, ὡς πρόβατα μὴ ἔχοντα ποιμένα. Καὶ προσκαλεσάμενος ὁ ᾿Ιησοῦς τοὺς δώδεκα Μαθητὰς αὐτοῦ, ἔδωκεν αὐτοῖς ἐξουσίαν κατὰ πνευμάτων ἀκαθάρτων, ὥστε ἐκβάλλειν αὐτὰ, καὶ θεραπεύειν πᾶσαν νόσον καὶ πᾶσαν μαλακίαν. Τῶν δὲ δώδεκα Ἀποστόλων τὰ ὀνόματά ἐστι ταῦτα· πρῶτος, Σίμων ὁ λεγόμενος Πέτρος, καὶ ᾿Ανδρέας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ· ᾿Ιάκωβος ὁ τοῦ Ζεβεδαίου καὶ ᾿Ιωάννης ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ· Φίλιππος καὶ Βαρθολομαῖος· Θωμᾶς καὶ Ματθαῖος ὁ τελώνης· ᾿Ιάκωβος ὁ τοῦ ᾿Αλφαίου καὶ Λεββαῖος ὁ ἐπικληθεὶς Θαδδαῖος· Σίμων ὁ Κανανίτης, καὶ ᾿Ιούδας ὁ ᾿Ισκαριώτης, ὁ καὶ παραδοὺς αὐτόν. Τούτους τοὺς δώδεκα ἀπέστειλεν ὁ ᾿Ιησοῦς παραγγείλας αὐτοῖς, λέγων· Εἰς ὁδὸν ἐθνῶν μὴ ἀπέλθητε, καὶ εἰς πόλιν Σαμαρειτῶν μὴ εἰσέλθητε· Πορεύεσθε δὲ μᾶλλον πρὸς τὰ πρόβατα τὰ ἀπολωλότα οἴκου ᾿Ισραήλ. Πορευόμενοι δὲ κηρύσσετε, λέγοντες, ὅτι ἤγγικεν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. Ἀσθενοῦντας θεραπεύετε, λεπροὺς καθαρίζετε, νεκροὺς ἐγείρετε, δαιμόνια ἐκβάλλετε· δωρεὰν ἐλάβετε, δωρεὰν δότε.
Ὁ Ἀπόστολος
Πρὸς Κορινθίους Α’ Ἐπιστολῆς Παύλου τὸ Ἀνάγνωσμα
Κεφ. δ' : 9-16
Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις. Ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ· ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί· ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι. Ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσί· λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι. Οὐκ ἐντρέπων ὑμᾶς γράφω ταῦτα, ἀλλ᾿ ὡς τέκνα μου ἀγαπητὰ νουθετῶ. Ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ᾿ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ ᾿Ιησοῦ διὰ τοῦ εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα. Παρακαλῶ οὖν ὑμᾶς, μιμηταί μου γίνεσθε.
ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
"Ο πόνος είναι μια ψυχική δύναμη που ο Θεός την έβαλε μέσα μας, με προορισμό να κάνει το καλό, την αγάπη, τη χαρά, την προσευχή. Αντ’ αυτού, ο διάβολος καταφέρνει και παίρνει τη ψυχική αυτή δύναμη από την μπαταρία της ψυχής μας και τη μεταχειρίζεται για το κακό, την κάνει κατάθλιψη και φέρνει τη ψυχή στη νωθρότητα και στην ακηδία."
Αγ. Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης
Σάββατο 29 Ιουνίου 2019
''Ψυχήν υπερβαίνουσαν πάσαν την γην''
Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ, Υπερτίμου και Εξάρχου Άνω Μακεδονίας
Ο Απόστολος Παύλος, ο στρατηγός της Εκκλησίας όπως τον ονομάζει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος,
ο φτερωτός Απόστολος των Εθνών,
ο Απόστολος της Ελλάδας,
ο Απόστολος της Μακεδονίας,
ο οικουμενικός διδάσκαλος.
Για να μιλήσεις για τη μορφή του, και έστω αμυδρά να σχηματίσεις μια εικόνα, θα πρέπει να έχεις διαβάσει τη θαυμαστή μεταστροφή του, τις θεοφόρες επιστολές του αλλά και τους εγκωμιαστικούς λόγους του ιερού Χρυσοστόμου.
Για να τον πλησιάσεις, αδύνατον. Για να τον ζωγραφίσεις, πιο δύσκολο. Τουλάχιστον στο μικρό αυτό αφιέρωμα στη μνήμη του, στις αράδες που θα ακολουθήσουν και είναι δανεισμένες από τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο, ας δούμε το ενδιαφέρον και τη φιλοστοργία του για τον άνθρωπο, το ενδιαφέρον του για τη σωτηρία του ανθρώπου και την είσοδό του στη Βασιλεία των Ουρανών.
«Είδες ψυχή που αξίζει περισσότερο απ’ όλη τη γη; Προσδοκούσε να παρουσιάσει κάθε άνθρωπο τέλειο, και όσο εξαρτόταν απ’ αυτόν, τους παρουσίασε όλους.
Γιατί πραγματικά σαν να γέννησε αυτός ολόκληρη την οικουμένη, έτσι ανησυχούσε, έτσι έτρεχε, έτσι προσπαθούσε να οδηγήσει όλους στη βασιλεία των ουρανών, θεραπεύοντας, παρηγορώντας, δίνοντας υποσχέσεις, προσευχόμενος, ικετεύοντας, φοβερίζοντας τους δαίμονες, απομακρύνοντας εκείνους που διέφθειραν τους άλλους, με την παρουσία του, με επιστολές, με λόγους, με πράξεις, με τους μαθητές, ανορθώνοντας με το παράδειγμα του εκείνους που κλονίζονταν στην πίστη τους, στηρίζοντας εκείνους που ήταν σταθεροί, σηκώνοντας εκείνους που είχαν πέσει, θεραπεύοντας εκείνους που είχαν συντριβεί, παρακινώντας τους αδιάφορους, βγάζοντας φοβερές κραυγές προς τους εχθρούς, ρίχνοντας φοβερό βλέμμα πάνω στους αντιπάλους.
Σαν να ήταν κάποιος στρατηγός ή άριστος ιατρός, ο ίδιος ήταν σκευοφόρος, ο ίδιος υπασπιστής, ο ίδιος παραστάτης, ο ίδιος γινόταν τα πάντα στο στρατόπεδο. Και όχι μόνο στα πνευματικά, αλλά και στα υλικά έδειχνε μεγάλη φροντίδα, μεγάλη προσπάθεια.
Άκουσε λοιπόν τον Παύλο, πως λέγει για μία γυναίκα όταν γράφει επιστολή προς ολόκληρη πόλη: “Σας συνιστώ ωστόσο τη Φοίβη, την αδελφή μας, η οποία είναι διακόνισσα της Εκκλησίας των Κεγχρεών, για να δεχθείτε, όπως ο Κύριος επιβάλλει, καθώς αξίζει στους Χριστιανούς, και να την συμπαρασταθείτε σ’ ό,τι σας χρειασθεί” (Ρωμ. 16, 1-2). Άκουσε αυτόν και πάλι: “Γνωρίζετε το σπίτι του Στεφανά· ώστε και εσείς να υποτάσσεστε σε τέτοιους Χριστιανούς” (Α΄ Κορ. 16, 15-16) και πάλι “Αναγνωρίζετε αυτούς” (Α΄ Κορ. 16, 18). Γιατί και αυτό είναι γνώρισμα της φιλοστοργίας των αγίων, το να βοηθούν δηλαδή και σε τέτοιες περιστάσεις. Έτσι και ο Ελισσαίος τη γυναίκα που τον φιλοξένησε, δεν την βοηθούσε μόνο στα πνευματικά, αλλά και στα υλικά φρόντιζε να τη βοηθήσει· γι’ αυτό και έλεγε: “Έχεις να πεις τίποτε στο βασιλιά ή τον άρχοντα;” (Δ΄ Βασ. 4,13).»1
1. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Εις τον Άγιον Παύλον, Ομιλία Γ’, ΕΠΕ 36,439-441
Ἕνας πνευματικὸς κίνδυνος
Πορεία ἀνοδική, πορεία σὲ δύσβατους δρόμους καὶ μὲ ποικίλους κινδύνους εἶναι ἡ πνευματικὴ ζωὴ τοῦ πιστοῦ. Ὅσο ἀνεβαίνει κανείς, βλέπει τὴ δυσκολία, τὸν κόπο τοῦ ἀγώνα ἀλλὰ καὶ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ καὶ τὴ χαρὰ τῆς προσπάθειας. Ἀνάμεσα στοὺς κινδύνους ὑπάρχει ἕνας ποὺ ἔρχεται ὡς πειρασμὸς καὶ χρειάζεται πολλὴ προσοχή! Ὁ κίνδυνος τῆς πνευματικῆς αὐτάρκειας.
Γενικὰ ἡ αὐτάρκεια εἶναι στόχος καὶ ὄνειρο τοῦ κάθε ἀνθρώπου· νὰ καταφέρει στὴ ζωή του νὰ ζεῖ μὲ ἄνεση, νὰ ἀπολαμβάνει τὰ ὑλικὰ καὶ πολιτισμικὰ ἀγαθά, ὅσα τοῦ εἶναι ἀπαραίτητα. Αὐτάρκεια σὲ χρῆμα, σὲ γνώση, σὲ κάθε ἀγαθό. Αὐτὴ εἶναι ἡ θετικὴ σημασία τοῦ ὅρου καὶ εἶναι δίκαιο γιὰ κάθε ἄνθρωπο νὰ εἶναι αὐτάρκης.
Στὴν πνευματικὴ ὅμως ζωὴ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας παρατηροῦν πὼς ἡ αὐτάρκεια εἶναι πνευματικὸς κίνδυνος. Τὸ νὰ αἰσθάνεται δηλαδὴ κανεὶς πνευματικὰ αὐτάρκης σημαίνει ὅτι ὑπερτιμᾶ τὰ πνευματικά του χαρίσματα, τὶς ἀρετές, τὰ καλὰ ποὺ ἔχει. Πιστεύει πὼς εἶναι σὲ καλὴ πνευματικὴ κατάσταση καὶ ὅτι δὲν ἔχει ἀνάγκη καθοδηγήσεως πνευματικῆς, δὲν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκη τῆς ἐσωτερικῆς καλλιέργειας· ἔχει τὴν αἴσθηση τῆς πνευματικῆς τελειότητας, τοῦ πνευματικὰ «ἀνεβασμένου» ἀνθρώπου. Ἄλλες φορὲς δὲν αἰσθάνεται τὴν ἀνάγκη τῆς προσευχῆς, ἀραιώνει τὴ συμμετοχή του στὰ ἱερὰ Μυστήρια, χάνει τὴν ἐπικοινωνία μὲ τὸν Πνευματικό. Κυριαρχεῖ πνεῦμα αὐτοδικαίωσης μέσα του.
Μιὰ τέτοια κατάσταση εἶναι καθαρὸς φαρισαϊσμός. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ἡ ἐπικίνδυνη αὐτὴ πνευματικὴ κατάσταση παρουσιάζεται μέσα στὴν Ἁγία Γραφὴ μὲ τὸ παράδειγμα τοῦ Φαρισαίου τῆς Παραβολῆς. «Οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων», ἔλεγε. Εἶχε αὐτάρκεια ὁ Φαρισαῖος· ἔκανε λίγα πράγματα καὶ ἔμενε σ᾿ αὐτά. Ἔμενε εὐχαριστημένος μὲ τὰ κατορθώματά του. Ἡ προσευχή του ἦταν ἔπαινος τοῦ ἑαυτοῦ του καὶ τῶν ἀρετῶν του. Ἀπαριθμοῦσε ὁ Φαρισαῖος τὰ ἔργα του καὶ αἰσθανόταν ἀσύγκριτη ὑπεροχὴ ἔναντι τῶν λοιπῶν ἀνθρώπων, τοὺς ὁποίους γενικὰ χαρακτήριζε ἁμαρτωλούς. Εὐχαριστοῦσε τὸν Θεὸ ἢ μᾶλλον ἔδινε συγχαρητήρια στὸν ἑαυτό του, ὡς ἀνώτερο ἀπ᾿ ὅλους τοὺς ἄλλους. Δὲν αἰσθανόταν νὰ τοῦ λείπει τίποτε! Ἔνιωθε αὐτάρκης καὶ δὲν φαινόταν νὰ ἐξαρτᾶται καθόλου ἀπὸ τὸν Θεό, ἀφοῦ εἶχε τόσα «δικά του» ἔργα στὰ ὁποῖα μποροῦσε νὰ στηριχθεῖ καὶ γιὰ τὰ ὁποῖα μποροῦσε νὰ καυχηθεῖ. Ἐπανελάμβανε αὐτὸ ποὺ ἀναφέρεται στὸ βιβλίο τῆς Ἀποκαλύψεως ὅτι ἔλεγε ὁ κακὸς Ἐπίσκοπος τῆς Λαοδίκειας: «πλούσιός εἰμι καὶ πεπλούτηκα καὶ οὐδενὸς χρείαν ἔχω» (Ἀποκ. γ΄ 17).
Ὅμως ἡ πνευματικὴ αὐτάρκεια εἶναι οὐσιαστικὰ ψευδαίσθηση, καὶ καθένας ποὺ προσβάλλεται ἀπ᾿ αὐτὴν ζεῖ μέσα στὸ ψέμα, αὐταπατᾶται.
Ὁ ὅσιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος γράφει σὲ μία ἐπιστολή του: «Ἐξετάστε μήπως ὑπάρχουν μέσα σας ὑπερβολικὴ αὐτοπεποίθηση, αὐτοϋπερεκτίμηση καὶ αὐτοκαταξίωση. Αὐτὲς δημιουργοῦν στὸν ἄνθρωπο τὴν ἐγωιστικὴ καὶ πλανερὴ αἴσθηση τῆς αὐτάρκειας: Νομίζει πὼς ὅλα μπορεῖ νὰ τὰ ὀργανώσει καὶ νὰ τὰ ἐκτελέσει ἀλάθητα μόνος του, δίχως τὴ συμβολὴ ἢ τὴ συμβουλὴ τῶν συνανθρώπων του, καὶ πάνω ἀπ᾿ ὅλα, δίχως τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ»1.
Χρειάζεται λοιπὸν προσοχὴ καὶ ἐπαγρύπνηση. Χρειάζεται νὰ ἔχουμε ἀληθινὴ εἰκόνα τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τῆς πνευματικῆς μας καταστάσεως. Ἡ πνευματικότητά μας νὰ μὴν ἀρκεῖται μόνο σ᾿ ἐξωτερικὰ σχήματα εὐλάβειας, ἀλλὰ νὰ ἔχει βάθος καὶ συνέπεια μὲ τὴν ὅλη ζωή μας. Ὅσο πλησιάζει κανεὶς τὸν Θεό, βλέπει πόσο μικρὸς εἶναι ἐνώπιόν Του, πόσο ἀνεπαρκής. Μπροστὰ στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ἡ δική μας ἀγάπη εἶναι ἐλάχιστη, ἡ προσευχή μας ἐλλιπής, ἡ γνώση γιὰ τὸν Θεὸ νηπιακή. Οἱ Ἅγιοι πόσο μικροὶ αἰσθάνονταν καθὼς ἐμβάθυναν στὸ μεγαλεῖο του Θεοῦ! Θεωροῦσαν τοὺς ἑαυτούς τους πτωχοὺς καὶ πένητες. Ὁ μεγάλος Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος ἔλεγε ὅτι, ἂν κάποιος νομίζει ὅτι εἶναι κάτι «μηδὲν ὤν, ἑαυτὸν φρεναπατᾷ» (Γαλ. ς΄ 3), καὶ πίστευε γιὰ τὸν ἑαυτὸ του ὅτι εἶναι «ὁ ἐλάχιστος τῶν ἀποστόλων», καὶ ὅτι δὲν ἦταν ἱκανὸς νὰ καλεῖται Ἀπόστολος (Α΄ Κορ. ιε΄ [15] 9). Ἂν ἔτσι μιλοῦσε ὁ ἀπόστολος Παῦλος γιὰ τὸν ἑαυτό του, τί νὰ ποῦμε ἐμεῖς;
«Ἂς παραδώσουμε, λοιπόν, μὲ ἐμπιστοσύνη τὴν ὕπαρξή μας στὰ χέρια Του», θὰ μᾶς συμβουλεύσει καὶ πάλι ὁ ὅσιος Θεοφάνης. «Αὐτὸ δὲν σημαίνει ὅτι θὰ ἐγκαταλείψουμε ἢ θὰ περιορίσουμε τὸν ἀγώνα, τὶς προσπάθειες καὶ τοὺς κόπους γιὰ τὴν ψυχική μας καλλιέργεια. Ἂς μὴν ἐπαναπαυόμαστε ὅμως σ᾿ αὐτοὺς τοὺς κόπους, γιατί, ἂν δὲν τοὺς εὐλογήσει ὁ Θεός, δὲν θὰ δώσουν πνευματικοὺς καρπούς»2.
1. Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου, Χειραγωγία στὴν πνευματικὴ ζωή, σελ. 145-146, ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Παρακλήτου, Ὠρωπὸς Ἀττικῆς 2003.
2. Στὸ ἴδιο.
«Νηστεία, αγρυπνία και προσευχή είναι τα ουράνια χαρίσματα. Δεν αρκεί μόνον η πίστη. Χρειάζονται και έργα…»
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΔΑΧΕΣ ΑΓΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΣΛΙΔΗ
«Όταν πηγαίνετε στην εκκλησία να φροντίσετε να πηγαίνετε όσον μπορείτε πρωί και μόλις μπείτε στην εκκλησία να κλείνετε το στόμα σας και σιγά-σιγά να ανάβετε το κερί σας και να στέκεσθε πάντα στην ίδια θέση.
Ούτε να κάθεστε την ώρα της θείας λειτουργίας χωρίς λόγο. Ο νους σας να μην ξεφεύγει εδώ κι εκεί. Από την ώρα που θα μπαίνετε στην εκκλησία μέχρι να τελειώση, να το παίρνετε απόφαση, μια ώρα θα μείνετε, να την διαθέσετε για προσευχή».
«Όταν τελειώσει η θεία λειτουργία να πλησιάσετε με την σειρά και με σεβασμό στην Ωραία Πύλη, να πάρετε αντίδωρο με ενωμένα τα χέρια και στο δεξί χέρι να πάρετε το αντίδωρο. Αφού το φάτε, να μην ρίξετε τα ψίχουλα, που θα τύχη να σας μείνουν στα χέρια σας. Θα τα ρίξετε μέσα στην άμμο, που είναι στα μανουάλια και μετά θα πείτε καλημέρα».
«Αφού εξομολογηθούμε από τα βάθη της καρδιάς μας, χωρίς να κρύψουμε και το ελάχιστον αμάρτημά μας, πλένουμε την ψυχή μας, όπως όταν πρόκειται να πάρουμε την Αγία Κοινωνία.
Καθαρίζουμε το σπίτι μας, πλένουμε όλα μας τα ρούχα και τα πάντα καθαρίζουμε, γιατί θα πάρουμε τον Χριστό μέσα μας. Βασικότερο είναι να καθαρίσουμε πρώτα την ψυχή μας που γίνεται με την εξομολόγηση».
«Ο δρόμος του Χριστού είναι να αγαπάμε όλους τους ανθρώπους και αυτούς, που μας αγαπούν και αυτούς που μας μισούν. Να έχετε πραότητα και αν σας προσβάλλη ο άλλος, να μη θέλετε να τον εκδικηθείτε, αλλά να τον συγχωρείτε και να του δείχνετε καλοσύνη. Και με την αγάπη, που θα του δείξετε, θα τον υποχρεώσετε να σας ζητήση συγγνώμη, εάν βέβαια είναι άνθρωπος με συνείδηση.
Γιατί, παιδιά μου, από το καλό έρχεται καλό, από το κακό ποτέ δεν έρχεται καλοσύνη. Γι’ αυτό και σεις μη μαλώνετε με έναν άνθρωπο, που θα σας πειράξη, γιατί θα πληθύνη το κακό, αλλά δείξετε του καλοσύνη για να ηρεμήση και να έχετε μισθό από τον Θεόν. “Αλλήλων τα βάρη βαστάζετε” μας λέγει ο Χριστός».
«Παιδιά μου, ο κόσμος έχει φύγει από την αθωότητα κι από την καλωσύνη. Κάθε μέρα και προς το κακό φροντίζει να βαδίζη. Όσο περνούν τα χρόνια βαδίζουμε στην καταστροφή και ο Θεός αυτά δεν τα θέλει. Πόση διαφορά υπάρχει (σήμερα) από πριν πενήντα χρόνια».
«Η προσευχή και η ελεημοσύνη πάνε μαζί. Αν κάνης προσευχή χωρίς ελεημοσύνη, τότε νεκρή είναι και η προσευχή σου».
«Νηστεία, αγρυπνία και προσευχή είναι τα ουράνια χαρίσματα. Δεν αρκεί μόνον η πίστη. Χρειάζονται και έργα. Προστασία στα ορφανά, ελεημοσύνη στους φτωχούς».
«Τα δικαστήρια είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Να προσέχετε πολύ σ’ αυτές τις πόρτες. Να τις αποφεύγετε. Αν τύχη όμως και πάτε, να λέτε πάντα την αλήθεια και αμέσως να εξομολογείσθε. Γιατί το άλλο δικαστήριο είναι το φοβερό. Εκείνο, που θα κριθούμε όλοι».
‘Αγιος Γεώργιος Καρσλίδης
Πηγή: «ΓΕΡΟΝΤΙΚΟΝ της εποχής μας» (Λόγοι και πράξεις Αγίων Γερόντων των ημερών μας εις ενίσχυσιν και παρηγορίαν των πιστών) Π. Μ . ΣΩΤΗΡΧΟΣ – ΕΚΔΟΣΕΙΣ: ΠΑΡΟΥΣΙΑ
leimwnas.blogspot.com
''Παύλος ο ουρανοπολίτης''
Του Σεβ. Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ, Υπερτίμου και Εξάρχου Άνω Μακεδονίας
Αν θέλει κανείς να μαθητεύσει στον Απόστολο Παύλο, τον οποίο και φέτος εορτάζει η πολύπαθη πατρίδα μας και ιδιαίτερα τα μέρη εκείνα τα οποία καθαγίασε με την παρουσία του και τον ιδρώτα του όπως οι Φίλιπποι, η Θεσσαλονίκη, η Βέροια, η Αθήνα, η Κόρινθος, η Νικόπολη καθώς και άλλα μέρη της πατρίδος μας που δέχτηκαν την αποστολική του ευλογία, θα πρέπει να μελετήσει τις θεόπνευστες επιστολές του, πολλώ δε μάλλον κάτω από τη χειραγωγία των αγίων πατέρων της Εκκλησίας.
Αν θέλει όμως κανείς να δει αυτήν την ουρανομήκη μορφή, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει ως οδηγό του τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. Γι’ αυτό κι έχει λεχθεί πολύ σωστά ότι ο Απόστολος είναι στόμα Κυρίου, «Παύλε στόμα Κυρίου»1, αλλά και ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι το στόμα του Αποστόλου Παύλου.
Έτσι, σε μια ομιλία του περιγράφει τη μορφή του Αποστόλου, χρησιμοποιώντας ως υλικό την ταπεινοφροσύνη και συγχρόνως τη χάρη του Θεού.
Λέγει λοιπόν ο ιερός πατήρ: «Πρόσεχε τον Παύλο τον δάσκαλο της οικουμένης, τον πνευματικό ρήτορα, το σκεύος της εκλογής, το λιμάνι το ακύμαντο, τον πύργο τον ασάλευτο, εκείνον που με το μικροκαμωμένο σώμα του περικύκλωνε την οικουμένη και σας κάποιος φτερωτός περιέτρεξε αυτήν· πρόσεχε εκείνον που δείχνει ταπεινοφροσύνη, τον ιδιώτη και φιλόσοφο, τον φτωχό και πλούσιο.
Εκείνον ονομάζω πραγματικό ταπεινόφρονα, εκείνον που υπέμεινε αμέτρητους κόπους, που έστησε αμέτρητα τρόπαια κατά του διαβόλου... Εκείνος που υπέμεινε φυλακές και πληγές και μαστιγώματα, εκείνος που κλήθηκε με ουράνια φωνή, εκείνος ταπεινοφρονεί λέγοντας “γιατί εγώ είμαι ο πιο ασήμαντος απ’ όλους τους αποστόλους και δεν είμαι ικανός να ονομασθώ απόστολος”...
Γιατί αυτό πραγματικά είναι ταπεινοφροσύνη, το να δείχνει κανείς ταπείνωση σ’ όλους και να ονομάζει τον εαυτό του ελάχιστο. Σκέψου ποιός ήταν εκείνος που λέγει αυτά τα λόγια· ο Παύλος ο ουρανοπολίτης, ο στύλος των εκκλησιών, ο επίγειος άγγελος, ο επουράνιος άνθρωπος»2.
Γι’ αυτό ο ίδιος ως γνήσιος πνευματικός πατέρας, προκειμένου να διδάξει τα πνευματικά του παιδιά, στην προς Γαλάτας επιστολή του αναφερόμενος στη συσταύρωση του με το Χριστό («Χριστώ συνεσταύρωμαι»3), ομολογεί πως μέσα του ζει ο Χριστός : «ζη δε εν εμοί Χριστός»4.
Δηλαδή, αισθάνεται αυτήν την εμπειρία της θεώσεως και της ζωντανής παρουσίας του Χριστού μέσα στο χώρο της κεκαθαρμένης καρδίας του. Τι σημαίνει όμως αυτός ο φοβερός λόγος του Αποστόλου των Εθνών Παύλου;
Α. Περιγράφει «την μυστηριώδη ζωή παντός αληθώς πιστεύοντος εις τον Χριστόν»5. Νεκρώθηκε με άλλα λόγια ο παλαιός άνθρωπος και ζει ο νέος. Νεκρώθηκε η αμαρτία και ο νέος άνθρωπος ζωοποιούται με τη χάρη του Θεού.
Έτσι μέσα του ζει ο Χριστός. Έχει «νουν Χριστού»6 και «σπλάχνα Χριστού»7. Οι σκέψεις, τα αισθήματα, ο πόθος της καρδιάς του, όλα γίνονται πόθος Χριστού. Αισθάνεται να τον κυκλώνει η αγάπη του Θεού και να τον θωπεύει η πατρική προστασία.
Αισθάνεται να έχει μορφωθεί ο Χριστός μέσα στην καρδιά του. Να έχει, σαν τον Άγιο Ιγνάτιο τον θεοφόρο, τον Χριστό εν στέρνοις.
Γι’ αυτό και ο Άγιος Γρηγόριος Επίσκοπος Νύσσης, ερμηνεύοντας αυτόν τον λόγο του φτερωτού Αποστόλου, θα ερμηνεύσει: «Μιμήθηκε (τον Χριστό) με τόση καθαρότητα, ώστε έδειξε ότι μέσα του είχε σχηματιστεί η μορφή του Κυρίου του.
Με την ακριβέστατη μίμηση μεταβλήθηκε το είδος της ψυχής του προς το πρωτότυπο, ώστε να νομίζει ότι δεν ήταν πια ο Παύλος που ζούσε και μιλούσε, αλλ΄ ότι ζούσε μέσα του ο ίδιος ο Χριστός»8.
Β. «Ζη εν εμοί Χριστός», σημαίνει ότι το θέλημά του έχει ταυτιστεί με το θέλημα του Θεού. Είναι αυτό για το οποίο προσευχόμαστε στην Κυριακή Προσευχή: «Γεννηθήτω το θέλημά Σου ως εν ουρανώ και επί της γης»9.
Όταν νεκρώνεται το δικό μας θέλημα όπως ακριβώς στη ζωή του Αποστόλου, τότε η ζωή μας ευθυγραμμίζεται με το θέλημα του Θεού. Προαγόμαστε στην αρετή και την τελειότητα και γινόμαστε, κατά την έκφραση του Μεγάλου Βασιλείου, «πιστό θησαυροφυλάκιο των αρετών»10.
Έτσι, η καρδιά δίνεται μόνο στον Χριστό και καθαρίζει «από παντός μολυσμού, σαρκός και πνεύματος»11, αγαπώντας πρώτιστα τον Θεό και εν συνεχεία την εικόνα του Θεού που είναι ο άνθρωπος και για τον οποίο υποβάλλεται σε κόπους, μόχθους και θυσίες.
Ποιό ήταν λοιπόν το πρόγραμμα του Αποστόλου Παύλου; Η αγάπη προς το Θεό και η αγάπη προς τον άνθρωπο. Η μέριμνα πασών των Εκκλησιών. Η φροντίδα «ίνα πάντας κερδήση και Χριστώ προσαγάγη την Εκκλησίαν;»12.
Γι’ αυτό και γεμάτος θαυμασμό ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος θα τονίσει χαρακτηριστικά: «Πρόσεξε λοιπόν πόσες βαθμίδες έχει το πράγμα. Έπρεπε να λαμβάνει, αυτός όμως δεν λάμβανε· ιδού το πρώτο κατόρθωμα.
Το δεύτερον, συνέβαινε αυτό αν και εστερείτο. Τρίτον, αν και κήρυττε σε αυτούς. Το ότι και δίνει επί πλέον είναι το τέταρτο. Πέμπτον, όχι απλώς δίνει, αλλά και με προσπάθεια. Έκτον, όχι μόνο χρήματα δίνει, αλλά και τον εαυτό του. Έβδομον, ότι δίνει σ’ εκείνους που δεν τον αγαπούν πολύ. Όγδοον, ότι δίνει σε εκείνους που αγαπά πολύ»13.
Γ. Αυτός ο οποίος ζει την παρουσία του Χριστού μέσα στο χώρο της καρδιάς του, κυβερνάται και εμπνέεται από την πίστη και από το φρόνημα του Χριστού, ενώ παράλληλα μεταμορφώνεται ακόμη και η φυσική του ζωή. Αγιάζεται ολόκληρος, βιώνει τη Βασιλεία του Θεού, βασιλεύει η ειρήνη, όχι μόνο μέσα του αλλά και στους γύρω του, τρέχει ο λόγος του Θεού και δοξάζεται14, διδάσκει με το λόγο του και κυρίως με το παράδειγμά του.
Αυτό το βλέπουμε στα πρόσωπα των Αγίων μας. Μετέδιδαν τη χάρη και την ειρήνη του Θεού ακόμη και όταν κανείς απλά τους πλησίαζε. Γι’ αυτό και δεν υπάρχει ανώτερη κατάσταση από αυτή, το να έχει δηλαδή κανείς μέσα του την παρουσία του Χριστού και να ετοιμάζει τον εαυτό του για να γίνει όργανο της χάριτος του Θεού.
«Ποιός θα τολμήσει να εκστομίσει αυτόν τον λόγο (ζη εν εμοί Χριστός); Διότι επειδή κατέστησε τον εαυτό του ευπειθή στον Χριστό και απέβαλε όλα τα βιωτικά και έπραττε πάντοτε συμφώνως προς το θέλημα εκείνου... είπε “Ζει μέσα μου ο Χριστός”»15.
Τέτοιους ανθρώπους χρειάζεται σήμερα η εποχή μας.
Ανθρώπους με πλατιά καρδιά.
Ανθρώπους που θα φροντίζουν, όχι μόνο για τα υλικά αγαθά, αλλά και για τα πνευματικά.
Ανθρώπους που θα είναι μάρτυρες της Αναστάσεως, προφήτες και απόστολοι, μαθητές και διδάσκαλοι, που θα θυσιάζονται, που θα αγρυπνούν, που θα νουθετούν, που θα διδάσκουν, θα προσεύχονται, θα παρακαλούν, θα δακρύζουν.
Ηγετικές μορφές, πνευματέμφορες μορφές, που θα βάλουν σε τάξη τον δήθεν πολιτισμό μας και θα μας δώσουν το μήνυμα του Σταυρωθέντος και Αναστάντος Κυρίου μας Ιησού Χριστού.
Παύλε Απόστολε, των Εθνών διδάσκαλε, φωστήρα τρισμέγιστε της πατρίδος μας Ελλάδος, πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ σωθήναι τας ψυχάς ημών.
1. Λιτή Αποστόλων Πέτρου και Παύλου
2. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Περί μετανοίας ομιλία δευτέρα, ΕΠΕ 30,131
3. Γαλ. 2,20
4. αυτόθι
5. Π.Ν. Τρεμπέλας, Υπόμνημα εις τας Επιστολάς της Καινής Διαθήκης, Τόμος Β, εκδ. Ο Σωτήρ, Αθήνα 2003, σελ. 31
6. Α΄Κορ. 2,16
7. Φιλ. 1,8-9
8. Άγιος Γρηγόριος Νύσσης, Προς Ολύμπιον περί τελειότητος, ΕΠΕ 8,373
9. Μτθ. 6,10
10. Μέγας Βασίλειος, Λόγος ασκητικός Α' και παραίνεσις περί αποταγής βίου και τελειώσεως πνευματικής, ΕΠΕ 8,117
11. Β’ Κορ. 7,1
12. Απόστιχα Εσπερινού Αποστόλων Πέτρου και Παύλου
13. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Λόγος ΚΖ’ εις την Β΄ Κορινθίους, ΕΠΕ 20,69
14. Β’ Θεσ. 3,1
15. Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, Κεφάλαιον Β’ εις την προς Γαλάτας, ΕΠΕ 20,277
Θα σου πω ένα μυστικό, αλλά μην το πεις πουθενά…
Πόσες χιλιάδες φορές δεν ακούγεται αυτή φράση, κάθε ημέρα, σε όλον τον κόσμο; Και πόσες χιλιάδες μυστικά, με αυτόν τον τρόπο, παύουν να είναι μυστικά, κάθε ημέρα;
Μας πλησιάζει κάποιος γνωστός, φίλος συνάνθρωπος κ.λ.π. και μας λέει.
Θα σου πω κάτι ,αλλά θέλω να μου δώσεις τον λόγο σου, ότι δεν θα το πεις πουθενά.
Φυσικά και δίνουμε τον λόγο μας. Σιγά το πράγμα. {Για ορισμένους}
Μας λέει λοιπόν το μυστικό του. Το έβγαλε από μέσα του αυτός {γιατί θα έσκαγε αν δεν το έλεγε} και έβαλε το πρόβλημα μέσα σε εμάς.
Και τώρα; Τώρα αρχίζει η μάχη της ποιότητας!!!
Ανάλογα με την ηθική ποιότητα που κουβαλά ο κάθε ένας μας, θα γίνει και η ανάλογη διαχείριση του μυστικού.
Με το σκεπτικό ότι κάθε τι που επαναλαμβάνεται στην φύση, το θεωρούμε σαν κάτι το φυσικό, θα πω ότι το φυσικό είναι κατά 90% να τρέξουμε και εμείς να το πούμε σε κάποιον άλλο. Ωραία μας το φόρτωσε ο άλλος το μυστικό . Το έβγαλε αυτός από το σύστημα του και το βάλαμε εμείς στο δικό μας.
Αμ δε. Έτσι νόμιζε. Σιγά μην κάτσουμε να σκάσουμε. Και με τον λόγο που δώσαμε τι κάνουμε; Πρέπει τώρα να σκεφτούμε πως θα γίνει να πούμ ετο μυστικό και εμείς κάπου, αλλά να μην μαθευτεί ότι το είπαμε και πει ο άλλος ότι δεν έχουμε λόγο.
Τι να κάνουμε; Τι να κάνουμε; Μα βέβαια.
Πάμε λοιπόν σε αυτόν που θα θέλαμε να το πούμε και του λέμε.
Θα σου πω ένα μυστικό, αλλά μην το πεις πουθενά.
Και με την σειρά μας ξεφορτωνόμαστε εμείς το βάρος της φωνής που φώναζε μέσα μας, μαρτύρησε το, μαρτύρησε το και δίνουμε τώρα το πρόβλημα σε κάποιον άλλο φουκαρά που με την σειρά του ψάχνει και αυτός τώρα κάποιον για να του πει και αυτός, Θα σου πως ένα μυστικό, αλλά μην το πεις πουθενά!!!
Κάπως έτσι ταξιδεύουν τα μυστικά μας καθημερινά από στόμα σε στόμα.
Βέβαια μόνο μυστικά δεν είναι. Είναι φυσικό.!!! Κατά 90%.
Καλά και το άλλο 10% τι κάνει; θα μου πείτε.
Το άλλο 10% παιδιά μου κάνει κάτι το αφύσικο για την σημερινή μας εποχή. Πάει και εξομολογείτε!!!
Εκεί λέει όλα του τα μυστικά, με ασφάλεια και σιγουριά ότι δεν θα τα μάθει κανείς. Δεν υπάρχει παπάς που θα πει ποτέ σε κανέναν, Θα σου πω ένα μυστικό, αλλά μην το πεις πουθενά!!!
Όσοι έχουν ανάγκη αυτές τις ημέρες να πουν κάποιο μυστικό που σίγουρα δεν θα το μάθει κανείς, ας πάνε να το πούνε στην εξομολόγηση.
Υ.Γ. Θα σας πω και εγώ ένα μυστικό, αλλά να μην το πείτε πουθενά παιδιά μου.
Σας αγαπώ!!!
Για να φοβηθεί
Όταν θελήσεις να κάνεις αρχή καλής εργασίας, πρώτα ετοίμασε τον εαυτόν σου προς τους πειρασμούς που πρόκειται να έλθουν εναντίον σου· διότι είναι συνήθεια στον εχθρό, όταν δει κάποιον να αρχίζει αγαθό έργο με θερμή πίστη, να τον εμποδίζει με ποικίλους και φοβερούς πειρασμούς, για να φοβηθεί από αυτούς και να απομακρυνθεί από την αγαθή προαίρεση.
Άγιος Ισαάκ ο Σύρος
Τά ἔξω καί τά ἔσω
«Ὁ διψῶν ἐρχέσθω πρός με καί πινέτω».
Ὅποιος διψάει, ἄς τρέξει. Πῶς θά τρέξει; Ὄχι μέ τά πόδια. Ὄχι μέ κάποια μετακίνηση ἐξωτερική, σωματική. Ἀλλά μέ μιά κίνηση ἐσωτερική· μέ μιά κίνηση τοῦ ἔσω ἀνθρώπου. Ἀλλιῶς κάνομε μιά μετακίνηση μέ τό σῶμα· καί ἀλλιῶς μέ τήν καρδιά.
Μετακινεῖται σωματικά ἐκεῖνος πού μέ μιά κίνηση ἀλλάζει θέση. Μετακινεῖται ψυχικά, ἐκεῖνος πού μέ μιά κίνηση τῆς καρδιᾶς, ἀλλάζει ἐσωτερική διάθεση. Τό βλέπεις λοιπόν; Ἄν κάτι ἄλλο ἀγαποῦσες μέχρι τώρα, καί ἄλλο ἀγαπᾶς τώρα, δέν εἶσαι πιά ἐκεῖ πού ἤσουν· ἔχεις ἀλλάξει θέση καί διάθεση.
* * *
Ἔχομε δίψα ἐξωτερική· καί δίψα ἐσωτερική. Ἡ δίψα ἡ ἐξωτερική φαίνεται· ἡ ἐσωτερική δέν φαίνεται. Ναί· δέν φαίνεται· ἀλλά ἔχει πολύ πιό μεγάλη ἀξία ἀπό ἐκείνη πού φαίνεται. Γιατί γενικά ὁ ἔσω ἄνθρωπος ἔχει πολύ πιό μεγάλη ἀξία ἀπό τόν ἔξω.
Θέλεις παράδειγμα;
Λέμε γιά κάποιον: «Αὐτός ζεῖ ἄσχημα». Τό λέμε γιά ἐκεῖνον, πού ἀδιαφορώντας γιά τίς ἐπιταγές τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, κάνει ὅ,τι τοῦ ζητάει ὁ ἔξω ἄνθρωπος, τό σῶμα!
Καί πάλι λέμε: «Αὐτός ζεῖ καλά». Καί ἐννοῦμε, ὅτι ὑπακούοντας στίς ἐπιταγές τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, παραμερίζει ἀπό τήν ζωή του μερικές ἀπαιτήσεις τοῦ ἔξω ἀνθρώπου.
Θά εἰπεῖ κανείς: Καί λοιπόν, θά στερηθῶ ἐγώ κάθε χαρά καί κάθε ἡδονή, πού εἶναι τόσο γλυκειά, γιά ἕνα τίποτε;
Λάθος. Ὁ ἄνθρωπος δέν στερεῖται τίποτε περπατώντας στόν δρόμο τοῦ Θεοῦ. Ἀντίθετα· παίρνει πιό πολλή χαρά ἀπό τόν ἐσωτερικό του κόσμο, ἀπό ὅ,τι μπορεῖ νά πάρει ἀπό τόν ἐξωτερικό, ἀπό τό σῶμα του!
* * *
Ἔχεις προσέξει κάτι; Τό ἔχεις παρατηρήσει; Καί στόν ἄλλο, στόν κάθε φίλο μας καί ἀγαπητό μας, πιό πολύ μᾶς ἀρέσει ἡ ψυχή του, παρά τό σῶμα του.
Τί ἀγαπᾶς στόν φίλο σου; Τό σῶμα του, ἤ τήν ψυχή του; Γιατί τόν ἀγαπᾶς; Γιά τό σῶμα του, ἤ γιά τόν ἐσωτερικό του κόσμο; Γιά τίς ἀρχές του! Γιά τήν καλή του καρδιά. Γιά τόν ψυχικό του κόσμο. Γιά τόν ἔσω ἄνθρωπο. Μή μοῦ εἰπεῖς, ὅτι τόν ἀγαπᾶς μόνο καί μόνο, ἐπειδή εἶναι ὄμορφος, ἤ ἐπειδή εἶναι ἔξυπνος! Τόν ἀγαπᾶς, γιατί σέ ἀγαπάει.
Ἀκόμη καί οἱ πιό ἐρωτευμένοι, ἀκόμη καί ἐκεῖνοι πού τό διακηρύττουν ὅτι ἔχουν γοητευθῆ ἀπό τήν σωματική ὀμορφιά τοῦ ἰνδάλματός τους, ὅταν εὑρίσκουν στήν ἀγάπη τους ἀνταπόκριση, τά αἰσθήματά τους βαθαίνουν! Καί ἀντίθετα, ὅταν δέν εὑρίσκουν, ὀργίζονται, θυμώνουν, βρίζουν, βράζουν, μισοῦν!
Γιατί;
Γιατί ὁ ἔσω ἄνθρωπος ἔχει πάντοτε καί σέ ὅλα προτεραιότητα ἔναντι τοῦ ἔξω ἀνθρώπου!
* * *
Ἄν λοιπόν ἐκεῖνοι πού φαίνονται ὅτι ζητοῦν κατά προτεραιότητα τήν γλύκα τοῦ ἔξω ἀνθρώπου, σέ τελική ἀνάλυση ζητοῦν κατά προτεραιότητα τήν γλύκα τοῦ ἔσω ἀνθρώπου, φαντασθῆτε, πόση ἀξία ἔχει (σέ ὅλα· καί γιά ὅλη μας τήν ζωή!) ὁ ἔσω ἄνθρωπος.
Ἅγιος Αὐγουστῖνος
Μετάφραση: Μητροπολίτης Νικοπόλεως καὶ Πρεβέζης
Πέτρος και Παύλος
Τί δε και πρός Πέτρον ερούμεν; το γλυκύ της Εκκλησίας θέαμα, η λαμπηδών της οικουμένης, η πρόαγνος περιστερά, ο καθηγητής των αποστόλων, ο θερμός απόστολος; ο ζέων τώ Πνεύματι, ο άγγελος και άνθρωπος, ο χάριτος μεμεστωμένος, η στερεά της πίστεως πέτρα, το γηραλέον της Εκκλησίας φρόνημα, ο μακάριος και υιός περιστεράς ακούσας διά την αγνείαν εκ του Δεσποτικού στόματος, ο τάς κλείς της βασιλείας των ουρανών εξ αυτού του Κυρίου ειληφώς. Των αγγέλων τα τάγματα υμείς εσυλήσατε. Και τι πολλά λέγω; Αυτός ο Κύριος εγκωμιάζει υμάς, λέγων· Υμείς εστε το φώς του κόσμου· οι βασιλέων ευπορώτεροι, οι πλουσίων δυνατώτεροι, οι στρατιωτών ισχυρότεροι, οι σοφών και φιλοσόφων σοφώτεροι, οι ρητόρων ευγλωττότεροι, Οι μηδέν έχοντες, και πάντα κατέχοντες. Υμείς εστε των μαρτύρων υπομονή, των πατριαρχών το ορθόδοξον, των μοναζόντων η άσκησις, των παρθένων οι στεφανίται, των εν ομοζυγίαις οι ειρηνοποιοί, των αρπακτών πλουσίων οι χαλινοί, των ακολάστων οι σωφρονισταί, η σκέπη των βασιλέων, τα τείχη των Χριστιανών, των βαρβάρων οι αντίπαλοι, οι φιμόν τοίς αιρετικοίς επιθέντες, οι νεκρούντες τα άλογα πάθη των σωμάτων, οι τους λεγεώνας των δαιμόνων απελάσαντες, οι τους βωμούς των Ελλήνων καθελόντες, οι τα άνω και τα κάτω κληρονομήσαντες· των μέν άνω τάς κλείς ειληφότες, των δε κάτω λύειν και δεσμούν τάς αμαρτίας εξουσίαν έχοντες. Ώ του ιδιώτου το θαύμα! ώ του αγραμμάτου η σοφία! Πέτρος, ο εν τη σκιά αυτού παραλυτικούς σφίγγων, και θάνατον λύων· Παύλος, ο εν τοίς ιματίοις αυτού νοσήματα εκδιώκων, και δαίμονας φυγαδεύων· οι εις μέσον την μητέρα του Κυρίου έχοντες, και κρείττους πνεύματος δικαίου υπάρχοντες· Παύλος η άπαυστος χελιδών της Εκκλησίας· Πέτρος ο διηνεκώς τη οικουμένη, καθάπερ αηδών, λυρίζων απαύστως· οι στύλοι της Εκκλησίας, οι μεγάλοι της οικουμένης φωστήρες, οι κρείττους αλλήλων, και αμείνους πάσης ομού της κτίσεως. Χαίροις, Πέτρε, της πίστεως η πέτρα· χαίροις, Παύλε, της Εκκλησίας το καύχημα· χαίροις, Πέτρε, η κρηπίς της ορθοδοξίας· χαίροις, Παύλε, η μέριμνα των Εκκλησιών· χαίροις, Πέτρε, το εγκαλλώπισμα της οικουμένης· χαίροις Παύλε, η είσοδος του παραδείσου· χαίροις, Πέτρε, ο χειραγωγός της βασιλείας των ουρανών· χαίροις, Παύλε, εύδιος λιμήν των χειμαζομένων· χαίροις, Πέτρε, ο πολλών επαίνων αξιωθείς υπό του Κυρίου· χαίροις, Παύλε, ο των πολλών χαρισμάτων κυβερνήτης υπάρχων· χαίροις, Πέτρε, ο θερμός και ζέων τώ Πνεύματι τώ αγίω· χαίροις Παύλε, ο εύτονος δρομεύς· οι την υφήλιον άπασαν τώ κηρύγματι τώ αγίω φωτίσαντες, οι μυρία δεινά διά την Εκκλησίαν υπομείναντες, εν φυλακαίς κατακλειόμενοι, υπό Ιουδαίων βδελυττόμενοι, υπό βαρβάρων συρόμενοι, υπό βασιλέων αικιζόμενοι, οι αναπνείν ευχερώς μη συγχωρούμενοι, και παύσασθαι μη ανεχόμενοι της διδασκαλίας· οι μέλος του σώματος κινήσαι μη δυνάμενοι, διά το βάρος των δεσμών, και πάσαν την οικουμένην δεδεμένην τη αμαρτία δι’ επιστολών λύοντες.
ιω. του χρυσοστόμου,λόγος εις τους κορυφαίους των αποστόλων πέτρον και παύλον
Πηγή: https://iereasanatolikisekklisias.blogspot.com/2019/06/blog-post_28.html